لغو یک طرفه برجام توسط آمریکا از طرف دونالد ترامپ اعلام شد، اما تحریم‌های آمریکا علیه ایران سابقه‌ای بسیار طولانی دارد که در ادامه مقاله به آن خواهیم پرداخت.
تاریخچه تحریم های آمریکا علیه ایران ؛ به بهانه لغو یک طرفه برجام توسط آمریکا
تاریخچه تحریم های ایالات متحده علیه ایران به سال 1979 باز می‌گردد. زمانی که دانشجویان پیرو خط امام، لانه جاسوسی آمریکا را به اشغال خود در آوردند. بر طبق اسناد به دست آمده از سفارت آمریکا در این سال، افرادی که تحت پوشش کار مرتبط با سفارت در این محل مشغول به کار بودند، به فعالیت‌های جاسوسی دست می‌زدند.
هر چند در سوی مقابل، برخی این مساله را امری طبیعی و مربوط به هر سفارت خانه در کشورهای مختلف دانسته و فعالیت‌هایی مزبور را طبق توافقی نانوشته، بین کشورها مرسوم می‌دانند.
بیشتر بخوانید: سرانجام برجام ، ترامپ و تحریم ها : ایالات متحده جزئی از توافق نخواهد بود
به هر حال، در سالهای گذشته، تحریم‌های بی سابقه‌ای بر علیه کشورمان به وقوع پیوسته است. با توجه به رعایت اصول و مقررات ذکر شده در برجام توسط ایران، عهد شکنی طرف آمریکایی هیچگونه توجیهی نداشته و نخواهد داشت. در مقابل اما، با توجه به امضای برجام بین ایران و 6 طرف خارجی، خروج تنها آمریکا از این توافق نامه به ساختار اصلی آن، آسیبی وارد نخواهد آورد.
باید دید، آیا طرفهای اروپایی، روسیه و چین، به توافق خود پایبند خواهند ماند یا در صورت اجرایی شدن تحریم‌های ثانویه با آمریکا همسو خواهند شد؟ تاریخ به این مساله پاسخ خواهد داد…
آغاز تحریم آمریکا علیه ایران در سال 1979
در نوامبر سال 1979 میلادی، پس از تسخیر سفارت آمریکا توسط دانشجویان ایرانی و گروگان گیری کارکنان سفارت خانه این کشور –در رسانه‌های ایران، این ماجرا به تسخیر لانه جاسوسی معروف است. مترجم- آمریکا علاوه بر ممنوعیت واردات از ایران، دوازده میلیارد دلار از دارایی‌های ایران در آمریکا را بلوکه نمود.
سال 1984
در نوزدهم ژانویه سال 1984 آمریکا به بهانه حمایت ایران از تروریسم بین المللی، تحریم‌های جدیدی را بر علیه این کشور اعمال نمود.
سال 1992
در سال 1992 آمریکا به طور همزمان کشور عراق و ایران را مورد تحریم قرار داد. در این تصمیم کنگره مقرر گردید، هر نوع کالا یا تکنولوژی که احتمال استفاده از آن در تولید سلاح شیمیایی، بیولوژیک، هسته‌ای یا سلاح‌های پیشرفته دیگر باشد را به این دو کشور صادر ننماید.
سال 1996
در پنجم آگوست 1996، ایالات متحده آمریکا تحریم ایران- لیبی را در صنایع پتروشیمی این کشورها، تصویب نمود. در این تحریم که بعدها به تحریم ایران معروف گردید، مقرر شد هر کمپانی که در صنایع پتروشیمی ایران در یک سال بیش از 20 میلیون دلار سرمایه گذاری نماید، با تحریم‌های متقابل از سوی ایالات متحده آمریکا رو به رو شود. هرچند این تحریم، بعدها با اعتراض کشورهای اروپایی در سال 2010، عملی نشد.
بیشتر بخوانید: عدم رونق بازار آی تی کشور حتی در دوران پسابرجام!
1996-1997
بیل کلینتون، رئیس جمهور وقت ایالات متحده آمریکا، به طور کلی تمام واردات کالا و خدمات ایران از آمریکا و صادرات خدمات و کالا ایران به آمریکا را ممنوع اعلام نمود.
2007
در 24 مارس سال 2007 میلادی، قطعنامه 1747 به اتفاق آرا بر ضد برنامه هسته‌ای ایران، در شورای امنیت سازمان ملل به تصویب رسید. این تحریم‌ها، برنامه هسته‌ای ایران را به شدت با فشار رو به رو نمود.
