بر اساس آخرین گزارش مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا)، سیاست‌های فیلترینگ موفق به کاهش تمایل مردم به این شبکه‌های اجتماعی نشده و کاربران ایرانی همچنان به استفاده از نسخه‌های خارجی این پلتفرم‌ها ترجیح می‌دهند.
طبق نتایج این افکارسنجی، 82/2 درصد از ایرانیان حداقل از یکی از شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها استفاده می‌کنند. این بررسی که در فاصله زمانی 20 تا 24 شهریور 1403 با مصاحبه حضوری از 3990 نفر در نقاط مختلف کشور انجام شده، نشان می‌دهد که اینستاگرام با 50/6 درصد بیشترین میزان استفاده را در میان کاربران ایرانی دارد. پس از آن، تلگرام با 39/3 درصد و واتساپ با 33/3 درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
این آمار در حالی ارائه شده که پیش از اعمال سیاست‌های فیلترینگ در خرداد 1401، اینستاگرام 71 درصد از کاربران را به خود اختصاص داده بود؛ اما با آغاز محدودیت‌ها این رقم در دی 1402 به 46/5 درصد کاهش یافت. اکنون در شهریور 1403، این میزان به 50/6 درصد افزایش یافته که نشان از بازگشت نسبی کاربران به این پلتفرم دارد.
اعمال سیاست‌های فیلترینگ چه نقشی در رشد پلتفرم‌های بومی داشته است؟
از میان پلتفرم‌های داخلی، ایتا با 28/9 درصد، روبیکا با 28/5 درصد و بله با 9/7 درصد بیشترین میزان استفاده را دارند. آمارهای پیش از اعمال سیاست‌های فیلترینگ در خرداد 1401 نشان می‌دهد که میزان استفاده از این پلتفرم‌ها کمتر از 10 درصد بوده، اما از اسفند 1401 به بعد، این پلتفرم‌ها با افزایش چشمگیری مواجه شدند و اکنون به بالاترین میزان استفاده خود رسیده‌اند.
تفاوت در استفاده بر اساس جنسیت، سن و سطح تحصیلات؛ مردان بیشتر از زنان از تلگرام استفاده می‌کنند
نتایج این نظرسنجی همچنین نشان می‌دهند که کاربران مرد بیشتر از زنان از تلگرام استفاده می‌کنند؛ در حالی که میزان استفاده زنان و مردان از اینستاگرام تقریباً برابر است. در مورد واتساپ، زنان کمی بیشتر از مردان از این پلتفرم استفاده می‌کنند.
در گروه‌های سنی مختلف، جوانان 18 تا 29 ساله بیشترین میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی خارجی را دارند؛ به‌طوری‌که 71/7 درصد از آن‌ها از اینستاگرام و 57 درصد از تلگرام استفاده می‌کنند. در حالی که در گروه سنی 30 تا 49 سال، اینستاگرام همچنان بیشترین میزان استفاده را دارد و واتساپ نیز در بین این افراد محبوب است.
تحصیل‌کرده‌های دانشگاهی، پلتفرم‌های خارجی را ترجیح می‌دهند
افراد دارای تحصیلات دانشگاهی نیز نسبت به دارندگان مدارک دیپلم یا کمتر از آن، بیشتر به استفاده از پلتفرم‌های خارجی تمایل دارند. این قشر از جامعه بیش از 63/6 درصد از اینستاگرام، 57 درصد از تلگرام و 44 درصد از واتساپ استفاده می‌کنند.
زنان بیشتر از مردان از ایتا استفاده می‌کنند
در پلتفرم‌های داخلی، زنان بیشتر از مردان از ایتا و روبیکا استفاده می‌کنند. به‌عنوان مثال، 34 درصد از زنان از ایتا استفاده می‌کنند، در حالی که این رقم در مردان 24 درصد است. روبیکا نیز با 30/3 درصد در میان زنان محبوب‌تر از مردان است. همچنین، میزان استفاده از بله در زنان 11/6 درصد و در مردان تنها 7/8 درصد برآورد شده است.
از نظر سنی، بیشترین میزان استفاده از ایتا در میان افراد 30 تا 49 سال است و جوانان 18 تا 29 سال بیشتر به روبیکا تمایل دارند. افراد با تحصیلات دانشگاهی بیشتر از ایتا استفاده می‌کنند، در حالی که دارندگان مدرک دیپلم و کمتر از آن، روبیکا را ترجیح می‌دهند.
استفاده از پلتفرم‌های بومی بر اساس جنسیت، سن و محل سکونت
در بررسی منطقه‌ای، ساکنان مراکز استان‌ها بیشتر به استفاده از اینستاگرام تمایل دارند (55/7 درصد)، در حالی که این رقم در شهرهای غیر مرکز استان 50 درصد و در روستاها 44 درصد است. از سوی دیگر، در میان پلتفرم‌های بومی، ساکنان مراکز استان بیشتر از ایتا استفاده می‌کنند، اما ساکنان روستاها روبیکا را ترجیح می‌دهند.
بیشتر بخوانید:
