بشریت در طول این سال‌ها به عنوان اولین موجود زمینی که ردپای خود را بر اعماق فضا به جای گذاشته است، رکوردهای بسیاری را به ثبت رسانده است. در ادامه نگاهی خواهیم داشته به عجیب ترین و جالب‌ترین رکوردهای فضایی بشر.
وقتی در ۱۲ آوریل ۱۹۶۱ یوری گاگارین توسط فضاپیما وستوک ۱ به مدت ۱۰۸ دقیقه توانست مدار زمین را یک مرتبه دور بزند، بشریت به نخستین گونه‌‌ای در سیاره زمین بدل شد که مرز‌های اتمسفر را درنوردیده است. بنابراین چراغ اول در حوزه رکوردهای فضایی را گاگارین روشن کرد: نخستین فضانورد دنیا یا نخستین انسانی که از اتمسفر زمین خارج شد. اما این پایان کار نبود،..
عجیب ترین و جذاب‌ترین رکوردهای فضایی
در ادامه تکراتو نگاهی خواهد داشت به برجسته‌ترین و عجیب ترین رکوردهای فضایی بشریت که تاکنون به ثبت رسیده است.
نخستین انسان در فضا
گاگارین اولین انسانی بود که در فضا موفق به پرواز شد. وی که آغازکننده رکوردهای فضایی انسان بود، تنها چند هفته بعد و در ۵ می ۱۹۶۱ آلن شپارد (Alan Shepard) به کمک فضاپیمای Freedom 7 به نخستین فضانورد آمریکایی تبدیل شد. والنتینا ترشکووا (Valentina Tereshkova) فضانورد روس، با پروازی که در ماه ژوئن ۱۹۶۳ انجام داد، نام خود را به عنوان نخستین زن فضانورد به ثبت رساند.
در ابتدا اسامی فضانورد زن بسیاری در کنار او مطرح می‌شدند، اما در نهایت قرعه به نام او خورد. پس از او و تا حدود ۲۰ سال بعد که سوتلانا سویتسکایا (Svetlana Savitskaya) موفق به انجام یک پرواز فضایی شد، نام هیچ زن فضانورد دیگر به چشم نمی‌خورد.
اولین زن فضانورد آمریکایی نیز سالی راید (Sally Ride) بود که در ۱۸ ژوئن ۱۹۸۳ بواسطه ماموریت شاتل فضایی STS-7 موفق شد مرز‌های اتمسفر زمین را در نوردد.
بیشتر بخوانید: سفر تاریخی گاگارین به فضا، پنجاه و شش ساله شد
برای حدود ۲۰ سال آمریکایی‌ها و اهالی شوروی تنها مللی بودند که موفق به ارسال فضانورد به فضا شدند. با صرف‌نظر از این دو، نخستین کشوری که موفق به ارسال فضانورد شد، چک اسلواکی بود. جایی که در سال ۱۹۷۸، نام ولادیمیر رمک (Vladimir Remek) در ماموریت سایوز ۲۸ متعلق به اتحاد جماهیر شوروی به چشم می‌خورد. پس از او، فضانوردان بسیاری از ملل‌های مختلف موفق شدند نمایندگانی در ماموریت‌های فضایی آمریکا و روسیه داشته باشند.
مسن‌ترین فرد در فضا
یکی دیگر از عجیب ترین رکوردهای فضایی در خصوص سن سفر به فضا است. سناتور آمریکایی جان گلن (John Glenn) در سال ۱۹۹۸ در ماموریت STS-95 شاتل فضایی دیسکاوری، ۷۷ سال سن داشت. این دومین ماموریت سناتور گلن پس از فوریه سال ۱۹۶۲ بود. به این ترتیب نام او به عنوان نخستین آمریکایی که دو مرتبه به فضا سفر کرد، در تاریخ رکوردهای فضایی ثبت شد.