2008
در 3 مارس 2008 میلادی، در قطعنامه 1803 شورای امنیت سازمان ملل، تحریم‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران گسترش پیدا نمود.
2010
در نهم ژانویه 2010 شورای امنیت سازمان ملل، با تصویب قطعنامه 1929 ایران را نسبت به تست موشک‌های بالستیک با قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای، مورد ممنوعیت قرار داد. علاوه بر این، حمل محموله‌های حجیم سلاح‌های نظامی به ایران ممنوع گردید.
در 24 ژانویه 2010 نیز کنگره ایالات متحده آمریکا، تحریم‌های گسترده‌ای را علیه شرکت‌هایی که در بخش انرژی ایران، بخش پتروشیمی و برخی بانک‌های خاص با ایران روابط مالی یا سرمایه گذاری دارند، به تصویب رسانید.
در 26 جولای همین سال، اتحادیه اروپا، تحریم‌هایی را علیه افراد، کمپانی و بخش‌های فعال در برنامه هسته‌ای ایران و سایر قسمت‌های مربوط به آن را به تصویب رسانید.
2011
در سی و یک دسامبر سال 2011، کنگره آمریکا قانونی را تصویب رسانید که با توجه به آن، تحریم‌های جدیدی را علیه بانک مرکزی ایران و سایر بانک‌های کشورهایی که از ایران نفت وارد می‌نمودند، در صورتیکه در 6 ماه بعد از تصویب این قانون، مقدار واردات خود را به مقدار چشمگیری کاهش ندهند، اعمال می‌نمود.
2012
در ژانویه سال 2012، اتحادیه اروپا، واردات نفت از ایران را ممنوع کرد. کنگره آمریکا نیز، با تصویب تحریم‌های ثانویه بر علیه شرکت‌هایی که مرتبط با حضور ایران در سوریه بودند و با ایران، فعالیت تجاری داشتند را به تصویب رسانید. علاوه بر این، اشخاص آمریکایی، نیز حق تجارت با ایران را در موضوع ذکر شده، نداشتند.
بیشتر بخوانید: آیا ایران با استفاده از ارز مجازی ملی تحریم ها را دور خواهد زد؟
2013
در ژانویه 2013 نیز، تحریم‌های ثانویه مرتبط با فعالیت‌های حقوق بشری در ایران به تصویب رسید. بر این اساس، شرکتهای طرف قرارداد با ایران، حق فعالیت در حوزه‌های مرتبط با حقوق بشر در ایران را نداشتند.
در 20-24 نوامبر سال 2013، در نشستی که به توافق موقت ژنو معروف گردید، محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران و کاترین اشتون که گروه پنج به علاوه یک را رهبری می‌نمود، موفق به انعقاد قراردادی دو طرفه برای کاهش تحریم‌ها شدند.
بر اساس این قرارداد، ایران متعهد گردید که ذخایر اورانیم خود را به بیست درصد، تقلیل دهد. از سوی دیگر، برخی تحریم‌های اعمال شده برطرف شده و برخی پول‌های بلوکه شده نیز به ایران بازگردانده شود. ایالات متحده پیشنهاد داد، بخشی از تحریم‌ها به صورت خاص لغو شوند، از جمله، تحریم‌های بخش صنعت اتومبیل و تحریم‌های پتروشیمی ایران ملغی اعلام گردند.
2014
در بیست ژانویه 2014 میلادی، آژانس بین المللی انرژی اتمی اعلام می‌کند، ایران با تعهدات ذکر شده در توافق موقت ژنو، مشکلی ندارد. آمریکا و اتحادیه اروپا نیز، اعلام می‌دارند که با برداشتن گام‌هایی در جهت لغو تحریم‌ها مشکلی نخواهند داشت.
2015
در چهاردهم جولای سال 2015، ایران و گروه پنج به علاوه یک، شامل کشورهای آمریکا، چین، روسیه، آلمان، فرانسه و انگلستان، برجام را به امضا رساندند. بر اساس این توافق نامه، ایران گام‌هایی را برای تعدیل برنامه هسته‌ای خود بر می‌داشت و در ادامه، اتحادیه اروپا، سازمان ملل و آمریکا برخی تحریم‌های اعمال شده بر علیه ایران را ملغی اعلام می‌نمودند.
در بیست جولای 2015، شورای امنیت سازمان ملل –در اقدامی بی سابقه، مترجم- در توافق نامه شماره 2231، به تحریم‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران پایان داد.
