تفاوت ناو و ناوچه و ناوشکن چیست؟ چگونه می‌توان مشخصه‌های یک ناو یا کشتی جنگی را با سایر ادوات دریایی مقایسه کرد. در ادامه با تکراتو همراه باشید!
بخش بسیار بزرگی از ارتباطات و تجارت جهانی از طریق دریاها انجام می گیرد و کشوری قوی تر است که تسلط بیشتری بر دریا داشته باشد. تسلط بر دریا از طریق واحدهای شناور از جمله کشتی ها و زیردریایی ها به دست می آید که به دو گروه اصلی تجاری و نظامی تقسیم می شوند. تفاوت ها و شباهت های زیادی بین انواع کشتی ها وجود دارد و تعاریف و تقسیم بندی‌های متعددی از انواع کشتی ارائه شده است.
هر کشوری که با دریا هم مرز است، برای صیانت از مرزهای آبی خویش و داشتن یک اقتصاد قوی و پویا از طریق دریا و باز نگهداشتن خطوط مواصلاتی خود نیاز به نیرویی قهری و نظامی دارد، تا بتواند با اتکاء به آن حاکمیت خود را بر دریای سرزمینی و داخلی خویش به اثبات برساند و در آب های بین المللی و آزاد هم بتواند اقتدار دولت و ملت متبوع خود را به سایر کشورها و ملت ها اثبات کند و زمینه پیشرفت از طریق دریا را با
ایجاد امنیت در دریا برای خویش فراهم سازد.
تفاوت ناو و ناوچه و ناوشکن
تعاریف و مشخصه‌ها و تفاوت ناو و ناوچه و ناوشکن
ناو (Cruiser) چیست ؛ یک ناو یا زیردریایی مجموعه ای است از چوب وفلز و سخت افزار که به خودی خود هیچ هویتی ندارد، اما این مجموعه سخت افزاری زمانی که با پرچم یک کشور مزین می شود و تعدادی از اتباع کشور در آن مشغول به کار می شوند و آن واحد به عنوان بخشی از خاک کشور صاحب پرچم راهی دریا می گردد، موجودیت می یابد و نماینده حاکمیت دولت متبوع خویش در دریا می شود و سیاست ها و دستورات مسئولین و سلسله مراتب کشوری و لشگری خود را در دریا به مرحله اجرا در می آورد و از حاکمیت و تمامیت ارضی کشور خویش دفاع می کند.
بیشتر بخوانید:
حادثه ناوچه کنارک ؛ شلیک اشتباه موشک ناوشکن جماران به یک ناوچه ارتش
در پاسخ به سوال ناو چیست باید بگوییم که ناو جنگی، به کشتی اطلاق می شود که قابلیت جنگ و درگیری مسلحانه در دریا را داشته باشد. برای آنکه تعریفی از یک ناو ارائه دهیم، باید ابتدا کشتی و انواع آن را بشناسیم تا بتوانیم بواسطه آن ناو را تعریف نماییم.
برای کشتی در کتب مختلف مهندسان و دریانوردان و حقوقدانان و سایر دانشمندانی که به نوعی با مفهوم کشتی درگیری کاری دارند، تعاریف متعدی ارائه شده است؛ و هر گروه از دید خود کشتی را تعریف نموده اند.
باید بدانید که کشتی ها بر اساس نوع استفاده و کاربری و اندازه و تناژ به انواع مختلفی از جمله کشتی های جنگی، مسافربری، کانتینربر، فله بر، تانکر و غیره تقسیم می شوند. در قانون دریایی ایران بند 7 ماده 54 می گوید: کشتی به وسیله ای اطلاق می شود که در دریا بار حمل کند. البته این تعریف جامع و مانع نیست. مشخصا در پاسخ به سوال ناو چیست باید گفت:
اصطلاح کشتی جنگی شامل کشتی هایی است که به عنوان بخشی از نیروهای دریایی یک کشور مشغول به خدمت بوده و مجاز به برافراشتن پرچم مناسبی که نشانگر تابعیت آنها بوده، باشند. چنین کشتی هایی علاوه بر این موارد باید تحت فرمان یکی از اعضای نیروهای نظامی آن کشور بوده و امور داخلی کشتی توسط خدمه‌ای که تحت دیسیپلین نظامی قرار دارند اداره شود.
