;
coinex

مریخ‌نورد فرصت (Opportunity) ؛ 15 سال پیاده‌روی روی سطح مریخ

مریخ‌نورد فرصت یا آپورچونیتی در 15امین سال ماموریت خود در مریخ به سر می‌برد. در این نوشتار به بررسی هر آنچه از این سطح‌نورد سیاره سرخ می‌دانیم، پرداخته‌ایم.

مریخ‌نورد فرصت یا آپورچونیتی (Opportunity) نام یک سطح‌نورد ناساست که از ژانویه سال 2004 فعالیت خود را بر سطح سیاره سرخ آغاز کرد. در آن زمان گمان برده می‌شد که مریخ‌نور فرصت 90 روز بر سطح مریخ فعالیت داشته باشد. اما از آن زمان قریب به 14 سال می‌گذرد و مریخ‌نورد آپورچونیتی مسافتی بیشتر از یک دو ماراتن 42 کیلومتری را پشت سر گذاشته است؛ از زمانی که بر روی سیاره سرخ فرود آمد تا 20 خرداد 97 (10 ژوئن 2018) که آخرین سیگنال‌های آن به زمین مخابره شد. در آن تاریخ کیلومتر شمار مریخ‌نورد فرصت مسافت 42.16 کیلومتر را ثبت کرده بود.

یکی از فوق‌العاده‌ترین یافته‌های علمی مریخ‌نورد فرصت، تایید وجود آب برای یک دوره طولانی‌مدت بر روی مریخ بوده است. این سطح‌نورد مضاف بر این وجود هماتیت (سنگ آهن)، سنگ گچ و سایر انواع سنگ‌ها که برای شکل‌گیری بر روی زمین به آب نیاز دارند را بر روی سیاره مریخ تایید کرده است. به علاوه آپورچونیتی شواهدی از وجود سیستم‌های هیدروترمال قدیمی بر سطح این سیاره به دست آورده است. این کاوشگر نشان داد که این امکان وجود دارد که سطح‌نورد بیش از یک دهه بر روی یک سیاره دیگر به عملیات خود ادامه دهد و در حالی که فعالیت‌های علمی خود را به پیش می‌برد، بر همه مسائل مهندسی و حرکتی فائق آید.

هنگامی که از خرداد ماه سال جاری طوفان گرد و غبار سراسری بر سطح مریخ شدت گرفت، سکوت مریخ‌نورد فرصت نیز آغاز شد. از آنجایی که این کاوشگر برای انجام ماموریت خود به انرژی خورشیدی نیاز دارد، به دلیل عدم عبور نور خورشید از میان ذرات گرد و غبار، در طول این طوفان سنگین هیچ پرتو نوری از جانب خورشید به پانل‌های خورشیدی آپورچونیتی نرسید. در میانه ماه آگوست 2018، هنگامی که طوفان آرام آرام شروع به کاهش یافتن کرد، ازمایشگاه پیشرانش جت (JPL) ناسا عملیات بازیابی مریخ‌نورد فرصت را آغاز کرد.

آپورچونیتی
مریخ‌نورد آپورچونیتی با استفاده از دوربین پانوراما (pancam) در سول‌های 1282 و 1284 ماموریت خود (2 و 4 سپتامبر 2007) این تصویر موزائیکی را از سازه خود ثبت کرد. دایره‌ای که در مرکز تصویر قرار و لبه‌های تیز دارد، محل قرار گرفت دوربین است. این تصویر در 17 فوریه 2012 منتشر شد. (اعتبار : ناسا / جی‌پی‌ال – کالتک / دانشگاه کورنل)

اگر فرض بگیریم که این عملیات ریکاوری با موفقیت انجام شود، این سطح‌نورد ماموریت خود را تا اولین روز ماه اکتبر سال 2019 به پیش خواهد برد. تیم ماموریت کاوشگر فرصت برنامه‌ای دیگر برای یک ماموریت سه‌ساله و جدید آماده می‌کنند که باید برای اخذ سرمایه از ناسا با سایر پروپوزال‌های دیگر رقابت کند. فارغ از اینکه مریخ‌نورد فرصت ریکاوری شود یا خیر، این کاوشگر یک میراث گران‌بهای علمی برای ماموریت‌های پس از خود به جای گذاشت ؛ از کاوشگر کنجکاوی (Curiosity) گرفته که هنوز هم به فعالیت بیش از 5 ساله خود ادامه می‌دهد تا مریخ‌نورد “مریخ 2020” که هنوز یکی دو سالی تا پرتاب فاصله دارد.

