دروازه فضایی عمیق پروژه‌ای است که ناسا در آن در نظر دارد تا زیستگاهی برای فضانوردان در مدار ماه مهیا کند که برای ماموریت‌های به سوی ماه، مریخ و ماورای آن کاربرد داشته باشد.
بیشتر از نیم قرن از حضور انسان بر روی کره ماه می‌گذرند و پر واضح است که آنها می‌خواهند مجددا قدم بر روی تنها قمر سیاره‌شان بگذارند، کما اینکه امروز برای تحقق این مهم برنامه‌های دقیق‌تری نیز در سر دارند. کمیته عملیات و اکتشافات انسانیِ شورای مشورتی ناسا (NASA’s Advisory Council) جزئی‌ترین و دقیق‌ترین برنامه‌ای که تا کنون طرح ریزی شده را برای چگونی انجام این کار منتشر کرده است.
این طرح پیشگامانه ناسا برنامه‌ای به نام “دروازه فضایی عمیق” (Deep Space Gateway) را شامل می‌شود که می توان آن را دروازه پلتفرم مداری ماه معنا کرد. در ماه ماه مارس 2017 برای نخسین بار اعلام شد که دروازه فضایی عمیق در واقع یک زیستگاه کوچک است که در مداری به دور ماه گردش خواهد کرد. با استفاده از این دروازه انسان‌ها و ربات‌ها تحقیقات خود را در خصوص ماه و اهداف اکتشافی فراتر از آن به پیش خواهند برد.
به عبارت دیگر، این دروازه را می‌توان اساسی برای اکتشافات آینده سطح ماه، انجام آزمایش‌ها و سفرهای طولانی مدت فضایی و آماده‌سازی تیم‌های مطالعاتی برای اهداف و مقصدهای فراتر از ماه قلمداد کرد. بر اساس ارائه‌ای که این هفته انجام شد، اگر همه موارد مطابق برنامه پیش بروند، ناسا این زیستگاه فضایی را تا سال 2024 به مدار ماه خواهد فرستاد.
تیم ناسا در راستای استفاده از فضایی در آنسوی مدار زمین و در نزدیکی ماه در حال برنامه‌ریزی است که برای تحقق این اهداف در وهله اول به یک دروازه فضایی نیاز دارند. کاترین همبلتون (Kathryn Hambleton)، سخنگوی ناسا به وب‌سایت Futurism می‌گوید :
در حال حاضر در راستای بهبود ظرفیت‌های تکنولوژی، آزمایش سامانه‌ها و عملیات، تمرکز اصلی ما بر روی کره ماه و بازگشت بشر به آنجاست. در حالی که تنها چند روز از زمین تا این زیستگاه مداری در ماه فاصله است، یک سفر چندماه لازم است تا از آنجا به سوی مریخ روانه شویم.
پیش از آنکه فضانوردان این امکان را پیدا کنند که در دروازه فضایی عمیق مستقر شوند، ناسا می‌بایست در طول شش سال آینده کارهای زیادی را به انجام برساند. در طول این گردهمایی که ورود آن برای عموم مردم آزاد بود، شورای مشورتی ناسا اذعان داشت که دروازه فضایی عمیق از چند جزء اسلی تشکیل خواهد شد :
- عنصر نیروی محرکه و قدرت (PPE): این بخش نیروی دروازه را تامین می‌کند و به آن اجازه می‌دهد در میان مدارهای مختلف ماه حرکت داشته باشد.
- ارلاک یا هوابند: نقطه خروجی است که فضانوردان با استفاده از آن به راه‌پیمایی‌های فضایی می‌روند و نیز امکان پهلو گرفتن بر دروازه فضایی را برای سایر انواع موشک‌ها مهیا می‌کند.
- زیستگاه : قسمت‌های از دروازه که از نظر فشار تنظیم شده هستند و می‌توانند برای ماموریت‌هایی تا حداکثر 90 روز از چهار خدمه میزبانی کنند.
در راستای تحقق این هدف و قرار دادن یک دروازه فضایی در مدار ماه ناسا در وهله اول نیاز دارد تا موشک‌های غول‌آسا خود را که تحت عنوان سامانه پرتاب فضایی (SLS) شناخته می‌‌شوند، توسعه بدهد. پس از این مهم، سامانه SLS بخش‌های اصلی دروازه فضایی را تا سال 2024 به مدار ماه پرتاب خواهد کرد. فضاپیما اوریون (Orion) ناسا که هم‌اکنون در دست توسعه است، این قطعات را در جای خود قرار می‌دهد و در نهایت دروازه فضایی عمیق را برای ساکنین‌اش مهیا می‌کند.
برای ارسال فضانوردان خدمه دروازه فضایی عمیق، سامانه پرتاب فضایی به یک ظرفیت موشکی 37 تنی برای ارسال محموله به مدار ماه نیاز دارد. در حال حاضر هیچ‌یک از موشک‌های موجود چنین پتانسیلی ندارند و ما به قدرت بیشتری نیاز داریم. موشک فالکون هوی قدرتمندترین سامانه پرتابی جهان است که مطابق برآوردهای می‌تواند 18 تا 22 تن محموله را به مدار ماه ارسال کند. بنابر این مهندسان ناسا برای برای افزایش این ظرفیت تا حدود دو برابر تا 6 سال آینده چاره‌اندیشی کنند.