البته در کنوانسیون های 1351 و 1317 حقوق دریاها آمده است:
کشتی جنگی به هر نوع کشتی اطلاق می شود که جزء نیروهای مسلح یک دولت بوده و دارای علائم خارجی که نمودار کشتی های جنگی دارای ملیت آن دولت است و تحت فرماندهی یک افسر نیروی دریایی که در خدمت دولت است و نام وی در لیست اسامی افسران نیروی دریایی یا مدرکی مشابه آن ثبت شده، می باشد و کارکنان این کشتی نیز تابع قواعد و نظامات نیروهای مسلح می باشند.
تفاوت ناو و ناوچه و ناوشکن چیست؟
ناو چیست
ناوهای جنگی با برخی علائم ظاهری از کشتی های تجاری مجزا می شوند و به راحتی قابل شناسایی هستند، اما برخی کشتی ها هستند که در مالکیت دولت یا نیروی دریایی هستند.
ولی کشتی های جنگی به شمار نمی روند و برای دولت و نیروی دریایی کارهای تجاری یا تحقیقاتی انجام می دهند، این گروه از واحدهای شناور شرایط مخصوص به خود را دارند که در بحث ما نمی گنجند و ما فقط به کشتی های جنگی یا همان ناوها می پردازیم و علائم ظاهری این گروه از واحدهای شناور را برمی شماریم.
یک ناو جنگی همواره با شکل ظاهری و ابعاد خاصی طراحی و ساخته می شود که با توجه به نوع ماموریت، این اشکال و ابعاد متفاوت است. اما در شکل ظاهری اکثر ناوها یک چیز مشترک است و آن رنگ آن ناوهاست؛ ناوها اغلب به رنگ طوسی و یا رنگ هایی با زمینه طوسی رنگ
آمیزی می شوند. چرا؟
علت این رنگ آمیزی نیز این است که به علت وجود بخار آب در سطح دریا و پیوند آسمان و دریا در سطح افق، رنگ افق به طوسی می گراید، لذا وقتی ناو به رنگ طوسی رنگ آمیزی می شود، در واقع تشخیص آن برای ناظر از فواصل دور بدون چشم مسلح بسیار سخت می شود. اما در خصوص کلاس بندی ناوها، در واقع هر ناو در یک کلاس قرار می گیرد و هر کلاس برای یک نوع ماموریت خاص طراحی می شود و در شرایط ویژه مورد استفاده قرار می گیرد.
به طور مثال شکل ظاهری و تناژ یک ناو هواپیمابر، کاملا متفاوت از یک رزمناو یا ناوشکن است و هر کدام از این ناوها ماموریت مخصوص به خود را
دارند. ناوها اصولا به دو دسته ی رزمی و پشتیبانی (لجستیکی) تقسیم می شوند که هر کدام از این دو دسته ناو، دارای کلاسهای متعدد و متفاوتی هستند که برای نمونه تقسیم بندی ناوهای جنگی را شرح خواهیم داد.
در خصوص تفاوت ناو و ناوچه و ناوشکن باید بگویی اصولا ناوهای رزمی بر اساس قدرت درگیری و نوع سیستم های تدافعی یا تهاجمی، شامل رادارها، موشک ها، اژدرها، سونارها، توپ ها و سیستم های کنترل آتش، طبقه بندی می شوند و معمول ترین نوع طبقه بندی آنها به شرح ذیل
است:
نبرد ناو (Battleship)
کشتی جنگی عظیم با زره ضخیم است که دارای توپخانه‌ای با بزرگ‌ترین کالیبرِ توپ است.پیشرفت هواپیماهای جنگی و افزایش برد آنها و همین‌طور ساخت بمب‌ها و موشک‌های هدایت‌شونده موجب شد تا اهمیت توپ‌های بزرگ و دوربرد رو به کاهش بگذارد.
