استفاده از فیلترشکن جرم است! این جمله را معاون شورای عالی فضای مجازی در واکنش به استفاده کاربران از فیلترشکن برای دسترسی به تلگرام بیان نمود.
بعد از صدور دستور فیلترینگ تلگرام در کشور فقط تعداد کمی از کاربران از این شبکه‌ی اجتماعی خارج شدند و تعداد بسیاری از آنها هنوز هم در حال مقاومت در برابر فیلترینگ هستند و سعی دارند تا با استفاده از فیلترشکن، باز هم به فعالیت خود در این شبکه اجتماعی ادامه دهند.
بیشتر بخوانید: خداحافظی با تلگرام ؛ شایعه یا حقیقتی تلخ!
با وجود اینکه تاکنون صحبت‌های بسیاری در مورد مشکلات استفاده از فیلترشکن‌ها از سوی کارشناسان مختلف مطرح شده، اما به نظر می‌رسد که کاربران توجهی به این صحبت‌ها ندارند. این بی توجهی باعث شد تا معاون شورای عالی فضای مجازی امروز اعلام کند که استفاده از فیلترشکن جرم است، جرمی که تعداد بسیار زیادی از کاربران ایرانی هر روز مرتکب آن می شوند.
چرا مسئولان دولتی خود به سایت ها و منابع فیلتر شده دسترسی دارند؟
همه می‌دانیم که مسئولین کشور می‌توانند به تمام سایت‌ها و منابع حتی فیلترشده نیز دسترسی داشته باشند. اینکه واقعا چرا آنها می‌توانند و بقیه مردم از چنین موهبتی بی‌بهره‌اند، خود جای سوال دارد، اما آیا استفاده از فیلترشکن برای آنها نیز جرم است یا این جرم فقط برای افراد عادی در نظر گرفته شده است؟
البته گفته می‌شود که مسئولین از اینترنت بدون فیلتر استفاده می‌کنند، تمام منابع را در اختیار دارند و نیازی به استفاده از فیلترشکن ندارند؛ اما چرا فقط مسئولین می‌توانند به اینترنت بدون فیلتر دسترسی داشته باشند؟ آیا فقط آنها صلاحیت استفاده را دارند؟ یا نه، شاید اساسا بحث صلاحیت در کار نیست و این موضوع از وجود تبعیض بین افراد مختلف جامعه حکایت دارد؟ آیا واقعا همه مردم با هم برابرند؟ مشخص است که نه؛ زیرا اگر چنین بود در ساده ترین مسائلی چون استفاده از اینترنت نباید تبعیضی وجود می‌داشت
بیشتر بخوانید: فیلترینگ تلگرام چگونه کار می‌کند؟ تکنولوژی‌های عبور از سد فیلتر به زبانی ساده
آیا حقیقتا استفاده از فیلترشکن جرم است؟
با نگاه به برنامه‌های رایگان گوگل پلی که بیشترین دانلود را نیز داشته‌اند فقط می‌توان لیستی از فیلترشکن‌ها را دید که توسط کاربران دانلود شده است. این موضوع نشان از بازار داغ فیلترشکن‌ها دارد که البته این بازار داغ بسیار هم می‌تواند خطرناک باشد. موضوع بحث ما در اینجا خطرناک بودن یا نبودن فیلترشکن نیست، بلکه هدف رسیدن به پاسخ این پرسش است که آیا واقعا استفاده از فیلترشکن برای دور زدن فیلترینگ جرم است؟
پوریا قهرمانی، کارشناس حقوقی و وکیل دادگستری در مصاحبه ای در پاسخ به این سوال می‌گوید که خرید و فروش فیلترشکن جرم است، اما استفاده از آن جرم نیست! وی همچنین در ادامه به بیان مباحث مهم تری در مورد فیلترشکن ها پرداخته است.
به گفته وی تاکنون در کشور اعلام نشده که ورود و عضویت در سایت‌ها و اپلیکیشن‌هایی مانند فیس‌بوک و توییتر و امثال آنها جرم است. وی همچنین به گفته وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات اشاره کرد که قبلا اعلام کرده بود با وجود فیلتر بودن توییتر، فعالیت ایرانیان در توییتر جرم نیست. این کارشناس حقوقی همچنین تاکید کرد که تاکنون پرونده ای در این مورد به دادگاه ارائه نشده است.
