دانشمندان برزیلی با تجزیه و تحلیل یک استخوان فک به جا مانده از قربانیان بمباران هیروشیما، میزان تشعشعات هسته‌ای جذب شده در آن را اندازه‌گیری کردند.
ساعت هشت و پانزده دقیقه صبح ششم آگوست ۱۹۴۵، ایالات متحده برای نخستیم بار یک بمب اتمی به نام “پسر کوچک” را مورد استفاده نظامی قرار داد. ۴۳ ثانیه بعد این بمب منفجر شد و آتشی عظیم به راه انداخت که بخش عمده‌ای از هیروشیما را به خاکستر تبدیل کرد. بمباران هیروشیما یکی از دردناک‌ترین جنایات تاریخ است.
آن روز حدود ۳۵۰ هزار نفر در این شهر ژاپنی حضور داشتند. بخش عمده‌ای از آنها غیرنظامیان بودند. بیست و هفت سال بعد یک دانشمند از آن سوی اقیانوس آرام به هیروشیما آمد. او چیزی را در سر می‌پروراند که بعد‌ها به یک تکنیک تحقیقاتی بدیع تبدیل شد.
سرجیو ماسکارنهاس (Sérgio Mascarenhas)، فیزیکدان برزیلی که آن زمان یک استاد مدعو دانشگاه هاروارد بود، می‌گوید که قرار گرفتن در معرض تشعشعات اتمی استخوان انسان را مغناطیسی می‌کند. این “یادبود مغناطیسی” تا سال‌ها بعد از انفجار نیز در استخوان‌های قربانیان بمباران اتمی باقی ماند. ماسکارنهاس می‌گوید دانشمندان می‌توانستند با آزمایش کردن استخوان قربانیان میزان تشعشعات را اندازه‌گیری کنند.
به کمک دو محقق ژاپنی در هیروشیما، ماسکارنهاس به چندین نمونه از استخوان قربانیان دست یافت. در میان این استخوان‌ها یک استخوان فک متعلق به فردی با فاصله کمتر از یک مایلی از “نقطه صفر” بمباران هیروشیما بود.
مطابق مقاله‌ای که پروفسور ماسکارنهاس در آپریل ۱۹۷۳ به گردهم‌آیی “انجمن فیزیک آمریکا” در واشنگتن ارائه کرد، آنها توانستند میزان تشعشعات موجود در استخوان‌ها را تخمین بزنند، اما محاسبات دقیق با استفاده از تکنولوژی دهه ۱۹۷۰ میلادی مقدور نبود.
پروفسور ماسکارنهاس این نمونه‌ها را به برزیل آورد. جایی که برای مدت چهار دهه ذخیره شدند. پس از آن دو دانشمند برزیلی دیگر مطالعات او را با استفاده از تکنولوژی پیشرفته‌تر ادامه دادند. نتایج به دست آمده درخور توجه بود.
با استفاده از تکنیکی به نام زونانس چرخش الکترون، محققان توانستند میزان جذب تشعشعات از استخوان فک به جا مانده از بمباران هیروشیما را به میزان 9.46 گری اندازه گیری کنند (گری/ Gy واحد اندازه گیری جذب در فیزیک پزشکی است. به هر یک ژول تشعشعات جذب شده در یک کیلوگرم ماده، گری گفته می‌شود).
مطابق گفته‌های اوسوالدو بافا (Oswaldo Baffa)، استاد دانشگاه سائوپائولو و یکی از محققان این پروژه، به روزنامه واشنگتن پست، برای مقایسه و درک بهتر، موضع دقیق قرارگیری تومور در بدن یک فرد مبتلا به سرطان در طول درمان رادیوتراپی در معرض ۲ الی ۳ گری از تشعشعات قرار می‌گیرد. اگر کل بدن یک فرد در معرض ۵ گری از تشعشعات قرار گیرد، یعنی تقریبا نیمی از مقدار اندازه گیری شده فقط در استخوان فک، مرگ این فرد حتمی خواهد بود.
بیشتر بخوانید : قوی ترین بمب های اتمی جهان کدام است؟
برای اندازه گیری میزان تشعشعاتی که یک فرد جذب کرده است، از استخوان دندان‌ها استفاده می‌شود. پیش از این در سال ۱۹۹۷ دانشمندان تایوانی توانستند دوز تشعشعاتی که بیماران مبتلا به سرطان حنجره در طول رادیوتراپی توسط استخوان فک جذب می‌کنند را اندازه‌گیری کنند. سلول‌های سرطانی در سرطان حنجره در نزدیکی گلو و پشت بینی قرار دارند.
