ممنوعیت خدمات بانکی برای مهاجران و اتباع ؛ محرومیت تبعیض‌آمیزی که قصدی برای رفعش نیست!

دستورالعمل وزارت اقتصاد در نحوه ارائه خدمات بانکی به اتباع خارجی همچنان خبر از ممنوعیت خدمات بانکی برای مهاجران و اتباع دارای کارت آمایش می‌دهد.

براساس آخرین جلسه شورای عالی مقابله و پیشگیری از جرائم پولشویی و تامین مالی تروریسم دستورالعملی مبنی بر نحوه ارائه خدمات بانکی به اتباع خارجی در موسسات اعتباری از سوی بانک مرکزی ابلاغ شد. به نظر با هیچ تغییری در این دستورالعمل در مورد ممنوعیت خدمات بانکی برای مهاجران و اتباع خارجی روبرو نبوده و اتباع خارجی همچنان تحت شمول خدمات بانکی کشور نیستند.

طبق دستورالعمل وزارت اقتصاد در نحوه ارائه خدمات بانکی به اتباع خارجی در موسسات اعتباری، سه گروه عمده برای اشخاص خارجی در کشور در نظر گرفته شده است. گروه یک شامل اشخاص حقیقی و حقوقی دارای مدرک شناسایی دفترچه اقامت ویژه یا مجوز اقامت، گذرنامه مشروط به وزارت امور خارجه و نمایندگی دیپلماتیک و کنسولی دولت‌های دیگر و نیز افراد دارای مجوز سرمایه‌گذاری خارجی هستند. بر این اساس به گروه یک مطابق قوانین و مقررات و چارچوب رویه‌های ناظر بر اشخاص ایرانی ارائه خدمات بانکی مجاز قلمداد شده است و لذا این گروه از خدمات بانکی بهره خواهد برد.

گروه دو هم شامل اشخاص حقیقی دارای مدرک آمایش، دفترچه اقامت یا دفترچه پناهندگی و همچنین گذرنامه مشروط بر داشتن یکی از مجوزهای اقامت شامل روادیدهای خانواده، سرمایه‌گذاری، حق کار و پروانه اقامت خانواده و تحصیلی. به طور کلی، بخش عمده اتباع خارجی کشور که اکثر آنان افغانستانی هستند در این گروه قرار دارند و طبق ماده 13 این دستورالعمل ارائه هرگونه خدمات پایه به صورت غیرحضوری و آنلاین برای این افراد ممنوع اعلام شده است. علاوه بر این ارائه خدمات بانکی‌ دیگری مانند افتتاح حساب جاری، فروش ارز، اجاره صندوق امانات و نقل و انتقالات الکترونیکی برون‌مرزی کلان و متوسط به این گروه ممنوع است. این افراد با تایید هیات تصمیم‌گیری کشوری تنها توانایی انتقال الکترونیکی برون‌مرزی خرد را خواهند داشت.

در مورد گروه سوم هم باید آن‌ها عبارت از اشخاص حقیقی با مجوز اقامت کمتر از 90 روز با انواع روادیدهای جاری در کشور دانست که به مطابق رویه قبلی امکان استفاده از خدمات بانکی مشخصی را دارند.

بیشتر بخوانید: ارائه خدمات اعتباری در اپلیکیشن باجت بانک تجارت

موارد ممنوعیت خدمات بانکی برای مهاجران و اتباع خارجی

به نظر ممنوعیت خدمات بانکی برای مهاجران و اتباع خارجی بیشتر شامل گروه دوم می‌شود. علاوه بر مورد مذکور در ماده 13 دستورالعمل بانک مرکزی، در ماده 14 این دستورالعمل همچنین در صورت وجود حساب تجاری و مدرک معتبر کسب‌وکار و «شناسایی مضاعف» ارائه خدمات بانکی ابزار پذیرش و افتتاح و پذیرش اعتبارات اسنادی تا سطح مبالغ متوسط مجاز به حساب آمده است. در ماده 15 هم ارائه خدمات بانکی به اشخاص خارجی گروه دو منوط به شرایطی اعم از احراز منشاء وجوه نقد در موارد درخواستی بیش از سقف مقرر، اعمال آستانه در مبالغ برداشت از طریق درگاه‌های پرداخت غیرحضوری و مبالغ خرید از کارت و غیره شده است.

