ایران با ثبت رتبه منفی دیگری صدرنشین لیست بیشترین آلودگی موبایل کاربران به بدافزار شده که با توجه به استفاده فیلترشکن‌ها چندان دور از ذهن نبوده است.
به گزارش تکراتو طبق جدیدترین گزارش آماری کسپراسکای (شرکت روسی ارائه‌دهنده خدمات امنیت دیجیتال)، ایران در لیست کشورهای دارای بیشترین آلودگی موبایل کاربران به بدافزار در رتبه اول می‌درخشد و این امر خود خطری عظیم برای همه کاربران داخلی ایران است.
گزارش منتشر شده از کسپراسکای در سال 2021 حاکی از آن است که گوشی‌های موبایل کاربران ایرانی، بیش از دیگر کاربران دنیا به بدافزار آلوده شده و در واقع از هر 10 گوشی موبایل مورد استفاده در ایران، چهار گوشی مورد حملات و آلودگی بدافزاری قرار می‌گیرد. این موضوع از آن جهت خطرآفرین است که این ابزار کوچک هر روز میزبان انبوهی از حساس‌ترین و خصوصی‌ترین داده‌ها است.
به اعتقاد کارشناسان، عدم شکل‌گیری اکوسیستم امنیت سایبری در کشور، وجود تعداد کم شرکت‌های فعال در این حوزه و قطع دسترسی به سرویس‌های قانونی امنیت اطلاعات به دلیل تحریم‌ها بخشی از دلایل ایجاد این مشکل بزرگ بوده است. همچنین مشکلات کاربران ایرانی با توجه به رشد دامنه فیلترینگ در سال‌های اخیر و به دنبال آن افزایش استفاده از VPNها و فیلترشکن‌هایی که هر روزه برای دور زدن محدودیت‌های فضای مجازی و اینترنت کشور روی گوشی‌های آنها نصب می‌شوند، نیز بر معضلات این حوزه افزوده شده است.
این رتبه منفی ایران درحالی است که این تعداد کاربران دارای گوشی‌های آلوده در کشورهای چین و عربستان که در رتبه‌های دوم و سوم این لیست جای گرفته‌اند، کمتر از 3 کاربر از هر 10 کاربر بوده و امسال در واقع پنجمین سالی است که ایران در صدر فهرست بیشترین آلودگی موبایل کاربران به بدافزار قرار می‌گیرد.
بیشتر بخوانید: بررسی ادعای وزیر ارتباطات در خصوص افزایش استفاده از پلتفرم‌های داخلی ؛ آیا وزیر آدرس غلط می‌دهد؟
فهرست کشورهای دارای بیشترین آلودگی موبایل کاربران به بدافزار
شرکت روسی کسپراسکای (KasperSky)، در زمینه راه‌کارهای امنیت دیجیتال نامی آشنا و شناخته شده است، این شرکت هر سال با کاوش و جستجو در دستگاه‌های مختلف سراسر جهان، گزارش‌های آماری مفصلی ارائه می‌کند و در آن به تحلیل وضعیت آلودگی بدافزاری موبایلی در جهان می‌پردازد.
لازم به ذکر است که تعداد زیادی برنامه و اپلیکیشن موبایلی همه روزه جهت پاسخگویی به اهداف مختلف و از سوی توسعه‌دهندگان مختلف تولید و روی فروشگاه‌های اپلیکیشن در معرض عرضه قرار می‌گیرند.
این در حالی است که بخش بزرگی از این برنامه‌ها با هدف ارائه خدمات مشخصی به کاربران معرفی می‌شوند، اما برنامه‌هایی که با اهداف کلاهبردارانه و سوءاستفاده از اطلاعات کاربران در این پلتفرم‌ها قرار می‌گیرند نیز جامعه آماری کمی ندارند و با وجود تمام اقداماتی که مدیران پلتفرم‌هایی مانند گوگل پلی (بزرگ‌ترین مرجع دانلود اپلیکیشن‌های اندرویدی) در راستای جستجو و شناسایی این برنامه‌های آلوده و حذف آنها انجام می‌دهند، اما همچنان شاهد ورود تعداد زیادی برنامه و بدافزار به گوشی کاربران هستیم.
در همین راستا در قسمتی از جدیدترین گزارش کسپراسکای که شامل پایش‌های مربوط به سال 2021 است، 10 کشور دارای بیشترین آلودگی موبایل کاربران به بدافزار قرار گرفته‌اند و ایران دوباره مطابق چند سال گذشته با اختلاف فاحشی نسبت به کشورهای دیگر در رتبه نخست این لیست قرار گرفته و چین و عربستان نیز در رده‌های دوم و سوم در حال تعقیب ایران البته با اختلاف زیادی هستند.
