یادگیری عمیق این‌بار توانست خودانگاری را در یک ربات ایجاد نماید؛ ربات بودن چطور چیزی‌ست، آیا به آینده‌ی فیلم‌های علمی-تخیلی نزدیک شده‌ایم؟
چنانکه هر شخص ورزشکار و یا اهل مدی می‌داند، دریافت ما از بدن‌های‌مان همیشه درست و یا واقع‌گرایانه نیست، امّا در هر حال عامل حیاتی در شکل‌دهی رفتارمان در جامعه است. چنانکه مغز شما بی‌درنگ در هنگامی که توپ‌بازی می‌کنید و یا لباس می‌پوشید برای حرکت خود را آماده می‌کند تا قادر باشید بی‌آن‌که بیفتید، پلغ بزنید و یا سکندری بخورید جا به جا شوید!
بیشتر بخوانید: پوسته‌ٔ یخی قمر اروپا احتمالاً از برف خالص زیرزمینی ساخته شده باشد!
ایجاد خودانگاری رباتیک توسط مهندسین دانشگاه کلمبیا
انسان‌ها در هنگام خردسالی تصور از بدن‌شان را سر و شکل می‌دهند و ربات‌ها نیز به همین صورت. گروهی در دانشکده مهندسی کلمبیا، رباتی را توسعه دادند که قادر به چنین کاری‌ست، توانایی خودانگاری که برای اولین بار، قادر بوده تصوری از کل بدنش بدون کمک انسان داشته باشد.
پژوهشگران در مقاله‌ای که اخیراً در Science Robotics منتشر شده، توضیح می‌دهند که چگونه ربات آنها یک تصوّر حرکتی از «خود» ساخته، و چگونه از این انگاره برای برنامه‌ریزی حرکات، نائل آمدن به اهداف و عبور از موانع در طیف گوناگونی از سناریوها استفاده کرده است؛ این ربات حتی قادر است آسیب‌های وارده به بدنهٔ خود را به صورت خودجوش شناسایی و اصلاح کند.
پس از اینکه پژوهشگران بازوی رباتیک را درون حلقه‌ای از پنج دوربین قرار دادند، ربات خود را در حین موج‌وارگی آزادانه‌ی دوربین‌ها تماشا می‌کرد؛ همچون کودکی که برای نخستین‌بار در پی کشف خود در تالاری از آینه‌هاست، ربات تکان خورده و منقبض می‌شد تا دقیقاً چگونگی پاسخ بدنش به فرمان‌های گوناگون حرکتی موتور را دریابد.
پس از حدود سه ساعت، ربات بازایستاد و شبکهٔ عصبی عمیق داخلی‌اش، فرآیند یادگیری روابط بین کنش‌های حرکتی رباتیک را به پایان رسانده بود. او حالا می‌توانست حجمی را که خود در محیط ایجاده کرده، تشخیص دهد؛ نوعی خودانگاری رباتیک!
خودانگاری ربات‌ها منجر به سیستم‌های خودکار مستقل خواهد شد!
لیپسون، استاد مهندسی مکانیک گفت: «ما واقعاً کنجکاو بودیم که ببینیم ربات از خودش چه تصوری دارد.» هاد لیپسون که رئیس آزمایشگاه ماشین‌های خلاق ادامه داد: «اما شما نمی‌توانید فقط به یک شبکه‌ی عصبی اکتفا کنید، این فقط یک جعبه‌ی سیاه است!» پس از اینکه محققان با فنون گوناگون مصورسازی دست و پنجه نرم کردند، خود-انگاره به تدریج پدیدار شد. لیپسون افزود:
این یک‌جور توده‌ای بود که به آرامی به جنبش در آمده و گفتی بدن ربات را در سه بُعد فرا گرفته بود. همانطور که ربات حرکت می کرد، توده سوسوزنان به آرامی آن را دنبال می‌کرد.
توانایی ربات‌ها برای تصور از خودشان بدون کمکی از مهندسین‌ها به دلایل بسیاری مهم است: نه تنها باعث صرفه‌جویی در نیروی کار خواه شد، بلکه اجازه می‌دهد که ربات‌ها خود را از استهلاک نگاه‌داری کرده و حتی آسیب‌ها را شناسیایی و رفع کنند.
نویسندگان بحث می‌کنند که این توانایی مهم است چون ما نیاز مبرمی به سیستم‌های خودکار خودکفا داریم. برای مثال، ربات کارخانه، می‌تواند در ضورت وقوع مشکلی آن را شناسیایی کرده و حلش کند و یا در صورت لزوم درخواست کمک نماید.
بویوان چن سرپرست و نویسنده اول این مطالعه توضیح داد: «ما انسان‌ها تصوری واضح از خود داریم.» چن استادیار دانشگاه دوک ادامه داد:
چشمانتان را بسته و تصور کنید که اگر بخواهید دست‌هایتان را به جلو بکشید و یا یک قدم به عقب بردارید، چگونه بدن‌تان حرکت می‌کند؛ جایی در مغز ما خود-انگاره‌ای از خویشتن قرار دارد، الگویی که به ما اطلاع می‌دهد که چه حجمی از پیرامون خود را اشغال کرده‌ایم، و هم‌چنین چگونه این حجم در حین حرکت دچار تغییر می‌شود.
آینده‌ی خودانگاری رباتیک
این کار بخشی از تلاش چند دهه‌ای لیپسون برای یافتن راه‌هایی برای نوعی آگاهی بخشی به ربات‌ها است. او در همین خصوص توضیح داد: «خودانگاری شکلی ابتدایی از خودآگاهی است. اگر یک ربات، حیوان یا انسان از خویشتن الگوی دقیقی داشته باشد، می‌تواند بهینه‌تر در جهان عمل کرده، تصمیمات بهتری گرفته و از مزیت فرگشتی برخوردار باشد.»
پژوهشگران نسبت به محدودیت‌ها، خطرات و بحث‌های مربوط به خودکفایی‌بخشی بیشتر به ماشین‌ها آن‌هم از راه خودآگاهی مطلع هستند، و در همین خصوص لیپسون صریحاً خاطرنشان می‌کند که نوع خودآگاهی بدست آمده در این مطالعه، در مقایسه با انسان‌ها فاقد اهمیت است، امّا دست آخر شما باید از جایی شروع بکنید. باید به آرامی و با دقت پیش برویم تا بتوانیم از مزایا چنین امری بهره‌مند شده و در عین حال خطرات آن را به حداقل برسانیم.
بیشتر بخوانید:
- اسرار پیدایش زمین با مطالعه‌ی شهاب سنگ مریخی کهن‌سال فاش شد!
- مهندسی مواد و دی‌ان‌ای؛ انقلابی در صنعت الکترونیک در راه است؟
- کشف یک اَبَر زمین زیست‌پذیر که تنها 37 سال نوری با ما فاصله دارد [+عکس]
- پیوند فوتونی راه پژوهشگران برای اینترنت کوانتومی تمام سیلیکونی
- چرا باید قید ایجاد خودآگاهی مصنوعی را بزنیم؟
دیدگاه شما دربارهٔ خودانگاری رباتیک چیست؟ نظرات خود را در بخش کامنت‌ها با ما در میان گذاشته و اخبار تکنولوژی را از تکراتو دنبال کنید.
منبع: Scitechdaily