ماموریت مریخ‌نورد فرصت چه بود؟

مریخ‌نورد فرصت و دوقلوی کاوشگر او، مریخ‌نورد روح (Spirit)، به عنوان بخشی از ماموریت اکتشاف ناسا توسعه یافتند. ناسا از دهه 60 میلادی به این سو ماموریت‌های زیادی را روانه مریخ کرده است. برخی از این کاوشگر‌ها مانند مارینر 4 (نخستین مدارگرد مریخ)، وایکینگ‌های 1 و 2 و نیز کاوشگر مسیریاب (Pathfinder)، به عنوان نخستین سطح‌نورد، بیش از بقیه شناخته شده هستند.

در طول دو دهه گذشته ناسا، تا جایی که ممکن بوده است، بر روی ارسال کاوشگر به سیاره سرخ متمرکز شده است. به این معنی که هر دو سال یکبار و هنگامی که مریخ و زمین در مدار حرکتی‌شان در فاصله نسبتا نزدیکی به هم قرار می‌گیرند.

ناسا از ارسال این دو قلوهای سطح‌نورد به مریخ دو هدف عمده را مدنظر خود داشت. نخست پاسخ به این پرسش که آیا هرگز گونه‌ای از حیات بر روی مریخ وجود داشته است یا خیر. در این راستا فرصت و روج تمرکز خود را به جستجوی آب در گذشته مریخ معطوف کردند. هدف دوم نیز تعیین آب و هوا و جغرافیای سیاره مریخ بوده است. اطلاعاتی که این کاوشگرها جمع‌آوری کرده‌اند، توسط مشاهدات مداری تقویت شدند. مشاهداتی که به عنوان مثال توسط مدارگرد شناسایی مریخ (MRO) در طول ماموریت طولانی مدت آن انجام شده است. مجموع این اطلاعات می‌تواند برای ماموریت‌های آینده مریخ بسیار کارساز باشند.

کاوشگر فرصت
مریخ‌نورد فرصت در 8 می 2012 مسافتی به طول 3.67 متر را پیمود. (اعتبار : ناسا / کالتک)

کاوشگرهای برنامه “سطح‌نوردهای اکتشافی مریخ” توسط سوفی کالیس (Sofi Collis) 9 ساله انتخاب شدند. او در رقابت نام‌گذاری این دو کاوشگر که توسط ناسا و با همکاری انجمن سیاره‌ای و اسپانسرینگ شرکت تولید اسباب‌بازی لگو (Lego) برگزار شد، به عنوان برنده انتخاب شد. سوفی در سیبری متولد شده است. او هنگامی که دو سال داشت، خانواده جدیدی سرپرستی او را قبول می‌کنند و او همراه آنها با اسکاتسدیل (Scottsdale) در ایالت آریزونا نقل مکان می‌کند. او در نامه پیروزی خود می‌نویسد :

من به زندگی در یک یتیم‌خانه عادت کرده بودم. من آنجا تنهایی، سرما و تاریکی را احساس می‌کردم. شب‌ها به آسمان درخشان نگاه می کردم و احساس بهتری به من دست می‌داد. من در رویایم می‌دیدم که می‌توانم به آسمان پرواز کنم. در آمریکا، من توانستم همه رویاهایم را به واقعیت بدل کنم. از “فرصت” و “روح” قدردانی می‌کنم.

