دانشمند ارشد سابق ناسا می‌گوید، آمریکایی‌ها در احاطه اخبار جعلی هستند که مردم را در مورد تغییرات آب و هوایی به‌اشتباه می‌اندازد. الن استوفان دانشمند ارشد سابق ناسا که دسامبر سال گذشته، از سمت خود در آژانس فضایی استعفا داد، در گفتگو با گاردین گفت، مجموعه‌ای از دروغ‌ها و حقایق باوجودی که در این مورد ابهام علمی وجود ندارد، آمریکایی‌ها را در نوعی بی‌اعتنایی در مورد عواقب بالقوه ادامه انتشار گازهای گلخانه‌ای قرار داده است.
دسامبر سال گذشته هم کمیته علوم، فضا و تکنولوژی مجلس نمایندگان آمریکا به دلیل ریتوییت خبر گمراه‌کننده برایبارت نیوز (وب‌سایت محافظه‌کار) در مورد تغییرات آب و هوایی مورد انتقاد قرار گرفت. در مقاله منتشر شده در این وب‌سایت با عنوان: “شیرجه دمای جهانی. سکوت یخی آب‌وهوای هراسناک”، اشاره شده، دمای سیاره نسبت به سوابق ثبت شده کاهش یافته است. چیزی که به ظاهر، روند اخیر افزایش سریع دمای زمین را نادیده گرفته است. به هر حال، دانشمندان از این مقاله (و منبع آن، دیلی میل) انتقاد کردند و آن را نادرست و گمراه کننده دانستند.
مقاله اصلی دیلی میل که به گزارشی از ناسا اشاره داشته، ادعا می‌کرد، ال نینو دلیل افزایش دما بوده است. در بخش زیر تیتر این مقاله نوشته شده: “این نشان می‌دهد، افزایش دما شاید با انتشار گازهای گلخانه‌ای پایین نیاید.”
جیمز دلیگپول، نویسنده وب‌سایت برایبارت نیوز، در مقاله مورد بحث اشاره کرده، پدیده‌های آب و هوایی ال نینو و لانینا موجب افزایش سال‌های گرمی شده‌اند که سیاره در حال تجربه آن است. ال نینو، رویداد آب و هوایی است که در زمانی که دمای اقیانوس بیش از حد معمول افزایش یابد، رخ می‌دهد و نتیجه آن گرم‌تر شدن دمای جهانی است. پس از این رویداد، پدیده لانینا رخ می‌دهد که موجب سردتر شدن زمین می‌شود.
دلیگپول با اشاره به پدیده لانینا که موجب کاهش یک درجه‌ای دمای زمین در ماه‌های اخیر شده، عنوان کرده، این کاهش دما را شاهدی بر گمراهی دانشمندان آب و هوایی دانسته است. دلیگپول همچنین ادعا کرده، ناسا گفته است که وقفه‌ای در گرمایش جهانی رخ‌داده که یکی از استدلال‌های موردعلاقه منکران گرم شدن کره زمین است.
الن استوفان با اشاره به شرکت‌های نفت و ذغال سنگ به عنوان مقصران این جریان، گفت: “ما اکنون در احاطه اطلاعات جعلی قرار داریم که از سوی افرادی که از این قضیه سود می‌برند، رواج پیدا می‌کند. اخبار جعلی بسیار مضر است، چراکه وقتی مفهومی در ذهن مردم شکل گرفت، از ذهن خارج کردن آن بسیار دشوار است.”
این اتفاقات به‌رغم خروج آمریکا از توافقنامه پاریس است که به گفته کارشناسان می‌تواند، تا سال ۲۰۲۵ هرساله ۱.۴ گیگا تن دی‌اکسید کربن اضافی وارد جو کره زمین کند. تصمیم بحث‌برانگیز دونالد ترامپ رئیس‌جمهور ایالات‌متحده برای خروج این کشور از توافقنامه آب و هوایی پاریس، بحث‌های زیادی را در مجامع علمی جهان و آمریکا برانگیخت.
