تبلیغ اپلیکیشن پولیک که مدتی است از یک شبکه ماهوارهای پخش میشود، موجب اعتراض برخی مخاطبین آن شده است، به همین بهانه تصمیم گرفتیم نگاهی به هنجارهای تبلیغاتی و بویژه تبلیغات تلویزیونی داشته باشیم پس در ادامه با تکراتو همراه باشید.
همانطور که اشاره کردیم، بنا نیست در این مطلب به بررسی اپلیکیشن پولیک بپردازیم؛ زیرا این کار را پیش از این انجام داده و اکنون میخواهیم تبلیغ تلویزیونی این اپ را مورد بررسی قرار دهیم. بسیاری از انتقادات به این تبلیغ دربارهی شوخی انجام شده با مرگ پدر خانواده است.
در این تیزر تبلیغاتی پدر خانواده در بستر مرگ میخواهد فرزندان و نوههای خود را نصیحت کند و ابتدا از همان داستان معروف شکستن یک دسته چوب را شروع میکند و نهایتا میگوید که برای تمام فرزندان حاضر بر بسترش یک حساب در اپلیکیشن پولیک باز کرده تا با آن درآمد داشته باشند و سپس جان خود را از دست میدهد و دو نفر از اعضای خانواده با جسد پدر، سلفی میگیرند.
در فرهنگ شرقی و به صورت ویژه در فرهنگ ما ایرانیان احترام به بزرگتر و خانواده بسیار با اهمیت است هرچند که در سالهای اخیر این موضوع نیز مانند سایر ویژگیهای فرهنگی ما دچار تغییر شده است. به علاوه اینکه احترام به از دنیا رفتگان نیز یکی دیگر از خصوصیتهای فرهنگی ما ایرانیان بوده و هست.
این خصیصه به قدری مشهود است که حتی گاهی انتقاد میشود که چرا افراد مشهور جامعه پس از مرگ ناگهان بین همه محبوبیت پیدا میکنند و شاید میتوان گفت این رفتار با ریشهی فرهنگی و دیدگاه مردم نسبت به مرگ ارتباط مستقیم دارد. همچنین از دست دادن پدر یا مادر یکی از غم انگیزترین اتفاقات در زندگی هریک از ما میتواند باشد و افرادی که این اتفاق را تجربه کردهاند، مطمئنا بیشتر از شوخی با مرگ پدر در تبلیغ اپلیکیشن پولیک به خشم آمدهاند.
از طرف دیگر بسیاری از طراحان تبلیغات تلویزیونی معتقدند که هرچه یک تبلیغ جسورانهتر باشد و به خطوط قرمز اجتماعی و فرهنگی نزدیک شود تاثیرگذاری ذهنی بیشتری خواهد داشت، خب چنین دیدگاهی موجب خواهد شد که سازندگان در هنگام طراحی و ساخت یک تبلیغ تلویزیونی دیگر به حفظ و رعایت هنجارهای ذهنی و اجتماعی مخاطبین خود توجهی نشان ندهند، بلکه همه چیز حتی شکستن این هنجارها برایشان تبدیل به یک وسیله برای رسیدن به هدف خواهد شد.
این گونه تبلیغات مطمئنا اثرات متاخری نیز خواهد داشت که به مرور زمان خود را نشان میدهند و ممکن است که همین بیتوجهیهای به ظاهر کوچک، موجب شود یک اخلاق اجتماعی یا فردی پسندیده در بینندگان کم رنگ شود و یا حتی از بین برود!
اما نباید فراموش کرد که این سکه یک روی دیگر نیز دارد و آن ماهیت شوخی کردن است. شوخی یا طنز تلویزیونی در حالت استاندارد معمولا حاوی انتقاد است و در کنار خنداندن و سرگرم کردن مخاطبان، انتقاد خود را نیز به گوش آنها میرساند. البته شوخی کردن در کشور ما با مرزهای متعددی محصور شده و اقشار گوناگون مردم ما نشان دادهاند که در مواجه با طنز انتقادی، بسیار کم طاقت هستند.
این رفتار نیز احتمالا از فرهنگ ما ایرانیان ناشی میشود و رک گویی و ابراز نظر مستقیم چندان مورد پسند عموم مردم ما نیست، این درحالی است که در کشورهای غربی شوخی و طنز تقریبا هیچ حد و مرزی ندارد و با تمام موضوعات اجتماعی، سیاسی و مذهبی به راحتی شوخی میشود.
گاهی در تبلیغات تلویزیونی نیز سازندگان تلاش میکنند با ساخت یک تیزر کوتاه طنز، علاوه بر تبلیغ یک محصول یا خدمات، یک نکته انتقادی را نیز مطرح کرده و توجه کاربران را به همین بهانه جلب کنند. این روی دیگر سکه در مورد تبلیغ اپلیکیشن پولیک نیز تا حدودی صدق میکند، زیرا میتوان چند نکته انتقادی از این تیزر برداشت کرد:
اول، اشاره به فاصله گرفتن جمعهای خانوادگی از هم به دلیل ظهور گوشیهای هوشمند، دوم اشاره به کمرنگ شده علاقه و احترام به بزرگتر و خانواده در جامعهی امروز ما، سوم بیکاری فراگیر در میان جوانان و گذران بیهودهی وقت در شبکههای اجتماعی و البته شوخی این تبلیغ در نشان دادن عکس گرفتن با جنازه هرچند که گزنده است.
اما در عین حال این رفتار پیش از این نیز در کشور ما بروز کرده و پیش از این شاهد سلفی گرفتن بسیاری با پیکر بیجان افراد مشهور و یا حتی با جنازه در اتاق تشریح دانشکده پزشکی بودهایم. بنابراین شاید با قطعیت نمیتوان گفت که این تبلیغ مروج چنین رفتارهایی است.
تبلیغات تلویزیونی از این جنس که به خطوط قرمز اجتماعی و فرهنگی افراد نزدیک میشوند را میتوان ناشی از هر دو دیدگاه مطرح شده بالا دانست، اما برخی از تبلیغات هستند که تنها با گذشتن از مرزهای ادب تبلیغاتی میخواهند نظر مخاطب را به یک موضوع جلب کنند و این نظر شماست که به ما بگویید چه تبلیغی را در چه گروهی دستهبندی میکنید؟ و یا اساسا با دیدگاههای مطرح شده در این مطلب موافق هستید یا خیر؟
بیشتر بخوانید:
همشون … شعرن یه کیف گذاشته اخه اونو کی میخره اولشم باید خودت پول بدی بخری بعدش بمونه دستت از تبلیغم روزی ۱۰۰۰تومنم نمیشه کلا معلوم نیس چیه خلاصه خیلی چرتو پرته
بنظر من اون دختر قشنگِ که داره با جنازه اون پیر مرد سلفی میگیره، بیشتر میاد که نَوش باشه تا دخترش،با اون نوع سلفی گرفتنش به منو ما میگه که کول این تبلیق رو نخورید که از بیخو بن دروغه خانوما وآقایون،جنبه پشت پرده این تبلیق از نظر من بیسواد همین میتونه باشه،با احترام
همشون کلاه بردارن