اخترفیزیکدان و کیهان‌شناس مشهور استیون هاوکینگ در کنفرانسی که به مناسبت 75 امین سالروز تولدش در حضور داشت گفت که از وضعیت تغییرات آب و هوایی زمین خصوصا با وجود تصمیم بحث‌برانگیز دونالد ترامپ برای خروج از پیمان آب و هوایی پاریس به‌شدت ناامید و نگران شده است.
هاوکینگ به شبکه تلویزیونی BBC Newsگفت: “ما به نقطه‌ای نزدیک می‌شویم که گرم شدن زمین دیگر غیرقابل‌برگشت می‌شود. اقدام ترامپ می‌تواند کره زمین را در آستانه تبدیل شدن به یک سیاره زهره دیگر قرار دهد.”
اتم‌ها و مولکول‌های جو زهره، به روش‌های مختلفی نور خورشید را جذب می‌کنند و اثر به خصوصی “اثر گلخانه‌ای” از خود به‌جای می‌گذارند. سیاره زهره به دلیل همین اثر گلخانه‌ای، گرم‌ترین سیاره منظومه شمسی محسوب می‌شود. نور خورشید پس از نفوذ در جو این سیاره و جذب شدن توسط سطح آن، به‌صورت گرما از سطح آن منعکس می‌شود. اما انبوه کربن دی‌اکسید جو زهره، این گرما را به دام انداخته و از رها شدن آن در فضای بیرونی جلوگیری می‌کند. این جذب اضافی گرما که “اثر گلخانه‌ای” نام دارد، میانگین گرمای زهره را بیش از هر سیاره دیگری حتی نسبت به عطارد (نزدیک‌ترین سیاره به خورشید) بالابرده است.
در حالی که سیاره ما بدون شک از تأثیر تغییرات آب و هوایی به دور نمانده است، اما آن نوع فوران گازهای گلخانه‌ای که در سیاره خواهر زمین، یعنی زهره رخ می‌دهد، واقعا مهم‌ترین نگرانی ما نیست. مطالعه‌ای که سال 2013 انجام شد نشان می‌داد که اثر گلخانه‌ای فرار زمین می‌تواند منجر به افزایش فشار گلخانه‌ای شود. اما در همین مطالعه اشاره شده است که بر اساس اطلاعات موجود، انتشار گازهای گلخانه‌ای برای اتفاق افتادن چنین شرایطی کافی نیست. اما حتی اگر اسکلت‌های ما در اثر باران‌های اسیدسولفوریکی ذوب نشوند، بازهم باید در این مورد حق را به پرفسور هاوکینگ بدهیم که نگران آینده سیاره ماست.
پرفسور هاوکینگ در ادامه گفت: “دونالد ترامپ با کنار گذاشتن شواهد تغییرات آب و هوایی و خروج از توافقنامه آب و هوایی پاریس، آسیب‌های جبران نشدنی روی محیط‌زیست سیاره زیبای ما می‌گذارد و دنیای طبیعی ما و فرزندانمان را تخریب می‌کند.”
هم‌اکنون برای جلوگیری از تأثیرات کامل تغییرات آب و هوایی در سیاره ما خیلی دیر شده است. در طول قرن بیستم، دمای متوسط زمین به میزان 1 درجه فارنهایت (0.6 درجه سانتی‌گراد) افزایش یافت که ممکن است، چندان زیاد به نظر نرسد، اما باعث تغییرات زیست‌محیطی بزرگی شده است. همان‌طور که به دمای متوسط کره زمین افزوده می‌شود، ناهنجاری‌های دمایی زیادی هم رخ می‌دهد که منجر به گرم شدن شدید هوا در برخی نواحی زمین شده است. به همین ترتیب، توفان‌های بیشتری اتفاق می‌افتد، موج‌های گرمای بیشتری و دمای هوای بیشتری هم ثبت می‌شود و شاهد با ذوب شدن یخ‌های دریا و تغییر الگوهای فصلی در همه‌جا زمین هم خواهیم بود.