دونالد ترامپ در سخنرانی ۱ ژوئن (۱۱ خرداد) خود در باغ رز کاخ سفید، اعلام کرد:”ایالات‌متحده از توافقنامه آب و هوایی پاریس کنار می‌شد، اما مجددا وارد توافقنامه پاریس یا یک توافقنامه دیگر را شروع می‌کند که شرایط عادلانه‌تری برای ایالات‌متحده، اقتصاد، کارگران، مردم و مالیات‌دهندگان این کشور داشته باشد.”
به گفته استوفان، در طول شش ماه گذشته، جامعه علمی آمریکا با این تهدید از خواب بیدار شد و در پاسخ به این موضوع تلاش‌های زیادی برای برقراری ارتباط با مردم و همچنین رسانه‌ها انجام داد.
او قبل از حضور در فستیوال علمی چلتنهام در این هفته، گفت: “بخش سخت‌تر این است که تبلیغات جعلی هنوز فعال است. همیشه متعجب بوده‌ام که آیا این افراد صادقانه به نظرات غیرمنطقی خود باور دارند. وقتی این افراد می‌گویند، این (تغییرات آب و هوایی ) می‌تواند به خاطر “فعالیت‌های آتش‌فشانی” یا “آب‌وهوا همیشه تغییر می‌کند” تا مردم را سردرگم و به‌اشتباه بیندازند، واقعاً عصبانی می‌شوم.”
استوفان اضافه می‌کند، وقتی اخبار جعلی اغلب در رسانه‌های راست‌گرای به‌عنوان یک مشکل قلمداد می‌شوند، او شواهدی از فرسایش توانایی افراد و طیف وسیعی از سیاست‌مداران را برای وارسی اطلاعات می‌بینند. او گفت: “همه ما مسئول این هستیم که بینشی که در اینترنت می‌خوانیم، درنتیجه (ممکن است) درست باشد.”
استوفان دسامبر گذشته، قبل از نتایج انتخابات آمریکا از سمت خود در ناسا استعفا داد. او گفت: “اما این (استعفا) هیچ ربطی به آن (انتخابات) نداشت، ولی خوشحالم دیگر آنجا نیستم.”
اما با این حال او به تعهداتش در برنامه مریخ ناسا همچنان پایبند است و به برنامه کاهش بودجه اخیر برنامه مشاهده زمین که به مشاهده آب و هوا و محیط‌زیست کمک می‌کند، واکنش نشان داد. بودجه این برنامه با 167 میلیون دلار نسبتا کم است، در حالی که بودجه کل علوم زمین اکنون 1.754میلیارد دلار است.
استوفان در طول دوره فعالیت خود نقش برجسته‌ای در علوم سیاره‌ای برای درک محیط‌زیست زمین ایفا می‌کرد و می‌گوید، این فعالیت‌ها نقش دی‌اکسید کربن اتمسفری را در کمک به تغییرات آب و هوایی به‌خوبی به اثبات رساند. او تشابهی را بین انتشار کربن زمین و اثر گلخانه‌ای سیاره زهره می‌بیند، سیاره‌ای که زمانی دارای یک اقیانوس بود؛ اما اکنون دارای جهنم سمی با دمای سطحی نزدیک به 500 درجه سانتی‌گراد است.
اتم‌ها و مولکول‌های جو زهره، به روش‌های مختلفی نور خورشید را جذب می‌کنند و اثر به خصوصی “اثر گلخانه‌ای” از خود به‌جای می‌گذارند. سیاره زهره به دلیل همین اثر گلخانه‌ای، گرم‌ترین سیاره منظومه شمسی محسوب می‌شود. نور خورشید پس از نفوذ در جو این سیاره و جذب شدن توسط سطح آن، به‌صورت گرما از سطح آن منعکس می‌شود. اما انبوه کربن دی‌اکسید جو زهره، این گرما را به دام انداخته و از رها شدن آن در فضای بیرونی جلوگیری می‌کند. این جذب اضافی گرما که “اثر گلخانه‌ای” نام دارد، میانگین گرمای زهره را بیش از هر سیاره دیگری حتی نسبت به عطارد (نزدیک‌ترین سیاره به خورشید) بالابرده است. وضعیتی که موجب شده آب اقیانوس در این سیاره تبخیر شود.