کاوشگرهای اکتشافی ناسا در سال 2003، آپورچونیتی در 7 جولای و روح در 10 ژوئن، سوار بر موشک‌های دلتا 2 (Delta II) به سوی مریخ روانه شدند. آنها یک سفر 455.4 میلیون کیلومتری را برای شکار آب در سطح مریخ آغاز کردند. هزینه‌ای 800 میلیون دلاری که برای این دو کاوشگر انجام شد، یک مجموعه از ابزارهای علمی شامل دوربین پانوراما، تصویربردار میکروسکوپی، دوربین‌های مهندسی، سه عدد اسپکترومتر یا طیف سنج، یک ابزار سایش سنگ و در نهایت یک ابزار مغناطیسی را پوشش داد. هر یک از این دو کاوشگر یک بازوی کوچک داشتند که به آنها اجازه می‌داد تصاویری از نمای نزدیک بگیرند و از اهداف علمی جالب اطلاعات به دست آورند.

مریخ مدت‌هاست که مورد مطالعه قرار می‌گیرد

هنگامی که مدارگرد “شناساگر سراسری مریخ” (MGS) لایه‌ای از هماتیت را از فراز این سیاره و در منطقه Meridiani Planum در خط استوا کشف کرد، ناسا نسبت به این موقعیت مکانی بسیار کنجکاو شد و تصمیم گرفت تا محل فرود کاوشگر فرصت را آنجا تعیین کند. از آنجایی که هماتیت (اکسید آهن یا سنگ آهن) عمدتا در مناطق دارای آب تشکیل می‌شود، دانشمندان ناسا در وهله اول به این فکر فرو رفتند که این آب چگونه در آن ناحیه وجود داشته است و دوم اینکه به چه سرنوشتی دچار شده است.

این سطح‌نورد 175 کیلوگرمی در 25 ژانویه 2004 به اتمسفر مریخ رسید و به درون آن حرکت کرد. مدتی بعد چتر نجات خود را باز کرد و سرانجام با استفاده از پیله‌ای از کیسه‌های هوایی به دور خود به سطح مریخ نشست. کاوشگر قصه غلتید و غلتید تا در یک گودال کم عمق به وسعت 22 متر متوقف شد. پس از آن با مخابره نخستین تصویر خود را از سیاره سرخ، مهندسان ناسا را بسیار خوشجال کرد.

استوی اسکویرس (Steve Squyres)، دانشمند سیاره‌ای دانشگاه کرنل (Cornell) و محقق ارشد تجهیزات علمی این سطح‌نورد در بیانیه‌ای که بلافاصله پس از فرود آپورچونیتی منتشر شد، گفت :

ما یک سفر 300 میلیون کیلومتری را با موفقیت پشت سر گذاشتیم.

در مریخ، تنها حدود 6 هفته پس از فرود، کاوشگر فرصت قطعه سنگی را پیدا کرد که شواهدی از وجود مایعات در گذشته در خود داشت. مطابق گفته‌های ناسا سنگ‌های موجود در گوادالوپ (Guadalupe)، ناحیه‌ای در مریخ، سولفاته هستند و کریستال‌های آن به درون نیش‌ها رشد کرده‌اند؛ هر دو این نشانه‌ها از وجود آب حکایت می‌کند.در همان هفته و در سوی دیگر سیاره اما، مریخ‌نورد روح موفق به کشف کربنات و هماتیت شده بود. موادی که بر وجود آب در این سیاره بیشتر صحه می‌گذاشتند.

در مریخ، تنها حدود 6 هفته پس از فرود، کاوشگر فرصت قطعه سنگی را پیدا کرد که شواهدی از وجود مایعات در گذشته در خود داشت. مطابق گفته‌های ناسا سنگ‌های موجود در گوادالوپ (Guadalupe)، ناحیه‌ای در مریخ، سولفاته هستند و کریستال‌های آن به درون نیش‌ها رشد کرده‌اند؛ هر دو این نشانه‌ها از وجود آب حکایت می‌کند.در همان هفته و در سوی دیگر سیاره اما، مریخ‌نورد روح موفق به کشف کربنات و هماتیت شده بود. موادی که بر وجود آب در این سیاره بیشتر صحه می‌گذاشتند.