در واقع خروج آمریکا از توافقنامه پاریس حداقل می‌تواند، تا سال ۲۰۲۵ هرساله ۱.۴ گیگا تن دی‌اکسید کربن اضافی وارد جو کره زمین کند. همچنین تصمیم بحث‌برانگیز دونالد ترامپ رئیس‌جمهور ایالات‌متحده برای خروج این کشور از توافقنامه آب و هوایی پاریس، می‌تواند ضربه مهلکی به همکاری‌های بین‌المللی مقابله با تغییرات آب و هوایی وارد کند.
بدون ایالات‌متحده، دیگر امضاکنندگان این توافقنامه، احتمالا همچنان به تعهدات خود پایند خواهند ماند. ولی احتمالا همکاری‌های بین‌المللی برای کاهش گازهای گلخانه‌ای تا پیش از سال ۲۰۲۵، با دشواری همراه خواهد بود. چراکه ایالات‌متحده، اهمیت بسیاری برای شکل دادن آینده آب و هوایی جهان دارد.
امضاکنندگان توافقنامه آب و هوایی پاریس، بر مجموعه‌ای از اهداف توافق کردند تا گرمایش زمین را در مقایسه با عصر ماقبل صنعتی زیر ۳.۶ درجه فارنهایت (۲ درجه سانتی‌گراد) نگه دارند. همچنین با چشم داشت هدفی بلندپروازانه روند گرم شدن کره زمین را تا سال ۲۱۰۰، به کمتر از ۲.۷ درجه فارنهایت (۱.۵ درجه سانتی‌گراد) برسانند. هر کشور امضاکننده این توافقنامه متعهد شد، مجموعه اهداف داوطلبانه خود را برای کاهش تولید گازهای گلخانه بر عهده گیرد، البته هیچ قانون الزام‌آوری در مورد چگونگی متعهد ماندن به این توافقنامه در میان نبود.
در واقع، بر اساس گزارش موسسه Climate Interactive، تعهدات کشورهای امضاکننده هم‌اکنون به هدف کوتاه مدت ۳.۶ درجه فارنهایت که به احتمال زیاد منجر به گرم شدن زمین حدود ۶ درجه فارنهایت (۳.۳ درجه سانتی‌گراد) تا سال۲۱۰۰ دست می‌یابد. این میزان کمتر از ۷.۶ درجه فارنهایت (۴.۲ درجه سانتی‌گراد) گرم شدن کره زمین نسبت به دمای عصر ماقبل صنعتی است. دولت اوباما در زمان امضای توافقنامه پاریس متعهد شد، انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را تا سال ۲۰۲۵بین ۲۶ درصد و ۲۸ درصد سطح سال ۲۰۰۵ کاهش دهد. این توافقنامه تا پیش از سال ۲۰۲۰ رسما اجرا نمی‌شود، اما برای تحقق این اهداف، کشورهای امضاکننده ملزم به برداشتن گام‌های جدی مانند تعیین استانداردهایی برای تولید گازهای گلخانه‌ای خودرو، لوازم‌خانگی و نیروگاه تا قبل از سال ۲۰۲۰ خواهد بود.
توافقنامه آب و هوایی که در سال ۲۰۱۵ به تصویب ۱۹۵ کشور جهان در پاریس رسید، اما در این بین کشورهای نیکاراگوئه و سوریه از امضای توافقنامه سرباز زدند. کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای ایالات‌متحده، ۲۱ درصد میزان گازهای گلخانه‌ای تمامی کشورهای امضاکننده توافقنامه را شامل می‌شود. به نقل از موسسه Climate Interactive، نپذیرفتن شرایط توافقنامه پاریس، به معنای انتشار سالانه ۱.۴ گیگا تن دی‌اکسید کربن تا سال ۲۰۲۵ است.