جنگ‌افزارهای نظامی هرچند به صورت فردی قدرت و ویژگی‌های خود را دارند اما تنها زمانی بهترین عملکرد را ارائه می‌دهند که هماهنگ با سایر جنگ‌افزارهای مکمل کار کنند. یکی از بهترین نمونه‌های تلفیق توانایی جنگ‌افزارهای مختلف نبرد ضد زیردریایی است. زیردریایی‌ها خطرناک‌ترین تهدید دریاها هستند و شاید تنها جنگ‌افزاری باشند که برای ناوهای هواپیمابر تهدید جدی به شمار بیایند.
شناسایی زیردریایی‌ها نیاز به حسگر‌های ویژه‌ای دارد و مهم‌تر از آن این شناسایی باید پیش از ورود زیردریایی به برد شلیک موثر آن انجام شود. برای دفاع از کشتی‌های مهم و ارزشمندی مانند ناوهای هواپیمابر، با در نظر گرفتن توانایی‌های شناسایی رادار، سونار و تدابیر پشتیبانی الکترونیکی کشتی‌ها، زیردریایی‌ها و هواپیماهای ناوگان، آرایشی مشخص می‌شود که می‌تواند زیردریایی را پیش از رسیدن به برد لازم برای شلیک شناسایی و منهدم کند.
زره نبردناوها هم به هیچ‌وجه قدرت حفاظت از آنها در مقابل برخورد موشک‌های دارای کلاهک هسته‌ای را نداشت و مشخص شد که احتمال درگیری بین نبردناوها بسیار پایین است.
رزم ناو (Cruiser)
نوعی از ناو جنگی است که در ساخت آن از قدرت آتش و زره برای سرعت بالا کاسته شده است.اینوینسبل انگلیس نخستین رزم ناو جهان بود که در ۱۹۰۷ به آب انداخته شد. در جنگ جهانی دوم، انگلستان، آلمان و ژاپن به ساخت رزمناو پرداختند و در بسیاری از نبردهای دریایی از این رزم‌ناوها استفاده کردند. از شروع جنگ جهانی دوم به‌بعد، دیگر هیچ رزم‌ناوی ساخته نشد، چراکه نیاز به ساخت هواپیماهای بیشتر، ساخت این ناوها را در اولویت قرار نمی‌داد.
ناوشکن (Destroyer)
ناوشکن نوعی کشتی جنگی سریع با تناژ میان هفت هزار تا ۱۰ هزار تن با توان مانور بالا و برد عملیاتی وسیع است که برای گروه‌های رزمی و دفاع از آنها در برابر شناورهای کوچک و سبک بکار می‌رود.
با توجه به پیشرفت تکنولوژی؛ ساخت ناوشکن‌هایی که توان مانور، سرعت و برد بالا در کنار توان پنهانکاری داشته باشند در دستور کار قرار گرفته و از آنجایی که تولید این شناور دارای دانش پیچیده‌ای است، فقط در اختیار برخی کشورهای دنیا قرار دارد که موجب شده تا آنها ابرقدرت شوند. نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران نیز از این قافله عقب نماند و کار ساخت ناوشکن‌های تمام ایرانی را در دستور کار خود قرار داده و روز به روز در حال توسعه و پیشرفت آنها است.
به عنوان مثال ناوشکن البرز با شماره بدنه 72 به‌عنوان ناو سرفرماندهی رزمایش به ایفای نقش می‌پردازد. ناوشکن البرز در سال 1351 وارد سازمان نیروی دریایی ارتش شد. این ناو دارای 94 متر طول، 11 متر عرض و وزن 1500 تن است. البرز از دو موتور با قدرت 46000 اسب بخار استفاده می‌کند که سرعت آن را به 72 کیلومتر بر ساعت می‌رساند. این ناو همچنین دارای برد عملیاتی 9000 کیلومتر است.