البته زمین مقصد چنین سناریوی افراطی نیست، حتی اگر همه دی‌اکسید کربن زمین بسوزد، بازهم اقیانوس‌های زمین نمی‌جوشند. اما سیاره زهره به خوبی نشان داده، تغییرات چشم‌گیر می‌تواند، حتی زمانی که تعادلی خوبی در جو سیاره برقرار است، اتفاق بیفتد.
او می‌گوید:”ما هیچ‌وقت به نزدیکی (تغییرات) سیاره زهره نمی‌رسیم، اما عواقب ناشی از فرستادن دی‌اکسید کربن بیشتر به جو، می‌تواند وخیم باشد. مدل‌سازی‌هایی هستند که نشان می‌دهند، اگر تمام سوخت‌های فسیلی خود را بسوزانیم، زمین برای انسان‌ها غیرقابل‌سکونت می‌شود.”
تلاش برای پیدا کردن «مناطق قابل سکونت» فراتر از زمین، یکی از انگیزه‌های اصلی دوران فعالیت استوفان بوده است. او می‌گوید، به همین ترتیب، پاسخ به سؤال وجود اشکالی از حیات فرازمینی به ناگاه قابل دسترس به نظر می‌رسید. الن استوفان در ژوئن 2015 به صورت سر بسته گفته بود که نشانه‌هایی از حیات فرازمینی وجود دارد. او در جریان کنفرانس خبری ناسا گفته بود: “فکر می‌کنم در حال آگاه شدن از نشانه‌های قوی از حیات فرازمینی طی یک دهه آینده باشیم. فکر می‌کنم مدارک قطعی طی 20 تا 30 سال آینده در دست داشته باشیم.”
استوفان در ادامه گفته بود: “ما در آستانه دانستن چیزهایی هستیم که هزاران سال باعث شگفتی مردم بوده است. در طول زندگی‌مان می‌خواستیم از وجود زندگی‌های دیگری در منظومه شمسی آگاه شویم و مفهومشان را درک کنیم.”
مأموریت‌هایی برای جمع‌آوری نمونه‌هایی از آبفشان‌های اقمار اروپا و انسلادوس، می‌تواند نخستین علائم این فعالیت باشد. قمر سیاره زحل، انسلادوس در سال‌های اخیر به یکی از محبوب‌ترین اهداف علمی اخترشناسان تبدیل شده است. اکنون به نظر می‌رسد، دانشمندان از هر زمان دیگری به کشف حیات در سطح قمر انسلادوس نزدیک‌تر شده‌اند. دانشمندان گمان می‌کنند قمر انسلادوس ممکن است باوجود آبفشان‌ها، فعالیت‌های هیدروترمالی و اقیانوسی که در زیر سطح یخی خود پنهان کرده، دارای شرایط مناسبی برای حیات فرازمینی باشد.
انسلادوس با قطر ۵۰۴ کیلومتر، میزبان یک اقیانوس حاوی آب مایع در زیر سطح یخی خود است. دانشمندان تصور می‌کنند این اقیانوس ارتباطی با پوسته سنگی این قمر دارد که دارای فعل و انفعالات شیمیایی بسیاری است. به این جهت، اختر زیست شناسان از انسلادوس به عنوان یکی از بهترین گزینه‌های موجود در منظومه شمسی نام می‌برند که می‌تواند میزبان حیات باشد.
اخترشناسان به لطف فضاپیمای کاسینی که از سال ۲۰۰۴ در مدار زحل و انسلادوس در گردش است، این داده‌ها را به دست آورده‌اند. آن‌ها با آنالیز نمونه‌هایی که کاسینی دو سال قبل از آبفشان‌های انسلادوس به دست آورده، قادر به آشکار کردن شواهد جدیدی از وجود مولکول‌های هیدروژن در این قمر شدند.
هیدروژن نشان دهنده وجود فعالیت‌های هیدروترمالی در زیر پوسته یخی اقیانوس انسلادوس است و از آنجایی که برخی از اساسی‌ترین اشکال حیات در اقیانوس‌های زمین، در شرایطی مشابه به وجود آمده‌اند، ممکن است چنین اشکالی از حیات در انسلادوس هم وجود داشته باشند.