مریخ‌نورد کنجکاوی
مریخ‌‌نورد کیوریاسیتی یا کنجکاوی ماموریت دیگر ناسا بود که در سال 2013 آغاز شد. یکی از برتری‌های کاوشگر کنجکاوی نسبت به فرصت بهره‌گیری از ژنراتورهای رادیو ایزوتوپ یا بهتر گفته باشیم عدم وابستگی به نور خورشید است. کنجکاوی در زمان طوفان سراسری مریخ، بدون مشکل هب فعالیت خود ادامه داد. (اعتبار : ناسا / کالتک)

مریخ‌نورد فرصت نیز در درون اجسام کروی شکلی که ناسا از آنها تحت عنوان “بلوبری” یاد می‌کرد (به دلیل شکل و اندازه) سنگ آهن یا هماتیت پیدا کرد. این کاوشگر با استفاده از یکی از طیف‌سنج‌ هایش،‌ توانست شواهدی از وجود آهن درون یک گروه از این بلوبری‌ها پیدا کند. این مهم زمانی اتفاق افتاد که “فرصت” آنها را با سنگ‌های زیر سطح مقایسه کرد.

پیش از آنکه ماه مارس 2003 به پایان برسد، مریخ‌نورد فرصت توانست شواهد بیشتری از وجود آب در سطح سیاره سرخ به دست آورد؛ این بار با تصویربرداری از قطعات یخ که احتمالا از دیپوزیت‌های آب‌نمک در گذشته مریخ شکل گرفته‌اند. عناصر کلر و برمی که در این سنگ‌ها یافت شده است بر درستی این تئوری صحه گذاشتند. همه این موارد از یک شروع خوب برای ماموریت مریخ‌نورد آپورچونیتی حکایت می‌کرد. تا آنجا که حتی این کاوشگر گودالی که در آن فرود آمده بود را نیز ترک نکرد.


بیشتر بخوانید : مریخ نورد کنجکاوی ؛ گشت و گذاری در مریخ به دنبال نشانه‌های حیات!


پیش از آنکه ماموریت اولیه 90 روزه مریخ‌نورد فرصت به پایان برسد، این کاوشگر که به اندازه یک ارابه زمین گلف است توانست از گودال ایگل (Eagle) خارج شود و در محدوده نیم‌مایلی اطراف به جستجوی اهداف علمی بعدی خود مشغول شد. در این زمان آپورچونیتی در منطقه‌ای به نام گودال استقامت (Endurance) قرار داشت. او در اکتبر سال 2004 شواهد بیشتری از وجود آب در این گودال به دست آورد.

2005 : آپورچونیتی در شن گیر کرد!

یکی از خطرناک‌ترین لحظات کل ماموریت کاوشگر فرصت در سال 2005 اتفاق افتاد؛ هنگامی که این سطح‌نورد مریخ به مدت 5 هفته در باتلاقی از شن گیر افتاد. ناسا در 26 آوریل 2005 کاوشگر خود را در حالت “حرکت ناپیدا” (Blind Drive) قرار داد. به این معنا که سطح‌نورد هنگام حرکت خود رو به جلو به موانع موجود توجهی نمی‌کند و فقط به پیش می‌رود. آپورچونیتی در ادامه در منطقه‌ای از شن روان به عمق 30 سانتی‌متر حرکت کرد، جایی که این کاوشگر 6 چرخ به مشکل خورد.

ناسا برای نجات این سطح‌نورد به دام افتاده خود، آزمایش‌هایی را در شبیه‌ساز مریخ مربوط به حرکت کاوشگر در شن در آزمایشگاه پیشرانش جت (JPL) به انجام رساند. بر اساس آنچه آنها از این شبیه‌سازی به دست آوردند، رانندگان سطح‌نورد مجموعه‌‌ای از فرمان‌ها را به سوی مریخ مخابره کردند. در نهایت همه این موارد منجر شد تا آپورچونیتی در ژوئن  از مخمصه رهایی یابد.

