استفاده از بیت کوین برای دور زدن تحریم ها تنها یکی از قابلیت‌های پول‌های رمزگذاری شده یا همان ارزهای رمزپایه است. در این مقاله، به بررسی امکان عبور از تحریم ها به وسیله بیت کوین و دیگر ارزهای رمزی خواهیم پرداخت.
با تصمیم آمریکا برای خروج از برجام، صحبت از برقراری تحریم‌های ثانویه به میان آمد. بر اساس این تحریم‌ها، هر موسسه مالی که دست به تراکنش مالی با ایران بزند، دیگر قادر به ادامه فعالیت با آمریکا نخواهد بود.
به بیان دیگر، آمریکا با در اختیار داشتن قدرت اقتصادی بسیار بالایی که دارد، منافع بانک‌های دیگر را تهدید می‌کند. به این صورت، ارسال پول نفت و… به ایران با دشوار‌ی‌های بسیاری رو به رو خواهد شد. علاوه بر این، تحریم‌های ثانویه موارد دیگری را نیز در بر می‌گیرد که پرداختن به آنها در حوصله خوانندگان عزیز این مطلب نمی‌گنجد.
از سوی دیگر، امکان اعمال تحریم به معنای توقف فعالیت‌های مالی ایران با دیگر کشورها، در عمل وجود ندارد. هرچند، تحریم‌ها موجب افزایش بار هزینه بر دوش دولت و حاکمیت خواهند شد. علاوه بر این، در چنین فضایی خریداران نفت و… با در اختیار داشتن دست بالا در معاملات تجاری خود با ایران، امکان سو استفاده‌هایی از شرایط تحریمی، مانند کاهش قیمت خرید به طور غیر رسمی را دارند.
ایران در گذشته نیز با تحریم‌های مشابهی رو به رو بوده است. در گذشته ایران توانست علیرغم مشکلات فراوان، به شیوه‌های نسبتا پیچیده از فشار تحریم‌های بین المللی بکاهد. به عنوان مثال، با تاسیس بانک در کشورهای خارجی، موفق به انتقال پول به کشورمان شدیم و با سرمایه گذاری در کشورهای دیگر، نسبت به حفظ سرمایه کشور اقدام شد و البته روشهای مختلف دیگر.
هرچند، این روش‌ها کماکان نیز موثر هستند، اما فرد محور بودن این متدها و امکان فساد گسترده مالی، کشور را به استفاده از تکنولوژی‌های مدرن‌تر نسبت به دور زدن تحریم‌ها ترغیب می‌کند.
بیشتر بخوانید: بلاک چین چیست ؛ همه چیز در مورد تاریخچه، امنیت و نحوه کار بلاک چین (Blockchain)
استفاده از بیت کوین برای دور زدن تحریم ها
میزان فروش نفت ایران، در سال گذشته به طور میانگین 2 میلیون و 130 هزار بشکه در روز برآورد شده است. در سال جاری پیش‌بینی می‌شود که قیمت نفت حالت صعودی داشته باشد. برخی منابع نیز قیمت نفت را پس از اجرایی شدن تحریم‌های ثانویه علیه ایران تا 84 دلار به ازای هر بشکه تخمین زده‌اند. با این احتساب، با خیال نسبتا راحتی می‌توان قیمت 70 دلار را به عنوان میانگین قیمت فروش نفت در نظر گرفت.
برای دور زدن تحریم نفتی علاوه بر روشهای غیر رسمی دیگری که وجود دارد، افرادی به عنوان فروشنده دست دوم نفت، دست به چنین اقدامی می‌زنند. در واقع طرف خریدار، نفت را از کشور ایران تهیه نمی‌کند، بلکه تحت عناوین مختلفی از شخص، شرکت یا کشور دیگری،نسبت به خریداری نفت مورد نیاز خود اقدام می‌نماید.
هرچند که همواره امکان شناسایی مبدا وجود دارد، اما خریدار ملزم به رعایت چنین جزئیاتی در هنگام خرید نیست! بنابراین تحریم‌های ثانویه در این مرحله تنها تا حدودی بر روی قیمت فروش نفت موثر است.