بیشتر بخوانید : حقایقی در مورد موشک فالکون هوی ؛ قدرتمندترین موشک جهان
کامل شدن سامانه پرتاب فضایی (SLS) و فضاپیما اوریون، یافتن سرمایه لازم برای همه بخش‌های دروازه فضایی و ارسال این قطعات به مدار ماه تا سال 2024، در کنار ارسال فضانوردان به دروازه در مجموع این پروژه را به یک مامرویت بسیار جاه‌طلبانه تبدیل می‌کند. خصوصا اینکه توسعه سامانه پرتاب فضایی SLS تاکنون آنقدرها هم راحت به پیش نرفته است.
احتمالا در این راه صنعت فضایی خصوصی به کمک ناسا خواهد آمد. این سازمان فضایی امیدوار است یک کمپانی فضایی خصوصی {شاید اسپیس‌ایکس یا بوئینگ} بتوانند از عهده وظیفه خطیر توسعه یک سطح را برآیند. فضانوردان ساکن در دروازه با استفاده از این سطح‌نشین باید بتوانند بر روی سطح ماه فرود بیایند. با این حال تاکنون هیچ همکاری رسمی در این خصوص اعلام نشده است.
درهای دروازه عمیق فضایی (یا ارلاک‌ها) برای پهلو گرفتن موشک‌های سازمان‌های دولتی و خصوصی مختلف در سراسر جهان باز خواهد بود. کمپانی‌های نظیر اسپیس‌ایکس تاکنون موفقیت‌های چشم‌گیری در در عرصه فضایی به دست آورده‌اند، به عنوان نمونه ایلان ماسک و همکاران‌اش سری موشک‌های فالکون را توسعه داده‌اند که جدا از قدرت بیشتر آن، از نظر مالی نیز بسیار به صرفه هستند. کمپانی‌های خصوصی این‌چنینی به خوبی می‌توانند هوای ناسا را داشته باشند.هابلتون در این خصوص می‌گوید :
قطعا در این ماموریت برای انواع مختلف موشک‌هایی که محموله‌ها و تدارکات را به دروازه فضایی برسانند، فرصت‌هایی در نظر گرفته می‌شود.
حتی با در نظر گرفتن همکاری ها را شرکت‌های خصوصی فضایی، ناسا در مسیر ساخت دروازه عمیق فضایی و به اجرا در آوردن این طرح بلندپروازانه با موانع بزرگی رو به رو است. هنوز هم خطرات بالقوه زیادی وجود دارد که در این سفر عمیق فضایی فضانوردان را تهدید کند؛ سطح بالای تشعشعات، انزوا، کمبود جاذبه و مواجهه با محیط‌های شدید و اکستریم از جمله این خطرات هستند. خبر خوب اینکه تحقیقات ناسا به خوبی پیش می‌رود و مطالعات مرتبط زیادی در ایستگاه فضایی بین‌المللی به انجام رسیده است.
بیشتر بخوانید : ایستگاه فضایی بین‌المللی ؛ حقایق، تاریخچه و چگونگی ردیابی ISS
همبلتون به Futurism می‌گوید:
ما تلاش می‌کنیم تا درجه اطمینان به سامانه‌های خود را بالا ببریم. ما به بیش از یک نوع سامانه حلقه بسته برای بازیافت هوا و آب نیاز داریم هرچه بیشتر وابستگی مصرفی خود را به زمین کاهش دهیم.
با تمام این‌ها مهم نیست که نتایج این آزمایش‌ها چه باشند، ناسا کماکان به برنامه خود برای ساخت دروازه در بازه زمانی تعیین شده پایبند خواهد بود. البته باید در نظر داشت که این سازمان فضایی اولویت‌های مهمتری از ساخت و توسعه دروازه عمیق فضایی دارد. درست است که شش سال اصلا زمان زیادی نیست، اما در همین مدت کوتاه هم ممکن است اتفاقات زیادی رخ دهد. اگر همکاری‌های دولت و شرکت‌های خصوصی و نیز سایر شرکت‌های بین‌المللی به خوبی پیش برود، ناسا این شانس را دارد که فضانوردان خود را بعد از قریب به نیم قرن به ماه بازگرداند و حتی خیلی زودتر از آنکه ما به خودمان بیاییم، خدمه خود را به مریخ نیز ارسال کند.
بیشتر بخوانید :
- بررسی زیست‌پذیری ماه ؛ آیا حیات در گذشته قمر زمین وجود داشته است؟
- نگاهی نزدیک به فضاپیمای دراگون (Dragon) در کلین‌روم اسپیس ایکس
- سلفی پانورامای کاوشگر کنجکاوی در مریخ را از دست ندهید
منبع : Futurism