در ادامه ناسا بر آن شد تا با بازدهی بیشتری حرکت سطح‌نورد خود را به پیش ببرد. این موضوع از این جهت بسیار حائز اهمیت است که تنها چند روز پیش از آنکه در شن گیر بیافتد، کاوشگر فرصت استفاده کامل از چرخ جلو سمت راستش را، به دلیل نقص در یک موتور هدایتگر از دست داده بود. ناسا گفت که از آن پس کاوشگر کماکان تقریبا به خوبی می‌تواند با استفاده از سه چرخ باقی‌مانده‌اش به حرکت ادامه دهد.

تجربه‌ای که آپورچونیتی از گیرافتادن در شن به دست آورده بود، در اکتبر سال 2005 به کارش آمد، هنگامی که بدلیل مشکلاتی غیرطبیعی در راهیابی در 603امین روز مریخی (یا سول) از حدود 50 متر حرکت برنامه‌ریزی شده، تنها 3 متر را به پیش راند. یک سیستم بررسی لغزش به طور خودکار هنگامی که سطح‌نورد مسیرش را گم کرد و محدوده برنامه‌ریزی شده برای تعداد چرخش‌های چرخ‌هایش را پشت سر گذاشت، آن را متوقف کرد. دو سول پس از آن، مشکل برطرف شد و کاوشگر به مسیرش ادامه داد.

2006 : گودال ویکتوریا

در اواخر سپتامبر سال 2006، پس از 21 ماه حضور در مریخ، آپورچونیتی به سوی گودال ویکتوریا حرکت کرد. چرخ‌های این سازه برای ماه‌ها گودال ویکتوریا را زیر پای خود احساس می‌کرد،‌ تصاویر زیبایی ثبت کرد و نگاهی نزدیک به لایه‌های سنگی محیط این گودال انداخت. ناسا در ماه ژوئن 2007 تصمیم گرفت تا مریخ‌نورد خود را در درون گودال نگه‌ دارد. این تصمیم بسیار پرخطری بود. چرا که مشخص نبود آیا سطح‌نورد می‌تواند مجددا به خارج از گودال برگردد یا خیر، اما توجیه ناسا این بود که آزمایش‌های علمی ارزش خطر کردن را دارند. ناسا در بیانیه‌ای که در این خصوص منتشر کرد، نوشت :

جذابیت علمی این اتفاق اینجاست که می‌توانیم ترکیبات و بافت‌های مواد موجود در اعماق مختلف سطح را برای پیدا کردن سرنخ‌هایی از محیط احتمالا مرطوب گودال در گذشته مورد مطالعه و ارزیابی قرار دهیم. هرچه مریخ‌نورد بیشتر به سمت پایین شیب حرکت کند، قادر خواهد بود تا سنگ‌هایی با قدمت بیشتر را در دیواره‌های گودال مورد آزمون قرار دهد.

با شروع طوفان گرد و غبار شدید در جولای سال 2007، حرکت آپورژونیتی به سمت پایین شیب نیز با اخلال مواجه شد. به دلیل وجود گرد و غبار، نور خورشید به پانل‌های باتری خورشیدی سطح‌نورد نمی‌رسید و پیرو همین موضوع ظرفیت‌های تولید برق آن در طول تنها یک هفته حدود 80 درصد کاهش یافت. در اواخر ماه جولای، قدرت مریخ‌نورد فرصت به سطح بحرانی رسید. ناسا ابراز نگرانی می‌کرد که احتمال دارد فعالیت‌های آپورژونیتی به پایان برسد، اما این مریخ‌نورد توانست از مخمصه رها شود.