در مورد دیگر قمر امیدوار بخش دیگر، قمر مشتری، اروپا هم باید بگوییم، دانشمندان اکتبر گذشته اعلام کرده بودند که موفق به کشف فوران بخارآب (آبفشان) در سطح قمر مشتری، اروپا شده‌اند. این کشف به این معناست که فضاپیمای مأموریت اروپا ممکن است، بدون نیاز به حفاری، قادر به نمونه‌برداری از اقیانوس اروپا باشد. از اقیانوس اروپا، همواره به‌عنوان یکی از امیدوارکننده‌ترین مکان‌ها برای کشف احتمالی حیات فرازمینی در منظومه شمسی یاد می‌شود.
اقیانوس عظیم اروپا – که میزان آب آن دو برابر همه اقیانوس‌های زمین است – با لایه یخی بسیار سرد و سخت و با ضخامتی نامشخص محافظت می‌شود. آژانس فضایی ناسا، سال 2015 اعلام کرده بود، قصد دارد، تا دهه ۲۰۲۰، یک فضاپیمای رباتیک مجهز به مجموعه از ابزارهای علمی را به مدار اروپا اعزام کند. مشتری بزرگ‌ترین سیاره منظومه شمسی و همچنین پنجمین سیاره نزدیک به خورشید است که بیش از ۵۰ قمر آن را احاطه کرده‌اند.
این جستجو در مورد چگونگی حیات فرازمینی باید به نحوی خیال‌پردازانه و با ذهنی آزاد باشد، ممکن است به‌عنوان مثال، حیات به شکل مولکول‌های پیچیده اما بدون DNA باشد. استوفان پیش‌بینی می‌کند، عدم اطمینان از حیات فرضی فرازمینی، می‌تواند به این معنی باشد که خبر کشف اولیه‌ای می‌تواند، مبهم باشد و تبدیل به منبعی برای اختلافات علمی شود. او گفت: “این کشف بزرگی خواهد بود که (اشکالی) از زندگی را بیابیم که ساده و همچون یک قطره مایع باشند که در چیزی غوطه‌ورند، در این مورد هیچ‌کس مخالفتی نمی‌کند.”
سناریوی واقعی‌تر این است که برای تائید وجود، حیات فرازمینی به دهه‌ها زمان نیاز است. این استدلال دلیلی است که چرا الن استوفان مدافع قوی یک مأموریت سرنشین دار به مریخ است. او استدلال می‌کند که یک کاوشگر رباتیک برای تائید وجود حیات (درگذشته و یا حال سیاره) که ممکن است در زیر سطح سیاره در کمین نشسته باشد؛ قابل‌اطمینان نیست.
کاوشگرهای انسانی می‌توانند حفاری‌هایی را انجام دهند که نمونه‌های خاکی را از اعماقی بیرون بکشد که چندین اینچ پایین‌تر از مریخ‌نورد کریاسیتی ناسا و حتی از عمق دو متری که مأموریت آینده کاوشگر اگزومارس آژانس فضایی اروپا در نظر دارد انجام دهد بیشتر باشد و حتی می‌توانند آنالیزهای علمی پیچیده‌تری را انجام دهند.
آژانس فضایی اروپا می‌گوید، مریخ‌نورد اگزومارس ۲۰۲۰، قادر به حفر تا عمق ۲ متری زیر سطح سیاره خواهد بود که به آن امکان جستجوی فعالیت‌های احتمالی میکروارگانیسم‌ها را خواهد داد. مریخ‌نورد اگزومارس قرار است، در ماه اوت ۲۰۲۰ به‌وسیله یک موشک پروتون روسیه پرتاب شود، سپس پس از هشت ماه به مریخ برسد و مأموریتش برای جستجوی حیات در سیاره سرخ را آغاز کند.
او پیش‌بینی می‌کند، انسان می‌تواند طی 20 سال به مدار سیاره سرخ و 30 سال به سطح آن برسد. او گفت: “من هنوز هم احساس می‌کنم، برای پاسخ به این سؤال (حیات در مریخ) و توافق نیاز به نمونه‌برداری‌ها و آنالیزهای بسیاری است و این برای من به معنی (حضور) انسان است.”