با این حال محققان برزیلی می‌گویند برای نخستین بار است که میزان دقیق تشعشعات جذب شده توسط قربانیان بمباران اتمی توسط با استفاده از استخوان‌ها اندازه‌گیری می‌شود. تاکنون مقالات بسیاری به موضوع دوز تشعشعات دریافتی در طول رادیولوژی‌ها پرداخته اند.
نمونه‌های آنالیز شده در این تحقیق، ارزش تاریخی بسیار زیادی دارند؛ چراکه به قربانیان نخستین و تنها جنایتی در تاریخ تعلق دارد که در آن سلاح هسته‌ای به سوی غیرنظامیان نشانه رفت. نتایج این مطالعه ماه فوریه امسال در مجله “Public Library of Science” به چاپ رسید.
با توجه به خطر حملات تروریستی در بسیاری از کشورهای جهان از جمله ایالات متحده، محققان می‌گویند یافته‌های آنها به موقع و قابل توجه بوده است. دکتر بافا هفته گذشته به یک وب‌سایت علمی خبری برزیلی گفت:
تصور کنید فردی در نیویوک با ترکیب مواد منفجره با مقدار کمی از مواد رادیواکتیو یک بمب معمولی بسازد و کار بگذارد. تکنیک‌هایی نظیر آنچه ما به کار گرفتیم، به شناسایی افرادی که در معرض ذرات رادیواکتیو قرارگرفته‌اند و به درمان نیاز دارند کمک می‌کند.
این تحقیق که منشاء آن به یافته‌های پروفسور ماسکارنهاس باز می‌گردد، یک پروژه پست دکترال مربوط به آنجلا کینوشیتا (Angela Kinoshita)، دانشجوی سابق پروفسور بافا و استاد کنونی دانشگاه سکرد هرت برزیل است.
نمونه استخوان فک به کار رفته در این تحقیق، پس از شستشو و خشک‌شدن در آون، در جعبه‌ای در آزمایشگاه ذخیره شده بود. سپس بخشی از نمونه با استفاده از هاون خرد شد. محققان چندین بخش از نمونه را در معرض مقادیر مشخصی از تشعشعات قرار دادند.
بیشتر بخوانید : قدرتمندترین کشورهای جهان از نظر تجهیزات نظامی ؛ با پیشرفته ترین ارتش های دنیا آشنا شوید
آنها با استفاده از اسپکترومتر، نرم‌افزار‌های کامپیوتری و ترکیبی از چند تکنیک دیگر میزان تشعشعاتی را که قربانیان حادثه سال ۱۹۴۵ در معرض آن قرار گرفته بودند را اندازه‌گیری کردند.
پروفسور کینوشیتا می‌گوید:
این تحقیق و نمونه‌های مشابه‌اش که احتمالا در آینده به انجام خواهند رسید می‌توانند جزئیات این حمله هسته‌ای را که بوسیله تعیین دوز تشعشعات به کار رفته در آن توضیح داده می‌شوند، تجزیه و تحلیل کنند.
روزنامه واشنگتن پست نتوانست با پروفسور ماسکارنهاس ارتباط برقرار کند. او اکنون در دهه ۹۰ زندگی‌اش به سر می‌برد و بازنشسته شده است. کینوشیتا می‌گوید:
اندازه‌گیری‌های ما در این مطالعه اخیر نسبت به یافته‌های اولیه قابل اتکاتر و به روزتر هستند. با این حال من در حال ارزیابی متدی هستم که هزاران بار حساس‌تر از تکنیک رزونانس چرخش الکترونی است. اخبار مربوط به ان مورد را در ماه‌های آتی خواهیم شنید.
مطابق گزارش‌ها حدود ۹۰ تا ۱۶۶ هزار نفر پس از بمباران هیروشیما کشته شدند. به علاوه پس از دومین بمباران اتمی ایالات متحده در ۹ آگوست ۱۹۴۵ حدود ۶۰ تا ۹۰ هزار نفر دیگر نیز جان دادند.
اخبار علمی را با تکراتو دنبال کنید.
بیشتر بخوانید :
- انفجارهای هسته‌ای جنگ سرد روی آب‌وهوای فضایی تاثیر گذاشته‌اند
- مینی رآکتورها یا راکتور کیلوپاور؛ راهی جدید برای تامین انرژی پایگاه‌های ماه و مریخ!
منبع : ScienceAlert