البته تا اواخر ماه آگوست شرایط کماکان بحرانی بود، تا اینکه آسمان سیاره صاف‌تر شد و “فرصت” توانست راه خود را به پایین شیب گودال ادامه دهد. این کاوشگر حدود یک سال به گشت و گذار در گودال ویکتوریا مشغول بود و تصاویر نمای بسته‌ای از سطح زیرین آن منتشر کرد. دانشمندان با مشاهده بسیاری از این تصاویر گمان کردند که احتمالا باید این سطوح از آب پوشیده باشند.

مریخ‌نورد آپورچونیتی در نهایت در آگوست 2008 از گودال ویکتوریا خارج شد و یک سفر تدریجی را در گودال استقامت (Endeavour)، در فاصله 21 کیلومتری از ویکتوریا، آغاز کرد. شاید به نظر فاصله چندان زیادی نباشد و مریخ‌نورد فرصت برای اینکه به آنجا برسد، حدودا سه سال زمان صرف کرد. به این دلیل که سطح‌نورد چندین مرتبه برای انجام آزمایش‌های علمی در مسیر خود توقف داشت. در نهایت مریخ‌نورد آپورچونیتی در آگوست 2011 به گودال استقامت رسید. در طول این مدت دوقلوی کاوشگر او به دلیل گیر کردن در شن، ماموریت‌اش به پایان رسید. کاوشگر روح (Spirit) به طور دقیق در مارس سال 2010 در گرفتار شد و ناسا در سال 2011 پس از آنکه زمستانِ مریخ با پایان رسید، این موضوع را به طور رسمی اعلام کرد که هیچ علائم حیاتی از سوی از سطح‌نورد به گوش نمی‌رسد.

کاوش گودال استقامت و پاکسازی حافظه

اسکات مک‌لنن (Scott McLennan)، پروفسور دانشگاه ایالت نیویورک که برنامه‌ریز بلند مدت تیم علمی آپورچونیتی به شمار می‌آید، می‌گوید که تاریخ ِ جستجو به دنبال آب توسط مریخ‌نورد فرصت، با کشف یک سنگ به نام “Esperance” در گودال استقامت ادامه پیدا کرد. این قطعه سنگ نه تنها مواد معدنی رسی داشت که آب تولید می‌کرد، بلکه آنقدر مایع‌ در خود داشت که یون‌ها می‌توانستند در پی واکنش‌ها به حرکت درآیند.

در سال 2014 و اوایل سال 2015، پس از آنکه این کاوشگر با مشکلاتی مواجه شد،‌ناسا چندین مرتبه برای بازیابی اطلاعات “فلش مموری” آپورچونیتی تلاش کرد. حافه مریخ‌نورد به آن اجازه می‌داد حتی هنگامی که خاموش است و یا در طوفان گیر افتاده است، اطلاعات مربوط به آزمایش‌ها و دیگر موارد را در ذخیره کند. در سال 2015 ناسا تصمیم گرفت تا بخش عمده‌ای از فعالیت‌ها را با دسترسی تصادفی حافظه انجام دهد، به این صورت که داده‌ها تنها هنگامی که قدرت کاوشگر برقرار است، نگه‌داری می‌شوند. در آن زمان ناسا گفت که تنها تغییری که در عملیات بوجود خواهد آمد این است که آپورچونیتی، به جای آنکه همه داده‌ها را ذخیره کند و بعدا به زمین مخابره کند، تنها داده‌هایی که اولویت بالایی دارند را ارسال می‌کند.

مریخ‌نورد روح
مریخ‌نورد روح (Spirit)، دوقلوی کاوشگر کنجکاوی در ایستگاه اکتشافات گوسف (Gusev) سنگ‌هایی را مورد کاوش قرار داد که از سرد شدن مواد مذاب حاصل شده بودند. (اعتبار : NASA/JPL-Caltech/Cornell)

علی‌رغم مشکلاتی که گاه و بی‌گاه بوجود می‌آمد،‌ مریخ‌نورد آپورچونیتی در جولای 2014 رکورد بیشترین میزان رانندگی در خارج از زمین را،‌ با 40.2 کیلومتر به نام خود ثبت کرد. رکوردی که پیش از این در اختیار ماه‌نورد لونوکد 2 ( Lunokhod 2) متعلق به اتحاد جماهیر شوروی در سال 1973 بود. در سال 2015 این کاوشگر یک نقطه عطف دیگر را ثبت کرد و موفق شد مسافتی به اندازه یک دوی ماراتن یعنی 42.2 کیلومتر را بپیماید.