بیشتر بخوانید: چگونه می‌توان فیلترشکن ها را مسدود کرد ؛ روش فیلترینگ وی‌پی‌ان (VPN) به زبانی ساده
به گفته وی تاکنون در قانون کشور برای هیچ یک از موارد گفته شده، مجازاتی در نظر گرفته نشده است، اما در سال 1388 که قانون جرایم رایانه‌ای تصویب شد، قانونگذاران نسبت به قبل، سختگیرانه‌تر عمل کرده و دسترسی به برخی سایت‌های فیلترشده را جرم اعلام نمودند. البته فعلا تلگرام در این لیست قرار ندارد.
کارشناسان فضای مجازی نظر دیگری دارند!
مؤمن نسب که کارشناس فضای مجازی است در مورد استفاده از فیلترشکن برای دور زدن فیلترینگ در کشور به خبرگزاری فارس می‌گوید که بر اساس قانون، استفاده از فیلترشکن جرم است. وی ادامه داد که وقتی فیلترشکنی در گوشی تلفن همراهی نصب شود، سایت هایی که آن فیلترشکن را ارائه کرده‌اند به طور متقابل از اطلاعات آن تلفن همراه استفاده می‌کنند.
وی تاکید کرد که استفاده از فیلترشکن باعث تشدید حملات هکری می‌شود، زیرا بسیاری از حملات هکری از طریق گوشی‌های تلفن همراهی صورت می‌گیرند که از فیلترشکن ها استفاده می‌کنند. همچنین به گفته مومن نسب امکان انتقال همزمان بدافزارها با دانلود و نصب فیلترشکن ها بر روی تلفن های همراه وجود دارد.
جرم بودن استفاده از فیلترشکن به دلیل عدم توانایی در کنترل آن
قهرمانی که کارشناس حقوقی است در ادامه‌ی صحبت هایش به دیجیاتو می‌گوید اگر استفاده از فیلترشکن جرم باشد درواقع قانون موضوعی را جرم اعلام می‌کند که توانایی کنترل صد درصد آن را نداشته و بنابراین در اینجا محدود کردن قاطعانه به‌طور حتم، چندان جواب نخواهد داد. در این حالت قانونگذار باید نگاه هوشمندانه تری داشته باشد.
وی نیز به صفحات رسمی مسئولین کشور در شبکه‌های اجتماعی چون توییتر و فیس‌بوک، اشاره کرده و اعلام نمود که قانون برای همه یکسان است پس عضویت در این شبکه‌ها جرم نیست، بلکه فعالیت و نوع فعالیت افراد در این بسترها می‌تواند تبدیل به جرم شود.
ماهیت پلتفرم به تنهایی جرم نیست، اما استفاده و انتشار محتوای مجرمانه توسط افراد مختلف منجر به قانون‌شکنی و جرم می‌شود، بنابراین اگر استفاده از فیلترشکن جرم باشد پس حتی کودکان نیز مجرمند و اینجاست که قبح و قداست قانون می‌ریزد.
پس وقتی قانونی طرح می‌شود، بهتر است جامعه پذیر باشد. اگر قانون امروز استفاده از تلگرام و فیلترشکن را جرم اعلام کند با وجود اینکه می‌داند حدود 39 میلیون نفر هنوز در این بستر در حال فعالیت هستند، همه را مجرم اعلام کرده و مشخص است که اجرای این حکم برای این تعداد نشدنی است.
به گفته کارشناسان حقوقی چون مجرمانه بودن استفاده از فیلترشکن در قانون به صراحت تعریف نشده است پس نمی‌توان برای آن مجازاتی تعیین کرده یا آن را ممنوع اعلام نمود، چون اصل نیز بر آزادی اطلاعات و آزادی استفاده از وسایل تکنولوژیکی است. در قانون به طور مشخص مطرح نشده که استفاده از فیلترشکن جرم است و بنابراین کاربرانی که از سایت‌های فیلتر شده استفاده می‌کنند، مجرم نخواهند بود.
براساس ماده 21 قانون قضایی، کسانی مجرم هستند که محتوای خلاف قانون تهیه کنند و نه اشخاصی که این مطالب را به نحوی ببینند یا از آنها استفاده کنند. در این دوران که قرن فناوری و ارتباطات است، ایجاد ممنوعیت کار چندان هوشمندانه‌ای به نظر نمی‌رسد و بیشتر باعث می‌شود تا افراد برای ورود به سامانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی ممنوع، ترغیب شوند.
ایجاد ممنوعیت‌های زیاد، باعث باب شدن قانون شکنی در جامعه می‌شود. دولت و قانون باید بتوانند در کنار هم شرایطی را فراهم کنند که در این بحبوحه بازار اطلاعات، شهروندان به درجه خوبی از آگاهی برسند و اجباری آنها را تهدید نکند.
بیشتر بخوانید:
.
جرم را قانون مشخص می کند یا اشخاص ؟