بیشتر بخوانید: استفاده از بیت کوین برای پرداخت وام در یک بانک اینترنتی آلمانی
پس از فروش نفت به خریدار، مشکل اصلی آغاز خواهد شد. پول نفت فروخته شده، چگونه باید به ایران منتقل شود؟ با توجه به شرایط تحریم موسسات مالی، کمتر بانکی حاضر به انجام چنین ریسکی برای انتقال پول حاصل از فروش نفت به ایران خواهد بود. البته، این مساله در شرایطی صدق می‌کند که بانک مورد نظر، درصد کارمزد متعارف نقل و انتقالات بین المللی را کسب کند!
با افزایش کارمزد مورد نظر، بانک‌های خصوصی با کمال میل دست به چنین اقداماتی خواهند زد؛ هرچند در نقطه مقابل، آمریکا نیز با این روش دور زدن تحریم‌ها آشنایی کامل دارد.
در گذشته، چندین بانک به دلیل همکاری با ایران در دور زدن تحریم‌ها مجبور به پرداخت جریمه‌های هنگفتی شدند. به عنوان مثال، دومین بانک بزرگ سوئیس به پرداخت 536 میلیون دلار جریمه به آمریکا به علت همکاری با ایران و دیگر کشورها، در نقض تحریم‌ها محکوم شد. درواقع از این طریق آمریکا ریسک چنین اقدامی را برای بانک‌های خارجی افزایش داده است. بانک‌های خارجی نیز باید برای جبران ریسک خود، مبلغ دستمزد بیشتری برای پولشویی دریافت نمایند. از این طریق، در نهایت فشار بیشتری به ایران وارد خواهد آمد.
حال، سوال اساسی این است که آیا به کمک پول‌های رمزگذاری شده‌ای نظیر بیت کوین، امکان دور زدن تحریم‌ها وجود دارد؟ برای پاسخ به این سوال، ابتدا به قابلیت‌های ارزهای رمزپایه می‌پردازیم و سپس به سراغ بررسی تئوری این مساله خواهیم رفت.
با در نظر گرفتن میزان فروش نفت ایران در روز و احتمال قیمت هر بشکه نفت معادل 70 دلار، به رقمی حدود 149 میلیون دلار می‌رسیم. ایران بر اساس تخمین‌های جهانی برای استخراج هر بشکه نفت حدود 15 دلار هزینه می‌کند. بنابراین، با احتساب میزان فروش نفت و هزینه تولید، ایران امکان دور زدن تحریم‌ها را حتی با وجود هزینه‌های مالی اضافه بر سازمان، خواهد داشت.
به طور میانگین، ارزش تمام بیت کوین های استخراج شده تاکنون، معادل 7 میلیارد دلار برآورد شده است. هرچند، این رقم بسیار کمی برای کمک به پولشویی پول فروش نفت یک کشور به نظر می‌رسد، اما این پایان کار نیست!
به طور متوسط، روزانه بالغ بر 2 میلیارد دلار بیت کوین در چرخه مالی انتقال پیدا می‌کند. اگرچه نسبت به دو میلیارد دلار چرخه بیت کوین در روز، وارد کردن 149 میلیون دلار باعث جلب توجه نهادهای نظارتی می‌شود، اما به لحاظ تئوری راه‌هایی برای عبور از این مساله نیز وجود دارد.
بیشتر بخوانید: تبدیل بیت کوین به ارز واحد سراسر جهان ؛ حاکمیت ارزهای دیجیتالی
قبل از هرچیز به یاد داشته باشید که لزومی ندارد که کل پول فروش نفت به چرخه بیت کوین وارد شود. به بیان دیگر، با استفاده از بیت کوین برای عبور از تحریم ها، شانس خود را برای استفاده از روشهای دیگر نقل و انتقال پول از دست نخواهیم داد. استفاده از ارزهای رمزگذاری شده، به نسبت، هزینه پولشویی به مراتب کمتری را به کشور تحمیل می‌کند. علاوه بر این، امکان تهیه اقلام غیر مجاز برای واردات به کشور در بازارهای سیاه به وسیله بیت کوین، فرصت مناسبی را در اختیار دولت برای عبور از تحریم‌ها قرار خواهد داد.
