64 درصد مردم آمریکا، روزانه حداقل یک فنجان قهوه می‌نوشند. این علاقه، احتمالا ناشی از ماده‌ای ظاهرا آرام‌بخش در قهوه به نام کافئین است. کافئین یک محرک سیستم عصبی مرکزی محسوب می‌شود که انسان برای بیش از هزار سال است که از آن استفاده می‌کند.
سازمان غذا و داروی ایالات‌متحده آمریکا (FDA)، کافئین را به عنوان یک دارو و همین‌طور یک افزودنی غذایی طبقه‌بندی کرده است. کافئین به عنوان پرکاربردترین دارو در این سیاره، مغز را برای افزایش هوشیاری تحریک می‌کند، چیزی که منجر به افزایش میزان ترشح اسید معده و فشارخون می‌شود و قاعدتا مصرف مقادیر بیش از حد کافئین حتی کشنده است.
یک فنجان قهوه، حاوی 95 تا 165 میلی‌گرم از این محرک طبیعی است. محرکی که اثرات چشمگیر زیادی دارد. از جمله افزایش سطح هوشیاری و تثبیت حافظه‌ی بلندمدت دارد. بنابراین فواید قهوه به‌قدری است که واقعیت اعتیادآور بودن این نوشیدنی محبوب را به حاشیه ببرد. به همین علت است که کسانی که مصرف قهوه را ترک می‌کنند، با علائم خروج مواد از بدن مواجه می‌شوند.
معمولاً اثر کافئین تا 3 ساعت پس از نوشیدن قهوه باقی می‌ماند. در عین حال، اثرات خروج کافئین از بدن، بین 12 تا 20 ساعت پس از نوشیدن آخرین فنجان برای فرد معتاد قهوه آغاز می‌شود. آن‌ها ظرف دو روز، سخت‌ترین حالات را تجربه می‌کنند و این شرایط ممکن است، حتی تا 7 روز هم ادامه داشته باشد.
محققان دانشگاه ورمونت در سال 2009 دریافته‌اند که اثرات قطع قهوه (شامل سردرد و خستگی) ناشی از تغییر گردش خون در مغز فرد است. محققان با اندازه‌گیری فعالیت‌های الکتریکی مغز و سرعت گردش خون در این بخش از بدن، در دو مرحله‌ی بعد از مصرف کافئین و نیز پس از دفع کامل آن از بدن، به این نتیجه رسیدند که ترک کافئین، باعث کاهش فشارخون در مغز می‌شود و این منجر به خواب‌آلودگی، کاهش سطح هوشیاری، بدخلقی و سردرد در فرد می‌شود.
مصرف کافئین باعث افزایش ترشح هورمون دوپامین نیز می‌شود. از دوپامین که توسط سلول‌های عصبی برای انتقال پیام به دیگر سلول‌های عصبی مورداستفاده قرار می‌گیرد، اغلب به‌عنوان ماده‌ی لذت مغز نام برده می‌شود. سلول‌های دوپامین در بخش میان مغز در اعماق پایه‌ی مغز قرار دارند و پیام‌هایی را به نواحی از مغز که در آن مولکول‌های دوپامین ترشح‌شده‌اند، می‌فرستند. مانند سلول‌های دوپامینی که در کنترل عمل، شناخت و پاداش نقش دارند. مطالعات نشان داده‌اند، سیستم دوپامین می‌تواند باتجربه‌های پاداشی مانند خوردن، داشتن رابطه جنسی و یا مصرف مواد مخدر فعال شود.
در مغز، کافئین عامل قطع اتصال گیرنده‌های آدنوزین است. در حالت عادی، اتصال آدنوزین به گیرنده‌اش، باعث تنظیم عملکرد سلول‌های عصبی و طبیعتا کاهش فعالیت آن پس از گذشت زمان و انجام کار می‌شود. این فرآیندی است که در نهایت موجب می‌شود، فرد احساس خستگی کند. طبیعی است که با قطع اتصال گیرنده‌های آدنوزین، فعالیت سلول‌های عصبی زیاد می‌شود و دیگر فرد احساس خستگی نمی‌کند.
در مطالعه‌ای دیگر، محققان به این نتیجه رسیدند که مصرف کافئین به‌مرور باعث افزایش گیرنده‌های آدنوزین در سیستم عصبی می‌شود و مصرف‌کنندگان تدریجا تحمل و مقاومت بیش‌تری در برابر کافئین پیدا می‌کنند. به این ترتیب، فرد به تدریج به میزان بیش‌تری کافئین برای اثرگذاری و رفع خستگی احتیاج خواهد داشت.
تمام این مکانیسم‌ها سبب می‌شود شخصی که مصرف قهوه را ترک می‌کند، احساس خستگی بسیار بیش‌تری داشته باشد. به هر حال این تغییر در نهایت بدان معناست که فرد نیاز به استراحتی بیش از پیش دارد. مصرف قهوه تا 6 ساعت قبل از خواب، تأثیری مخرب دارد و باعث بی‌خوابی‌های مزمن می‌گردد.
قطع مصرف و ترک قهوه شاید با سردردهای شدیدی همراه باشد، اما حداقل شب‌ها می‌توانید راحت‌تر بخوابید!
.
منبع: inverse