بیشتر بخوانید : جستجوی اعماق فضا با کنکاش در عمق اقیانوس‌ ؛ پروژه ساب‌سی (SUBSEA) ناسا


در اکتبر سال 2014 هنگامی که آپورچونیتی در گودال استقامت به سر می‌برد، در حالی توانست تصاویری را از دنباله‌دار سایدینگ اسپرینگ (Siding Spring) به ثبت برساند که از جرم آسمانی از فاصله 1390 هزار و 500 کیلومتری مریخ عبور می‌کرد. در سال 2015 آپورچونیتی تصاویری را از نقطه‌ای مرتفع نسبت به دشت گودال در ارتفاع حدود 144 متر بالاتر به ثبت برساند. سپس در ماه مارس 2015، ناسا اعلام کرد که این کاوشگر در حالی که به پایش منطقه‌ای به نام دره ماراتن مشغول بوده، سنگ‌هایی را با ترکیباتی متفاوت نسبت به مطالاعات پیشین مشاهده کرده است. غلظت بالای آلومینیم و سیلیکون یکی از ویژگی‌ها این سنگ‌ها بوده است. چنین ساختاری برای نخستین بار بود که در سنگ‌های کشف شده در مریخ دیده می‌شد.

در ماه مارس 2016، پس از انجام فعالیت‌ها در زمستان سیاره سرخ،‌ از پس تندترین شیبی که با آن مواجه شده بود، برآمد. این کاوشگر در حالی که تلاش می‌کرد به منطقه هدف خود یعنی نادسن ریج (Knudsen Ridge) برسد، شیبی 32 درجه‌ای را پشت سر گذاشت. همزمان مهندسان می‌توانستند حرکت روور را در هنگام پایین آمدن از این سطح شیبدار شنی مشاهده کنند.

کاوشگر فرصت
در این تصویر که به 22 مارس 2016 تعلق دارد، سایه مریخ‌نورد فرصت دیده می‌شود در شیب دره ماراتن دیده میشود. تصویر برای تنظیم شیب سازه 13.5 درجه کج شده است. سطح گودال استقامت نیز در زیر بخش پایینی پانل خورشیدی قابل مشاهده است. (اعتبار : ناسا / کالتک)

ناسا در ماه ژوئن 2016 اعلام کرد که عملیات آپورچونیتی در دره ماراتن به نتیجه رسیده است و افزود که این کاوشگر اخیرا در بخش جنوبی دره تصاویر نمای‌نزدیکی از  “موادی خرد شده و قرمز زنگ” ثبت کرده است. این کاوشگر با استفاده از یکی از چرخ‌هایش برخی از این مواد را به دست آورد. در نتیجه آزمایش‌ها مشخص شد که این موادگوگرد دارترین موادی هستند که در مریخ مشاهده شده‌اند. ناسا اعلام کرد که مواد گیر کرده در چرخ‌ها شواهدی از وجود منیزیم سولفات نشان می‌دهند، ماده‌ای که می‌تواند در نتیجه فعل و انفعال با آب بوجود بیاید.

2018 : طوفان سراسری و قطع ارتباط با خانه

در اواخر ماه می 2018، یک طوفان گرد و خاک منطقه‌ای در مریخ به سرعت رو به گسترش نهاد. در 20 ژوئن طوفان همه قسمت‌های سیاره را دربر گرفت و آسمان بالای سر آپورچونیتی تاریک شد. کاوشگری که در سلامت کامل به سر می‌برد و به انجام آزمایش‌هایش در گودال استقامت مشغول بود،‌ حالا 10 روز می‌شود که با زمین ارتباطی نداشته است. این وضعیت تا زمانی که پانل‌های خورشیدی بتوانند نور خورشید را مجددا دریافت کنند کماکان ادامه خواهد داشت.