به این ترتیب هنگامی‌که قدرت‌های بزرگ جهان از همکاری‌های بین‌المللی سر باز می‌زنند، طبیعی است که احساس بدبینانه‌ای به ما دست دهد، اگرچه به نظر پروفسور هاوکینگ نسبت به چشم‌انداز بشریت بدبین است. ماه گذشته بود که کیهان‌شناس مشهور گفته بود که اگر گونه انسان می‌خواهد به حیات خود ادامه دهد، تنها انتخابش سفر به سیارات دیگر است.
استیون هاوکینگ کیهان‌شناس و فیزیکدان شهیر، چندی پیش یکی دیگر از پیش‌بینی‌های آخر زمانی خود را انجام داد. به گفته هاوکینگ، انسان تنها ۱۰۰ برای ترک زمین فرصت دارد. این پیش‌بینی جدید، ۹۰۰ سال با پیش‌بینی پیشین او که در نوامبر ۲۰۱۶ انجام شده بود، فاصله دارد. این فیزیکدان نظری بریتانیایی ماه نوامبر سال گذشته، در خلال سخنرانی که در دانشگاه آکسفورد انجام داد، اشاره کرد، زمین هم همچون همه سیارات، آسیب‌پذیر است. موجودات زنده کنونی، به‌ویژه موجودات بزرگ‌تر، مانند انسان‌ها، می‌توانند با توجه به آینده فاجعه باری که انتظار آن در سیاره می‌رود، منقرض شوند.
نویسنده کتاب “تاریخچه زمان” بیشتر نگران تهدیداتی است که بر روی زمین به جان ما می‌شود، همچون تغییرات آب و هوایی، هوش مصنوعی و حتی تهاجم بیگانگان فضایی به زمین. استیون هاوکینگ در این سخنرانی خود، بزرگ‌ترین نگرانی‌ها در قرن آینده را پیشرفت هوش مصنوعی و ادامه تغییرات آب و هوایی دانسته بود که می‌توانند، آینده بشریت را تغییر دهند. به گفته پرفسور هاوکینگ، تنها راه برای محافظت از گونه انسان این است که در بیش از یک مکان زندگی کند. در واقع باید گروه دیگری از انسان‌ها به صورت مستقل در سیاره‌ای دیگر و یا ترجیحا در منظومه شمسی دیگری زندگی کنند.
چراکه ممکن است، خورشید کنترلش را از دست دهد، خاموش شود و یا به‌طور ناگهانی تشعشات خودش را به چیزی فراتر از محدوده بقای بیولوژیکی ما انسان‌ها افزایش دهد. هاوکینگ پیش‌بینی کرده که تنها راه برای اطمینان برای بقای انسان خانه‌ای جدید و سیاره‌ای دیگر است. پرفسور هاوکینگ که در فستیوال استارموس تروندهایم، نروژ، سخنرانی می‌کرد، گفت: “اگر انسان تا یک میلیون سال دیگر به این روند ادامه دهد، آینده ما درجایی رقم خواهد خورد که هیچ‌کس تا به حال ندیده است.”
هاوکینگ در ادامه گفت: “فضاهای مورد نیاز (روی زمین) در حال اتمام‌اند، تنها مکان‌هایی که می‌توانیم برویم، سیارات دیگر هستند. اکنون زمان اکتشاف دیگر منظومه‌های خورشیدی است. استقرار حیات (در سیارات دیگر) شاید تنها راه نجات ما باشد. متقاعد شده‌ام که انسان باید زمین را ترک کند.”
پیشنهاد هاوکینگ تقریبا ۴۵ سال پس از آخرین مأموریت ماه ناسا مطرح شده، البته او تنها کسی نیست که به فکر فرستادن مجدد انسان به ماهواره کیهانی زمین، ماه است. حتی دونالد ترامپ هم می‌خواهد، تا سال ۲۰۲۰، انسان را در ماه مستقر کند. همچنین پروژه‌های مختلفی از سوی سازمان‌های فضایی دولتی و همین‌طور خصوصی در حال انجام است. به عنوان مثال، در مأموریت مریخ ناسا، ساخت یک ایستگاه مداری در ماه، گام مهمی برای مأموریت آینده در سیاره سرخ است.