در رده‌های چهارم تا دهم این فهرست نیز نام کشورهای الجزایر، هند، عراق، یمن، عمان، کویت و مراکش قرار دارند و نرخ آلودگی در اکثر این کشورها کمتر از 2 گوشی از هر 10 گوشی موبایل است. البته خبر نسبتاً خوب این است که طبق این گزارش تعداد کلی بدافزارهای شناسایی شده در سال 2021 نسبت به سال 2020 کاهش پیدا کرده است، در این میان بیشترین آلودگی‌ها از نوع AdWare، RiskTool و تروجان هستند.
بیشتر بخوانید: افزایش 30 درصدی استفاده از فیلترشکن در کشور ؛ نتیجه مستقیم محدودیت‌های اینترنتی
علل قرارگیری ایران در صدر فهرست بیشترین آلودگی موبایل کاربران به بدافزار
در مجموع علت این اتفاق ضعف صنعت و افزایش محدودیت‌ها بوده که افزایش ریسک آلودگی بدافزاری در گوشی‌های موبایل شهروندان را به دنبال داشته است. اما در زمینه علل دقیق قرار گرفتن ایران در صدر لیست بیشترین آلودگی موبایل کاربران به بدافزار موبایل می‌توان به دلایل متعددی رسید.
گفتنی است تا پیش از فیلتر شدن اپلیکیشن تلگرام، یکی از محبوب‌ترین پیام‌رسان‌ها میان کاربران ایرانی، بخش زیادی از ارتباطات روزانه افراد از طریق این برنامه انجام می‌شد. لذا پس از مسدود شدن یکباره دسترسی کاربران به این اپلیکیشن، امکانی برای جایگزین شدن آن با برنامه دیگری وجود نداشت و کاربران با هدف دور زدن این محدودیت‌ها، به سرعت دسته بزرگی از فیلترشکن‌ها و VPNها را نصب کردند.
در این رابطه میلاد نوری، از برنامه‌نویسان و فعالان فضای مجازی در گفت‌وگویی یکی از اصلی‌ترین دلایل بروز چنین مشکلی در کشور را محدودسازی فضای مجازی قلمداد می‌کند و او بر این عقیده است تا موقعی که این محدودیت‌ها باقی بماند، نمی‌توان امیدی به بهبود امنیت سایبری کاربران داشت و نرخ آلودگی بدافزاری نیز فراتر از این خواهد رفت.
او از طرفی دیگر، به این نکته اشاره دارد که بیشتر VPNها و فیلترشکن‌های معتبری که در پلتفرم‌های جهانی قرار دارند نیز باتوجه به سیاست‌های دولت در زمینه اینترنت غیرفعال خواهند شد و کاربر ایرانی به ناچار جهت دانلود برنامه مورد نظر به سراغ کانال‌های تلگرامی یا صفحات وب خواهد رفت.
از همین روی، میلاد نوری نصب هر گونه برنامه و اپ از منابع ناشناخته را یکی از دلایل اصلی آلودگی بدافزاری گوشی‌های کاربران ایرانی قلمداد کرده و در این مورد گفت: «اساساً استورهای ایرانی اجازه قرار دادن ابزارهایی که اجازه دور زدن محدودیت‌ها را به کاربر بدهند، ندارند».
وی در ادامه افزود:
«در همین مدت اخیر نیز شاهد این هستیم که وزارت ارتباطات مامور شده تا با پایش مداوم تمامی فیلترشکن‌ها و VPNها را غیرفعال کند و همین وضعیت را بدتر می‌کند و احتمالا با تصویب طرح‌هایی مانند صیانت به اوج برسد».
نوری ضمن اشاره به اینکه این ابزارها تنها برای دور زدن محدودیت‌های داخلی نیستند و حتی می‌توان بخشی از تحریم‌های بین‌المللی را نیز با همین ابزارها دور زد، اعلام کرد که حداقل دولت‌مردان اجازه دهند کاربران از VPNهای شناخته شده استفاده کنند و با قطع دسترسی‌های مجاز، کار را برای کلاهبرداران و هکرها آسان نکنند.
این برنامه‌نویس و فعال فضای مجازی در ادامه افزود: «از آنجا که طیف مخاطبان پیام‌رسانی مانند تلگرام به مراتب بیش از دیگر برنامه‌هاست، ریسک بروز آلودگی بدافزاری از طریق این برنامه نیز به مراتب بیشتر خواهد بود و هشدارهای نهادهای مختلف مانند پلیس فتا نیز کارگشا نخواهد بود؛ زیرا کاربر می‌خواهد به هر قیمتی به برنامه مورد نظر دسترسی پیدا کند و ناخواسته با نصب برخی برنامه‌ها ریسک قابل توجهی متحمل می‌شود».