با این حال، او با نظریاتی که توسط افرادی همچون استیون هاوکینگ و ایلان ماسک رواج یافته‌اند، مخالف است. بر اساس این نظریات، انسان باید برای جلوگیری از نابودی (انقراض) خود را آماده استعمار سیارات دیگر کند.
ایلان ماسک سپتامبر سال گذشته طرحش را با عنوان “تبدیل انسان به گونه‌ای چند سیاره‌ای” در کنفرانس بین‌المللی فضانوردی در مکزیک ارائه کرد. بنیان‌گذار شرکت اسپیس ایکس در خلال سخنرانی‌اش در این کنفرانس گفت، دو راه پیش روی انسان است، ماندن در زمین و تسلیم انقراض شدن، و یا استعمار سیارات دیگر. وی استدلال کرد، مریخ با توجه به نزدیکی به زمین و همچنین شباهتش به سیاره ما، بهترین گزینه است. ماسک مدت‌هاست، ایده استعمار مریخ را در سر می‌پروراند.
ماسک همچنین جدول زمانی از مأموریت‌های مریخ اسپیس ایکس را در کنفرانس ارائه کرد، که شامل شروع آزمایش مداری در سال ۲۰۱۸ و پرواز واقعی به مریخ در پایان سال ۲۰۲۲ بود. این شرکت قصد دارد، کپسول فضایی بدون سرنشین رد دراگون را در سال ۲۰۱۸ به مریخ بفرستد و به مرور کپسول‌های فضایی دیگری به مأموریت مریخ اضافه کند.
در مورد استیون هاوکینگ هم باید بگوییم، نوامبر 2016 در صحبت‌هایی بحث‌برانگیز اعلام کرد، شاید تا هزار سال آینده زمین برای انسان‌ها غیرقابل‌سکونت شود. درواقع به گفته کیهان‌شناس و فیزیکدان شهیر، استیون هاوکینگ حداقل تا آن زمان باید برخی از ما انسان‌ها از این سیاره خارج‌شده باشیم؛ چراکه در این غیر این صورت، ممکن است، برای همیشه با گونه انسان خداحافظی کنیم!
این فیزیکدان نظری بریتانیایی در خلال سخنرانی که در دانشگاه آکسفورد انجام داد، اشاره کرد، زمین هم همچون همه سیارات، آسیب‌پذیر است. موجودات زنده کنونی، به‌ویژه موجودات بزرگ‌تر، مانند انسان‌ها، می‌توانند با توجه به آینده فاجعه باری که انتظار آن در سیاره می‌رود، منقرض شوند.
به گفته پرفسور هاوکینگ، تنها راه برای محافظت از گونه انسان این است که در بیش از یک مکان زندگی کند. درواقع باید گروه دیگری از انسان‌ها به‌صورت مستقل در سیاره‌ای دیگر و یا ترجیحا در منظومه شمسی دیگری زندگی کنند. چراکه ممکن است، خورشید کنترلش را از دست دهد، خاموش شود و یا به‌طور ناگهانی تشعشات خودش را به چیزی فراتر از محدوده بقای بیولوژیکی ما انسان‌ها افزایش دهد.
برنامه ایلان ماسک برای استعمار مریخ با یک میلیون نفر و نجات بشر، می‌تواند هم‌راستای پیش‌بینی‌های پرفسور استیون هاوکینگ باشد.
الن استوفان گفت: “من یک انتقال بزرگ انسان به مریخ نمی‌بینم.”او همچنین در ادامه اشاره کرد که به تازگی معلمی به او گفته است که دانش آموزان به او گفته‌اند، مسئله آب و هوا مهم نیست، چراکه همه می‌رویم و در مریخ زندگی می‌کنیم. استوفان گفت: “اولین کار این است که این سیاره را به صورت قابل سکونت حفظ کنیم. متنفرم که تمرکز خود را از روی این مسئله برداریم.”
.
منبع: theguardian