برای فهم بهتر، راه‌های دیگر عبور از تحریم را به یاد داشته باشید، عمده خریداران نفت ایران را کشورهای روسیه، چین، هند و ترکیه تشکیل می‌دهند. حجم واردات ایران از این کشورها نیز مشخص است. هرچند به طور رسمی میزان صادرات غیر نفتی از میزان واردات بیشتر است، اما با در نظر گرفتن سهم کالاهای قاچاق در بازار، به نتایج دیگری خواهیم رسید.
از این رو، با توجه به نظارت‌های بیشتر دولت بر خروج ارز از کشور، امکان کنترل بازار قاچاق نیز وجود خواهد داشت. از سوی دیگر، با کاهش میزان ورود قاچاق به کشور، برای پاسخگویی به تقاضای بازار، نیاز به واردات رسمی بیشتری به کشور احساس می‌شود.
با کنار هم قرار دادن موارد بالا، می‌توان پیش‌بینی نمود که قسمتی از فروش نفت به واردات کالا اختصاص خواهد یافت. از این رو، نگرانی برای نقل و انتقالات مالی در این بین وجود نخواهد داشت؛ چراکه در هنگام تبدیل دلار به کالا در کشور، خریدار نفت ایران با تبدیل دلار به کالا در کشورهای دیگر، مشکل چندانی وجود نخواهد داشت.
به بیان ساده‌تر، با استفاده از افراد مورد اعتماد با کمترین هزینه ممکن، امکان تبدیل دلار حاصل از فروش نفت به کالا و ورود آنها به کشور برای تامین مایحتاج مردم، وجود دارد.
علاوه بر این، قسمتی از صادرات نفتی ایران در کشورهای خریدار به وسیله متدهای مختلف وارد کشور خواهد شد. هرچند این روش بار مالی سنگینی را بر دوش دولت قرار خواهد داد؛ چراکه موسسات مالی طرف قرارداد، کارمزدهای کلانی را بابت چنین نقل و انتقالاتی طلب خواهند کرد.
خرید طلا و وارد نمودن آن به کشور جهت مصرف در بازار داخلی نیز با مشکلات متعددی همراه خواهد بود. به هر حال، در چنین شرایطی استفاده از تمامی راهکارهای ممکن برای عبور از تحریم پیشنهاد می‌شود، چراکه تنها با یک روش نمی‌توان از این بحران عبور کرد.
اکنون به موضوع بیت کوین باز می‌گردیم. خوشبختانه در سال 2017، میزان نقل و انتقال بیت کوین رشد بی سابقه‌ای از خود نشان داد. از این رو، امکان ورود پله‌ای به بیت کوین -به منظور نقل و انتقال پول‌های کلان بدون جلب توجه نهادهای نظارتی- وجود دارد.
علاوه بر بیت کوین، اتریوم نیز جذابیت‌های ویژه‌ای برای دور زدن تحریم‌ها دارد؛ چراکه تعداد نقل و انتقلات صورت گرفته در اتریوم، از مجموع تمام ارزهای دیجیتال دیگر بسیار بالاتر است! هرچند در این مقاله تنها به استفاده از بیت کوین برای دور زدن تحریم ها خواهیم پرداخت.
بیشتر بخوانید: تفاوت اتریوم با بیت کوین چیست و چگونه می‌توان آنها را خریداری کرد؟
ورود به بازار بیت کوین باید به گونه‌ای صورت پذیرد که با تغییرات فصلی و تناوبی و… بازار عرضه بیت کوین همخوانی داشته باشد. با نگاهی به چارت میزان تراکنش‌های بیت کوین در طول ماه‌های گذشته، به سادگی این مساله قابل محاسبه است. به بیان دیگر، به جای دنبال کردن روند معمولی که در بازار سهام مرسوم است، اقدام به ایجاد روند بر اساس سیگنال‌های مصنوعی ایجاد شده توسط توان مالی تزریق پول به بیت کوین خواهیم نمود.