گفتنی است که محدودیت‌ها در دسترسی ایرانیان تنها به اپلیکیشن تلگرام محدود نمی‌شود و کاربران هر روزه جهت استفاده از پلتفرم‌های پرطرفداری مانند یوتیوب، توییتر یا سرویس‌های تجاری گوگل نیز مجبور به بهره‌گیری از فیلترشکن هستند.
نوری در این زمینه اعتقاد دارد: «از آنجا که امید چندانی به گشایش از سوی مدیران فضای مجازی کشور نیست و حتی هر روزه طرح جدیدی دسترسی آزاد کاربران ایرانی را تهدید می‌کند، بهتر است با ارائه برخی آموزش‌ها و بهبود فرهنگ نصب اپلیکیشن میان کاربران، ریسک نصب برنامه‌های آلوده را کاهش داد».
در این راستا او به کاربران توصیه کرده است که اگر تنها مورد استفاده از فیلترشکن برای آنها مربوط به کار با برنامه تلگرام است، بهتر است از پروکسی‌هایی که خود این شرکت درون اپلیکیشن قرار داده است، استفاده کنند، زیرا ریسک سرقت اطلاعات و گرفتن دسترسی‌های غیرمجاز در مورد فیلترشکن‌های با اعتبار پایین، بسیار بالاتر از بهره‌مندی از این روش است و اگر در هر صورت برای دسترسی به دیگر برنامه‌ها نیاز به VPN داشته باشند، بهتر است حتما آن را از منابع معتبر دانلود کنند.
نوری در ادامه اعلام کرد: «چنانچه آگاهی بخشی به کاربران درباره بدافزارها و چگونگی عملکرد آنها میان کاربران افزایش پیدا کند، می‌تواند به کنترل شرایط کمک کند. کارشناسان هشدار می‌دهند تمامی برنامه‌های موجود روی استورهای معتبر نیز بی‌خطر نیستند و برنامه‌های آلوده در این پلتفرم‌ها نیز وجود دارد».
در زمینه تایید گفته‌های این کارشناس لازم به ذکر است که یک برنامه آلوده شش ماه روی استور معروفی مانند گوگل‌پلی وجود داشته و کارشناسان در این مدت قادر نبودند متوجه حضور آن شوند. بنابراین با وجود اینکه همین مشکلات در استورهای معروف نیز موجود خواهد بود، اما ریسک این موضوع در استورهای داخلی مقدار بالاتری را به خود اختصاص می‌دهد.
وی در مورد ضعف فرهنگ گزارش‌دهی در میان کاربران و کارشناسان داخلی اعلام می‌کند: «بسیاری از کارشناسان خارجی به محض پی بردن به یک آسیب امنیتی در یک برنامه، آن را گزارش می‌کنند، اما متاسفانه فرهنگ این کار در میان متخصصان داخلی کم است».
نوری همچنین در خصوص کمبود نیروی متخصص امنیتی در پلتفرم‌های ایرانی انتقاد کرده و در این موضوع می‌گوید: «بسیاری از بازیگران فعال در این حوزه، کارشناس کافی برای سرند کردن اپ‌ها را در اختیار ندارند».
این برنامه‌نویس و کارشناس فضای مجازی در نتیجه گفته‌های خود تاکید کرد که کاربران سعی کنند، حتما از منابع مطمئن برنامه‌های مدنظر خود را دانلود کرده و نسبت به دسترسی‌هایی که برنامه‌ها هنگام نصب درخواست می‌کنند نهایت توجه خود را معطوف کنند. میلاد نوری در پایان می‌گوید:
«بهتر است به هر برنامه‌ای اجازه دسترسی به پیامک‌ها، تماس‌ها و گالری را ندهید. زیرا این کار ریسک بروز حملات فیشینگ را به‌شدت افزایش می‌دهد».
بیشتر بخوانید:
- کوچ مردم به پلتفرم های ایرانی ؛ استفاده از فیلترشکن کمتر شده است؟
- گزارش رصدخانه جهانی سانسور اینترنت از روش اعمال محدودیت‌های اینترنتی در ایران
- مهمترین و جدیدترین اخبار فیلترینگ و محدودیت های اینترنتی!
نظر شما درباره لیست کشورهای دارای بیشترین آلودگی موبایل کاربران به بدافزار چیست؟ نظرات خود را در بخش کامنت‌ها با ما در میان گذاشته و اخبار تکنولوژی را با تکراتو دنبال کنید.