در 18 اکتبر سال 2015 نیز، ایران و گروه پنج به علاوه یک به توافق در زمینه انرژی هسته‌ای رسیدند. بر این اساس، ایران مقرر گردید با برداشتن گام عملی در جهت انجام تعهدات خود در برجام، نسبت به تعدیل برنامه هسته‌ای خود اقدام نماید. در طرف مقابل، آمریکا و اتحادیه اروپا نیز، متعهد گردیدند، در روز انجام اقدام عملی توسط ایران، به تحریم‌های وضع شده پایان بدهند.
2016
در شانزدهم ژانویه سال 2016 میلادی، آژانس بین المللی انرژی اتمی، اعلام کرد ایران حاضر به انجام توافقات خود است. روز اجرای توافق معین گردید و شورای امنیت سازمان ملل، معاهده شماره 2231 خود را اجرایی نمود. در آمریکا نیز، تحریم‌های ثانویه مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران، ملغی گردید. در حالیکه تحریم‌های ثانویه برداشته شدند، تحریم‌های اولیه آمریکا بر علیه ایران، همچنان بر جای باقی ماندند.
بر اساس این تحریم‌ها، صادرات بسیاری از کالاها و خدمات از ایالات متحده به ایران ممنوع ماند. هرچند، برای شرکتهای چند ملیتی نظیر بویینگ و ایرباس، تحریم‌های اولیه آمریکا بر علیه ایران نیز ملغی گردیدند.
در اول دسامبر 2016، کنگره آمریکا یک دوره ده ساله تمدید تحریم‌ها را به امضا رسانید، که در 15 دسامبر با امضای جان کری، به صورت قانون درآمد.
2017
در می سال 2017، رفتار ترامپ در برابر تحریم‌های مصوب شده بر علیه ایران متناقض است. در 25 جولای، تحریم‌های جدیدی بر علیه ایران، روسیه و کره شمالی به تصویب می‌رسد. در 13 اکتبر 2017 نیز ترامپ در مورد معاهده امضا شده، نگرانی‌هایی را ابراز می‌دارد.
بیشتر بخوانید: تحریم های آمریکا علیه روسیه باعث حذف اپلیکیشن‌های روسی از اپل استور شد!
2018
در شب گذشته، ترامپ با توصیف رفتارهای مغایر با تعهدات ایران و اتهامات بیشتری نظیر حمایت همه جانبه از تروریست، برجام را از سوی ایالات متحده، ملغی اعلام نمود. با لغو یک طرفه برجام از سوی آمریکا و احتمال از سر گیری تحریم‌های ثانویه بر علیه ایران در روز یکشنبه، مشکلات بزرگی برای فروش نفت ایران پیش خواهد آمد.
با مطالعه تاریخچه تحریم های ایالات متحده آمریکا بر علیه ایران، چند نکته به روشنی نمایان می‌گردد. با توجه به برجای ماندن تحریم‌های اولیه ایالات متحده آمریکا که از سالها پیش بر علیه ایران به تصویب رسیده‌اند و اجرایی می‌شوند، حجم تبادلات اقتصادی مستقیم دو طرف بسیار پایین است که این مساله موجب می‌شود، نقض برجام توسط آمریکا به طور مستقیم مشکلی را در بخش بازار تکنولوژی کشور و خدمات وابسته به آن ایجاد ننماید.
در نقطه مقابل اما، با اجرایی شدن تحریم‌های ثانویه پس از مهلت مقرر، با پایین آمدن میزان صادرات نفتی ایران و کاهش میزان دلار برای واردات کالا، مسلما قیمت محصولات وارداتی نظیر تلفن‌های هوشمند و لپ تاپ و بسیاری از دیگر کالاهای وارداتی با افزایش قیمت رو به رو خواهد شد.
در صورتیکه نسبت به لغو برجام توسط دونالد ترامپ، ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا، نظر خاصی دارید، در قسمت کامنت برای ما بنویسید. آیا کشورهای اروپایی، چین و روسیه نیز، با آمریکا همقدم شده و در مورد برجام عهد شکنی خواهند نمود؟
با لغو یک طرفه برجام از سوی آمریکا، آیا امکان ادامه مذاکرات در مورد موضوعات دیگر با این کشور ممکن خواهد بود؟ آیا تحریم‌های ثانویه با تاثیر مستقیمی که بر روی قیمت نفت خواهند داشت (در برخی تحلیل‌ها گفته می‌شود که قیمت هربشکه نفت تا 15 دلار افزایش خواهد یافت) برای کشورهای اروپایی و آمریکا، اقدامی هوشمندانه محسوب می‌شود یا خیر؟
پاسخ درست این سوالات را گذر زمان به درستی نشان خواهد داد، اما شما چگونه فکر می‌کنید؟
.
منبع: techrato، atlanticcouncil