مشکلات استفاده از بیت کوین برای مبارزه با تحریم ها
بزگترین مشکل استفاده از بیت کوین برای دور زدن تحریم ها عدم ثبات قیمتی این پول رمزگذاری شده است. بیت کوین در یک دوره زمانی کمتر از یک سال، نوسانات شدیدی را تجربه نمود. به صورتیکه، تا دسامبر سال 2017، به چند برابر قیمت نسبت به ماه‌های پیشین رسید و سپس در چند ماهه اول سال جاری، دچار افت شدید قیمتی شد. بنابراین، خرید و فروش بیت کوین به منظور عبور از تحریم‌ها ذاتا عملی پر ریسک تلقی می‌شود.
هرچند، خرید و فروش بیت کوین در ماه‌های اخیر بسیار بالا بوده و این واحد پولی به سوی متعادل شدن پیش روی می‌کند. از طرف دیگر، نوسانات ارزش بیت کوین در طول یک هفته اخیر، حداکثر به اندازه ده درصد، گزارش شده است. در طول یک روز نیز، نوسان قیمت بیت کوین حدودا به چهار درصد می‌رسد.
این مساله در شرایطی است که بازار نقل و انتقال و ارزش بیت کوین به شدت متلاطم است. از سوی دیگر، همواره امکان رشد قیمت بیت کوین نیز وجود دارد، در واقع با توجه به محدود بودن قطعات بیت کوین، این ارز رمزپایه، نهایتا سیر افزایش قیمتی را تجربه خواهد نمود.
به هر حال، با در نظر گرفتن شرایط خاص بیت کوین و شکاف قیمتی تولید و فروش نفت خام ایران، امکان استفاده از ارز رمزپایه برای مبارزه با تحریم‌ها منطقی به نظر می‌رسد؛ چراکه دستمزد پولشویی توسط سایر نهادهای مالی بسیار بالاست.
مشکل بعدی برای استفاده از بیت کوین در دور زدن تحریم های ثانویه آمریکا، امکان نظارت همگانی بر روی نقل و انتقالات این شبکه است. در واقع، هرکسی امکان مشاهده میزان گردش‌های مالی صورت گرفته از طریق بیت کوین را دارد؛ هرچند که هویت گیرنده و فرستنده این مبالغ برای دیگران افشا نمی‌شود.
به بیان دیگر، برخلاف سیستم‌های بانکی معمول که میزان نقل و انتقالات مالی همواره در اختیار بانک است و تنها به وسیله فشار قانونی برای نهادهای نظارتی افشا می‌شود، در بیت کوین میزان نقل و انتقالات مالی، محرمانه تلقی نمی‌شود.
از سوی دیگر، در سیستم‌های بانکی سنتی سیستم‌های نظارتی به سادگی می‌توانند از هویت مالک حساب که پول به حساب وی واریز شده یا در نقل و انتقال پول نقش داشته است، باخبر شوند. افشای هویت افراد در شبکه بیت کوین -اگر برخی موارد امنیتی رعایت شود- تقریبا غیرممکن است. علاوه بر این، بلوکه کردن سرمایه و پول افراد در شبکه‌های بانکی سنتی به دستور دولت به سادگی هر چه تمام‌تر انجام می‌پذیرد، اما در ارزهای رمزگذاری شده مانند بیت کوین، به علت عدم وجود سیستم نظارتی مستقیم بر روی آن، چنین امری تقریبا غیر ممکن است.
مشکل مهمتری نیز برای پولشویی از طریق بیت کوین وجود دارد. امروزه برخی اسکریپتهای هوشمند به شبکه پول‌های رمزگذاری شده وارد شده‌اند تا نقل و انتقالات مشکوک را بررسی کنند. با کمک هوش مصنوعی مورد استفاده، پولشویی به منظور دور زدن تحریم‌ها به وسیله بیت کوین سخت می‌شود. هرچند که در مجموع، راهکارهایی برای در امان ماندن از لو رفتن پول شویی در بیت کوین وجود دارد!
به عنوان مثال، با توجه عدم فعال سازی سیستم‌های نظارتی رسمی در بیت کوین به منظور مبارزه با پولشویی تا 5 سال آینده، تنها کافیست نقل و انتقالات مالی به گونه‌ای انجام شود که الگویی قابل مشاهده‌ای در آن یافت نشود.
