دانشمندان برای نخستین بار، موفق به مشاهده تصاویری از پدیده شب تاب مریخ شدند؛ پدیده جوی مرموزی در سیاره سرخ که می تواند به استعمارگران آینده مریخ کمک کند تا عملکرد جو سیاره سرخ را درک کنند.
ماموریت ماون (MAVEN مخفف تکامل مواد فرار و جو مریخ) ناسا از سال 2013 در حال مطالعه جو مریخ است؛ اما روز گذشته گزارش فوق العاده ای در این مورد منتشر شد. در کنفرانس رسانه ای که به میزبانی انجمن نجوم آمریکا برگزار شد، نیکلاس اشنایدر از دانشگاه کلرادو در بولدر، تصاویر تازه ای که به وسیله تصویربرداری با طیف نگار اشعه ماوراء بنفش ثبت شده بودند را منتشر کرد. این تصاویر در نهایت تایید می کنند که پدیده شب تاب مریخ ، بخش مشخصی از جو این سیاره است.
پدیده شب تاب مریخ به واکنش های شیمیایی اشاره دارد که در لایه های بالایی جو مریخ، مشخصاً با اکسید نیتریک انجام می پذیرد. حال با تصاویر جدید ماموریت ماون، برای نخستین بار قادر به مشاهده تصاویری با چنین جزئیاتی هستیم. درک جو مریخ، برای درک چرخه آب سیاره سرخ فوق العاده مهم است. واضح است که مقدار زیادی آب در مریخ وجود ندارد، احتمال وجود اکسیژن هم ناچیز است اما پدیده شب تاب مریخ و دیگر عوامل جوی این سیاره هنوز هم بسیار مهم هستند. دانشمندان پیش از این تصور می کردند، اکسید نیتریکِ پدیده شب تاب واقعی بوده، اما آنها هرگز قادر به مشاهده تصاویر این پدیده نشده بودند.
دانشگاه کلرادو از زمان آغاز ماموریت ماون در حال مطالعه جو مریخ و همچنین تاریخچه اقلیمی این سیاره بوده است. تصاویر جدید قدرت تصویربرداری طیف نگار را نشان می دهد، جایی که هر پیکسل دارای طیف فرابنفش کاملی است. این به محققان امکان بررسی دقیق سه قسمت اصلی مطالعه مریخ؛ شب تاب، ازون و ابرها را می دهد.
تجمع لایه ازون بر فراز گرداب قطبی مریخ، می تواند موجب از بین رفتن لایه ازون این سیاره شود.
مریخ جو زیادی ندارد، و در نتیجه اکسیژن زیادی هم ندارد؛ اما این بدان معنا نیست که جو مریخ چیز قابل توجهی نباشد. بر خلاف جو زمین که معمولاً با سوراخ لایه ازون شناخته می شود، اوزن مریخ دارای توده هایی است که از واکنش های شیمیایی مختلف و تاثیر ارتفاع بر جابه جایی اتم ها ناشی می شود. تصاویر جدید تایید می کنند، تجمع لایه ازون بر فراز گرداب قطبی (جایی که به باور دانشمندان، دارای مقادیر کمی بخار آب، هیدروژن و مولکول های اکسیژن است) می تواند موجب از بین رفتن لایه ازون سیاره شود. دانشمندان متوجه شده اند، ازون مریخ در فصل بهار دارای گسترشی بیش از چیزی است که پیش از این تصور می کردند. هر آنچه درک دانشمندان از لایه ازون سیاره سرخ بیشتر شود، به همان میزان درک آنها از نحوه گریز آب از سطح مریخ هم بیشتر خواهد شد.
ابرها معمولاً از بلورهای یخ تشکیل شده اند که به دانشمندان امکان بررسی جریانات جوی سیارات را می دهند. مدل سازی که بر اساس داده های مریخ انجام شده بود نشان می دهد که این ابرها به گرد آمدن به خصوص بر فراز ویژگی های جغرافیایی همچون آتشفشان ها تمایل دارند.
اشنایدر توضیح می دهد: “فقط آتشفشانی را انتخاب کنید و رشد ابرها (بر فراز آن) را تماشا کنید. می توانید این گسترش باور نکردنی ابرها در خلال تنها هفت ساعت را مشاهده کنید، ابرها اساساً در اینجا در یک مخزن ابر با هم ادغام می شوند، چیزی که تا هزار مایل امتداد دارد.”
به همین ترتیب ما قادر به مشاهده تجمع ابرها بر فراز چهار آتشفشان مهم سیاره خواهیم بود؛ درست مانند گرد آمدن ابرها بر فراز رشته های کوه های زمین. اشنایدر می گوید، این دقیقا از همان دست داده هایی است که به دانشمندان امکان مدل سازی نحوه شکل گرفتن ابرها و همچنین نحوه تغییر انرژی سیاره با فصل ها را می دهد.
دانستن فرآیندهای نهفته در جو مریخ، برای هر برنامه ای جهت ساخت پایگاه های دائمی (محتملاً در قرن آینده) در سیاره سرخ حیاتی است. علاوه بر این، همانطور که ما اینجا در زمین، مایلیم پیش بینی آب و هوا را در اختیار داشته باشیم، انسان هایی که در آینده در سیاره سرخ زندگی می کنند هم می خواهند، اطلاعات دقیقی از آب و هوا داشته باشند.
.
منبع: inverse