ناوشکن جماران نخستین ناوشکن ساخت ایران در کلاس موج است که با دانش کامل ایرانی ساخته و در ۱۳۸۸ خورشیدی تحویل نیروی دریایی ارتش شده که در آن از پیشرفته‌ترین نمونه‌های راداری، سامانه‌های پدافندی و موشکی از جمله موشک‌های سطح‌به‌هوا و اژدرانداز استفاده شده است و همچنین جماران نخستین ناوشکن ایرانی است که به باند فرود بالگرد مجهز شده تا به راحتی بتوان در مواقع ضرور از بالگرد آن برای عملیات‌های مختلف استفاده کرد.
فریگت (Frigate)
ناومحافظ یا فریگت نوعی کشتی جنگی سبک و کوچک است. تعریف ناوچه در چند قرن اخیر تفاوت کرده و کشتی‌های متفاوتی به این نام معروف شده‌اند. به آن ناو محافظ نیز می‌گویند. ناومحافظ‌ها یا فریگت‌ها امروزی نوع کوچک‌شده‌ای از ناوشکن‌ها محسوب می‌شوند که سبکتر هستند و تسلیحات کمتری در اختیار دارند.
وزن آنها بین ۱ تا ۷ هزار تن و طول آنها ۹۰ تا ۱۳۰ متر است. وظیفه اصلی آنها مقابله با حملات زیردریایی‌ها و شناورهای سبک تندرو است. امروزه ناومحافظ‌ها از محبوب‌ترین شناورهای جنگی هستند چراکه کارایی بالایی نسبت به هزینه‌های تولید و نگهداری خود دارند.
کوروت (Corvet)
کشتی های جنگی در کلاس Corvette، به عنوان شناورهای جنگی سبک وزن و یک رده بالاتر از شناورهای تندروی موشک انداز محسوب می شوند که معمولا 2 هزار و نهایتا در برخی از موارد 3 هزار تن وزن دارند.
این شناورها در سالهای اخیر و به لطف استفاده از فناوری های جدید مثل طراحی های پنهانکار، توسعه مواد جدید برای ساخت بدنه های سبک تر، پرتابگرهای موشک عمودی و کوچک سازی در سامانه های الکترونیک توانسته اند به سطح مناسبی از وزن و اندازه در مقابل پنهانکاری، چابکی و قدرت آتش دست پیدا کنند. شناورها در این رده، در ماموریت های اسکورت، حفاظت از مناطق اقتصادی، جنگ سطحی و زیردریایی، مین گزاری و مقابله با مین ها دریایی کاربرد دارند.
ناوچه (Patrol Boat)
در توضیح ناوچه و ادامه ذکر تفاوت ناو و ناوچه و ناوشکن باید اضافه کنیم که هرچقدر تناژ ناوهای رزمی کمتر می شود،نوع ماموریت آنها بواسطه محدودیت های موجود تغییر می کند.
مسلم است که یک ناوچه یا کوروت نمی تواند مانند یک ناو هواپیما بر هزاران مایل دریایی (Nautical Mile) دورتر از موطن اصلی وارد جنگ شود، بدین علت که به واسطه تناژ کم قادر به پیمودن مسافت های طولانی و حضور طولانی مدت در دریا نمی باشد و برای این کار طراحی و ساخته نشده است، بلکه برای انجام ماموریت های ضربتی و سریع در فواصل کوتاه و با سرعت زیاد طراحی شده و به خوبی می تواند این گونه ماموریت ها را به انجام برساند و با موفقیت بازگردد.
بیشتر بخوانید:
- مشخصات ناوشکن سهند ؛ پیشرفته ترین کشتی جنگی ایران به نیروی دریایی پیوست
- پرتاب ماهواره ظفر با موشک سیمرغ ؛ شکستی دیگر در کارنامه سازمان فضایی؟
- مشخصات موشک های شلیک شده به پایگاه آمریکایی عین الاسد در عراق : فاتح 313
.
گردآوری: techrato