از طرفی در ماده 16 افتتاح حساب غیرتجاری انفرادی و مشترک و ریالی و ارزی به نام هر فرد متعلق به گروه دو در بیش از دو موسسه اعتباری ممنوع قلمداد شده است. علاوه بر این محدودیت جغرافیایی نیز در این دستورالعمل برای خدمات بانکی اتباع خارجی در نظر گرفته شده است. بر این اساس خدمات بانکی تنها در شهر مبدأ مورد پذیرش بوده و افراد گروه دو از خدمات بانکی در شهر دیگر محروم خواهند بود.

با این وجود در تابستان امسال بار دیگر با مسدودی همراه‌بانک اتباع غیرایرانی و ممنوعیت خدمات بانکی برای مهاجران و اتباع خارجی موضوع ارائه خدمات بانکی به اتباع خارجی بسیار جنجال برانگیز شد. در این سال‌ها به نظر عدم وجود سازوکار قانونی جهت عرضه خدمات بانکی به اتباع خارجی به ویژه افغانستانی‌ها باعث شغل کاذبی همچون خرید و فروش کارت‌های بانکی ایرانی‌ها در میان افغانستانی‌ها شده که برای انجام کارهای بانکی به انجام می‌رسد.

وزارت کشور نیز در واکنش به پرسش روزنامه شرق در مورد مسدودیت حساب اتباع غیرایرانی در آن زمان صراحتاً بیان داشت که جزئیات ارائه خدمات بانکی به اتباع خارجی به بانک مرکزی ابلاغ شده است. بنابراین طبق واکنش وزارت کشور مشکل جاری وجود اختلاف نظر بر سر بانک اطلاعاتی اتباع، نحوه ارائه کد یا شناسه اختصاصی و اقدامات ناهماهنگ سیستم بانکی قلمداد شده بود.

اخذ کد شهاب و کد یکتا جهت احراز اطلاعات هویتی اتباع به معنای شناسه هویت الکترونیکی بانکی این افراد در نظر گرفته شده است. در همین راستا اتباع داخلی و خارجی جهت دریافت کد شهاب نیاز به کد ملی یا کد فراگیر تحت نظر وزارت کشور دارند. با این حال بسیاری از اتباع خارجی هنوز موفق به دریافت این کد نشده و به همین دلیل در تابستان حساب آن‌ها مسدود شد.

علی صالح‌آبادی رئیس کل بانک مرکزی وقت اما درباره اظهارات وزارت کشور در خصوص ارائه خدمات بانکی به اتباع خارجی اعلام کرد: «اتباع خارجی بایستی کد یکتا را از مرجع قانونی دریافت کنند و آن کد مبنای تمام خدمات دریافتی اتباع خارجی از شبکه بانکی تلقی می‌شود. از همین رو بخشنامه‌ای به شبکه بانکی کشور در خصوص نحوه ارائه خدمات به اتباع خارجی ابلاغ شده است».

در مهرماه امسال از سوی دیگر ابوالفضل ابوترابی، عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس در گفت‌وگویی از قصد نمایندگان مجلس جهت ارائه طرحی به مجلس به منظور تشکیل «سازمان ملی اقامت» خبر داده بود. این سازمان نه تنها مشکل صدور کارت بانکی مهاجران خارجی را برطرف خواهد کرد بلکه امکان استفاده آن‌ها از سایر خدمات و سرویس‌های داخل کشور با شرایط خاص را نیز به وجود می‌آورد.

در حال حاضر پس از گذشت چند ماه از وعده‌های مقام‌های مسئول کشوری جهت رفع مشکل اتباع خارجی به خصوص افغانستانی‌ها در استفاده از خدمات بانکی، با بررسی دستورالعمل وزارت اقتصاد به نظر تغییری در روال سابق مشاهده نمی‌شود. بر این اساس نظام بانکی کشور مجاز به ارائه خدمت بانکی به اتباع خارجی نبوده و قسمت اعظمی از اتباع خارجی با ممنوعیت بهره‌گیری از خدمات بانکی مواجه خواهند بود.

بیشتر بخوانید:

• افزایش 10 درصدی یارانه در سال 1402 تایید شد
• جزئیات وام بدون وثیقه و ضامن بلوبانک اعلام شد [+شرایط و نحوه دریافت]
• معاون وزیر ارتباطات: حمله هکری به بانک مرکزی و پیامرسان‌های ایرانی در شب گذشته دفع شد

نظر شما درباره ممنوعیت خدمات بانکی برای مهاجران و اتباع خارجی چیست؟ نظرات خود را در بخش کامنت‌ها با تکراتو در میان بگذارید.