بیشتر بخوانید : طوفان شن در مریخ سراسری شد ؛ آپورچونیتی کماکان بدون علائم حیاتی!


انتظارها بر این بود که کاوشگر تا زمانی که طوفان به پایان برسد، به اندازه کافی برای زنده ماندن گرم بماند. اما دانشمندان و مهندسان این پرسش را مطرح کردند که “فرصت” چه زمانی می‌تواند خود را بازیابی کند. از اواسط آگوست 2018 هیچ سیگنالی از کاوشگر آپورچونیتی دریافت نشده است.

هنگامی که طوفان در مریخ اتفاق افتاد، ابرهای بزرگی از گرد و غبار از رسیدن نور خورشید به سطح سیاره سرخ ممانعت کردند. مقادیر بالایی از کمیت تائو (tau) که به سطوح پایین کدورت جوی بازمی‌گردد، نشان می‌دهد که مقدار کمی نور خورشید به مریخ‌نورد فرصت می‌رسد. این سطح‌نورد برای شارژ کردن باتری‌های خود به مقادیر تائو کمتر از 2 نیاز دارد. ناسا می‌گوید به طور معمول در پایگاهی که آپورچونیتی قرار دارد، میزان تائو حدود 0.5 است. این کاوشگر در 10 ژوئن 2018، یعنی همان روزی که ارتباط آن با زمین قطع شد، میزان تائو را 10.8 اندازه گیری کرد.

طوفان در مریخ
هر دوی این تصاویر توسط مدارگرد شناسایی مریخ (MRO) گرفته‌ شده‌اند و در فاصله چند ماه، وضعیت سیاره مریخ را قبل و بعد از طوفان سراسری آن نشان می‌دهد. (اعتبار : ناسا / جی‌پی‌ال-کالتک / MSSS)

ناسا می‌گوید با استفاد از شبکه فضایی عمیق (DSN) آماده است تا هرگونه سیگنالی را که از سوی مریخ‌نورد فرصت می‌آید را دریافت کند. شبکه فضایی عمیق مجموعه‌ای از آنتن‌هاست که می‌تواند با یک فضاپیما در هرکجای منظومه شمسی ارتباط برقرار کند. اگر سرانجام پیامی از آپورچونیتی دریافت شود، ناسا معتقد است احتمالا چند هفته آینده نیز ارتباطات بیشتری با این کاوشگر برقرار خواهد شد. این آژانس فضایی در بیانیه‌ای عنوان کرد :

این موضوع مانند آن است که یک مریض از کما بیرون بیاید. برای بازیابی کامل زمان زیادی صرف خواهد شد. برای آنکه مهندسان بتوانند اقدام موثری انجام دهند، باید چندین مرتبه ارتباطات کافی برقرار شود.

اگر ارتباط با مریخ‌نورد فرصت مجددا برقرار شود، قدم بعدی این است که ببینیم آیا این کاوشگر برای ادامه ماموریت خود در شرایط مناسب به سر می‌برد یا خیر. حدودا چندین هفته مهندسان زمان نیاز دارند تا وضعیت سلول‌های خورشیدی، باتری و دمای درون کاوشگر را مورد ارزیابی قرار دهند. به علاوه به تصاویر مناسب برای بررسی اینکه گرد و خاک به چه میزان به روی کاوشگر و نیز به درون آن نفوذ کرده نیاز خواهد بود.ناسا در همین زمینه اضافه می‌کند :

حتی اگر سیگنال‌هایی نیز از سوی مریخ‌نورد فرصت دریافت شود، واقعا این امکان نیز وجود دارد که این سطح‌نورد مثل روز اول‌اش نباشد.

بیشتر بخوانید :

منبع : Space

ارسال برای دوستان در: واتساپ | تلگرام |






ارسال نظر