برنامه ناسا که دروازه اعماق فضا (Deep Space Gateway) نام دارد، در دهه ۲۰۲۰ دارد، مأموریت‌های مختلفی برای ماه و زمین را انجام خواهد داد و می‌تواند گامی مؤثر به‌سوی سفر به مریخ باشد. این پایگاه حتی به گفته مدیر عملیات ناسا، رابرت لایتفوت، می‌تواند به عنوان توقفگاهی برای نمونه‌های مختلف جمع‌آوری شده از سیاره سرخ و دیگر اجرام آسمانی به زمین مورد استفاده قرار گیرد.
دروازه اعماق فضا خیلی کوچک‌تر از ایستگاه فضایی بین‌المللی ۱۰۰ میلیارد دلاری خواهد بود. ناسا قصد دارد، در دهه ۲۰۳۳، فضانوردان را به مریخ بفرستد. ناسا هم‌اکنون مشغول طراحی و ساخت کپسول فضایی به نام اوریون و موشک بزرگی به نام سیستم پرتاب فضایی (SLS) است. اولین پرواز SLS که مأموریت اکتشافی ۱ یا EM-1 نام دارد، کپسول فضایی اوریون بدون سرنشین را در سفری تقریبا سه‌هفته‌ای به دور ماه می‌فرستد. کپسول فضایی اوریون تاکنون یک پرواز آزمایشی بدون سرنشین را روی یک موشک دلتا ۴ سنگین متعلق به اتحادیه مشترک پرتاب (ULA) انجام داده است. اولین پرواز سرنشین دار مأموریت EM-2برای سال ۲۰۲۱ برنامه‌ریزی شده است.
در همین حال کشورهای دیگری هم به دنبال تحقق چنین هدفی هستند؛ چین و آژانس فضایی اروپا هم امیدوارند که تا دهه ۲۰۲۰، پایگاهی را در ماه بسازند و کشورهای دیگر هم برای ساخت پایگاه ماه تلاش‌هایی را انجام می‌دهند. اواخر ماه آوریل بود که آژانس فضایی اروپا و چین اعلام کردند، یک پایگاه دائمی در ماه می‌سازند. همکاری این دو با مأموریت کاوشگر چانگه ۵ آغاز خواهد شد، اولین مأموریت نمونه‌بردار بدون سرنشین ماه که قرار است، اواخر سال جاری به ماه فرستاده شود. پس از بازگشت مأموریت از ماه، تیم مشترکی از آژانس فضایی اروپا و چین نمونه‌های بازگردانده شده از ماه را آنالیز خواهند کرد.
این گامی کوچک اما مهم برای آغاز همکاری‌های مشترک این دو سازمان فضایی خواهد بود. آژانس فضایی اروپا همچنین می‌خواهد، یک فضانورد را به ایستگاه فضایی چینی بفرست. هردوی این سازمان‌های فضایی پیش از این بارها از ساخت چنین پایگاه فضایی صحبت کرده بودند. آژانس فضایی اروپا پیش از این طرح پیشنهادی«دهکده ماه» را مطرح کرده بود. برای هاوکینگ، رفتن دوباره به ماه نه تنها برای بقا انسان مهم است، بلکه روشی برای قدرتمندتر کردن انسان است، با این حال ما سال‌هاست که زمین را ترک نکرده‌ایم.
و البته مهم‌تر از همه اینکه کشف سیاره‌ای دیگر در ناحیه گلدیلاک (ناحیه‌ای که با توجه دمای سطحی امکان وجود حیات و زندگی در آن وجود دارد) از حل مشکلات کنونی زمین بسیار دشوارتر است!
.
منبع: sciencealert