به بیان دیگر، سیستم‌های مبتنی بر هوش مصنوعی که برای شناسایی اعمال مشکوک و پولشویی در ارزهای رمزی به کار می‌روند، بر شناسایی الگوها تاکید دارند.
به عنوان مثالی برای الگو، تصور کنید که همه روزه مبلغ 1000 دلار از حساب اول به 10 حساب دیگر انتقال پیدا می‌کند، سپس این پول از آن 10 حساب خارج و به حساب دیگری منتقل می‌شود. هوش مصنوعی این رفتار را مشکوک ارزیابی خواهد نمود و در نتیجه نقل و انتقال پول از این حساب‌ها با مشکل رو به رو خواهد شد.
درواقع برای در امان ماندن از شناسایی توسط تکنولوژی هوش مصنوعی استفاده شده در شبکه‌های پولی رمزگذاری شده، می‌توان با استفاده از مهندسی معکوس، نسبت به ایجاد شبکه‌های غیر قابل شناسایی برای انتقال بیت کوین اقدام نمود. علاوه بر این، به دلیل ماندگاری اطلاعات در زنجیره بیت کوین برای همیشه، باید نسبت به تغییر حساب‌های مورد استفاده به صورت دوره‌ای اقدام کرد.
بیشتر بخوانید: لغو یک طرفه برجام توسط آمریکا ؛ تاریخچه‌ای از تحریم‌های آمریکا علیه ایران
توجه داشته باشید که پولشویی توسط بیت کوین مانند سایر نهادهای مالی متمرکز، سالهاست توسط اداره کنندگان جرائم سازمان یافته انجام می‌پذیرد. به عنوان مثال در گزارشی که سازمان مبارزه با مواد مخدر آمریکا منتشر نموده است، در سال گذشته کارتل‌های مکزیکی مواد مخدر از بیت کوین به منظور پولشویی استفاده کرده‌اند.
علیرغم ممنوعیت رسمی بیت کوین در چین، این کارتل‌ها نسبت به خریداری کالا به وسیله بیت کوین در این کشور اقدام کرده و سپس کالای خریداری شده را در بازارهای محلی مکزیک و سایر کشورها عرضه نموده‌اند. با اتخاذ چنین روشی آنها توانسته‌اند تا از سد نهادهای نظارتی عبور کنند.
مشکل بعدی برای عبور از تحریم های ثانویه آمریکا به وسیله ارزهای دیجیتال رمزگذاری شده، خریداری بیت کوین در درجه اول توسط خریدار نفت یا مواد معدنی ایران است. این مساله در جایی اهمیت پیدا می‌کند که نقل و انتقال پول به مقدار زیاد و خارج از چرخه معمول برای سازمان‌های نظارتی جلب توجه می‌کند.
به بیان دیگر، فرض کنید خریدار درجه اول نفت ایران، بجای استفاده از امکانات مرسوم همانند ال سی، به صورت ناگهانی نسبت به خروج مبلغ زیادی پول از حساب‌های خود اقدام کرده و سپس دست به خرید بیت کوین بزند!
هرچند این مساله نیز به نوبه خود قابل حل است. به عنوان مثال، راهکاری بسیار ساده برای این موضوع، استفاده از متد پرداخت معمول برای کالایی غیر از کالای اصلی دریافت شده در مقصد است. هرچند، این مساله بسیار پیچیده‌تر از چیزی است که به نظر می‌رسد، اما در جایی که در نهایت، خریدار محموله‌های نفتی نیز دارای نفوذ و قدرت فراوانی است و از جهت دیگر، عمده کشورهای خریدار نفت ایران مایل به تبعیت از تحریم‌های ثانویه وضع شده توسط آمریکا نیستند، این موضوع قابل انجام است.
در مرحله بعدی نیز خرید بیت کوین باید توسط افراد زیادی با هویت‌های جعلی انجام شود. از آن‌جا که پروسه افتتاح حساب در بیت کوین و حتی ذخیره بیت کوین در کلد استوریج، نسبتا به سادگی انجام می‌پذیرد، امکان استفاده از هویت‌های جعلی با سرمایه‌گذاری اندک وجود دارد. از طرف دیگر، به علت پیوسته نبودن سیستم‌های نظارتی مبتنی بر هوش مصنوعی، احتمال شناسایی حساب‌های جعلی در ابتدای امر بسیار بعید به نظر می‌رسد.
به عنوان مثال، در نظر داشته باشید که با دریافت اس ام اس، قابلیت ساخت ایمیل را دارید. به وسیله ایمیل نیز امکان ساخت حساب برای ذخیره بیت کوین؛ در عمل با چنین حسابی، امکان ذخیره میلیون‌ها دلار را خواهید داشت!
از طرف دیگر، اگر مراحل قبلی انتقال پول را بدون اشکال انجام داده باشید، این حساب بیت کوین مشکوک، ارزیابی نخواهد شد. این مساله در جایی اهمیت پیدا می‌کند که نهادهای نظارتی، بانک‌های مختلف را ملزم به اعلام تراکنش‌هایی با مبلغ محدودی مثل 10000 دلار می‌کنند.
در نقطه مقابل، افتتاح حساب اصلی در بیت کوین نیز به سادگی با هویت جعلی قابل انجام است. یک راهکار ساده، خرید غیر قانونی حساب‌های فعال افراد به شمار می‌رود. راه دیگر، استفاده از هویت افراد حقیقی و قابل شناسایی، با اعلام به خود این افراد یا بدون اطلاع ایشان و افتتاح حساب بیت کوین است و… در نهایت نیز، همواره امکان خرید تعداد زیادی هویت جعلی را در دارک وب دارید، که البته برای مدت محدودی توانایی استفاده از آنها را خواهید داشت.
محسنات استفاده از بیت کوین برای دور زدن تحریم ها
اولین حسن استفاده از بیت کوین برای عبور از سد تحریم‌های ثانویه آمریکا، هزینه بسیار پایین پولشویی در بیت کوین نسبت به سایر روشهای مرسوم است. هرچند همواره ریسک افت شدید قیمتی بیت کوین نیز وجود دارد.
دومین حسن استفاده از بیت کوین به منظور نقل و انتقال پول به کشور در شرایط تحریم، عدم امکان دخالت نهادهای نظارتی و بلوکه کردن پول در حساب بیت کوین است. در واقع، زمانی که در بیت کوین نقل و انتقال پول انجام شد، همه چیز تمام است.
سومین حسن استفاده از بیت کوین به منظور عبور از تحریم‌ها امکان خرید کالاهای مورد نیاز به کشور از بازار سیاه، بدون نیاز به پولشویی دوباره و دوباره است؛ چراکه دارک وب، قابلیت‌های زیادی را برای تهیه کالاهای تحریمی به کشور می‌دهد.
بیشتر بخوانید: آشنایی با دارک وب یا وب سیاه و نحوه ورود به آن
علاوه بر این، محسنات بیشمار دیگری در هنگام استفاده از بیت کوین وجود دارد. به عنوان مثال، طرف‌های قرارداد با دولت که مسئولیت پولشویی را به عهده دارند، مجبور به ارائه حساب‌های مالی خود به صورت شفاف هستند. چراکه، دولت امکان مشاهده ریز نقل و انتقالات صورت گرفته توسط آنها را با در اختیار داشتن اطلاعات حساب بیت کوین دارد.
در نهایت، کشور با در اختیار داشتن منابع انسانی بسیار زیاد و با دادن آموزش کافی به آنها، قابلیت دور زدن تحریم‌ها را به وسیله این افراد از داخل خاک کشور نیز خواهد داشت.
آیا قابلیت‌های بیت کوین برای عبور از تحریم کافی است؟ به نظر شما چه اشکالات دیگری برای استفاده از ارزهای دیجیتال برای عبور از تحریم وجود دارد؟ آیا تصمیم دولت در ممنوعیت خرید و فروش بیت کوین در کشور صحیح است؟ لطفا نقایص و کاستی‌های این مقاله را با ما در میان بگذارید.
.
منابع: reuters ،newswire ،forbes ،swissbanking ،ciphertrace ،themarketmogul ،knoema ،cnet