- بیشتر بخوانید: جان گلن ؛ فضانورد و سناتور آمریکایی، در ۹۵ سالگی درگذشت
با کمی دقت می‌توان یک رکورد دیگر را به کارنامه جان گلن اضافه کرد. بیشترین فاصله زمانی میان دو پرواز فضایی (۳۶ سال و ۸ ماه). همچنین لقب مسن‌ترین زن فضانورد را باید به پگی ویتسون (Peggy Whitson) اهدا کرد. وی در سال ۲۰۱۶ و در سن ۵۷ سالگی ماموریت‌های ۵۰ ، ۵۱ و ۵۲ Expedition را با موفقیت به پایان رساند.
جوان‌ترین انسان در فضا
در ادامه بررسی جالب‌ترین رکوردهای فضایی در زمینه سن، لازم است که نگاهی به جوان‌ترین مسافر فضایی نیز داشته باشیم. وقتی در آگوست سال ۱۹۶۱، گرمان تیتوف (Gherman Titov) در فضاپیما وستوک ۲ به مدار زمین پرتاب شد، تنها یک ماه تا تولد ۲۶ سالگی او باقی مانده بود. به این ترتیب نام او به عنوان جوان‌ترین فضانورد تاکنون در تاریخ ثبت شده است. تیتوف همچنین به عنوان دومین انسانی که به مدار زمین پرتاب شد، توانست ۱۷ حلقه (لوپ) را طی ۲۵ ساعت پرواز فضایی‌اش پشت سر بگذارد.
کارنامه درخشان رکوردهای فضایی او همین‌جا به پایان نمی‌رسد. نام تیتوف به عنوان نخستین انسانی که در فضا به خواب رفته است، دیده می‌شود. همچنین در نخستین گزارشی که از حالت تهوع در فضا وجود دارد، نام تیتوف نوشته شده است. والنتینا ترشکووا (Valentina Tereshkova) پیش از این به عنوان نخستین زن فضانورد معرفی شده بود، با 26 سال سن عنوان جوان‌ترین فضانورد را نیز به نام خود ثبت نموده است.
بیشترین میزان حضور متوالی در فضا
والری پولیاکوف (Valery Polyakov) فضانورد روس، در حد فاصل ژانویه ۱۹۹۴ تا مارس ۱۹۹۵، قریب به ۴۳۸ روز متوالی را در ایستگاه فضایی میر (Mir) سپری کرد. با این حساب، او رکورد طولانی ترین پرواز فضایی انجام شده توسط یک فضانورد را علاوه بر ثبت یکی از عجیب ترین رکوردهای فضایی بشر، بر جای گذاشته است. البته احتمالا رکورد بیشترین میزان تلو‌تلو خوردن پس از فرود نیز به نام او ثبت شده است!
در میان فضانوردان آمریکایی نیز این عنوان با میزان ۳۴۰ روز متوالی حضور در فضا به اسکات کلی (Scott Kelly) تعلق دارد. این مهم در بین سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۶ رقم خورد؛ زمانی که او در ماموریتی یکساله در ایستگاه فضایی بین‌المللی به سر می‌برد. در طول این ماموریت میخائیل کورینکو (Mikhail Kornienko) او را همراهی می‌کرد.
- بیشتر بخوانید: تجربه یک سال زندگی در فضا: زندگینامه اسکات کلی منتشر شد
اما در میان زنان، مجددا باید از پگی ویتسون نام ببریم. او در بین سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ بیش از ۲۸۹ روز متوالی را در ایستگاه فضایی به سر برد و نام خود را به عنوان زنی که بیشترین میزان حضور در فضا را تجربه نموده، ثبت کرد.
کوتاه ترین ماموریت فضایی
پیش از این اشاره شد که آلن شپارد، نخستین آمریکایی بوده است که در ۵ می ۱۹۶۱ سوار بر فضاپیما Freedom 7 یک پرواز زیرمداری را در ارتفاع ۱۸۵ کیلومتری از زمین به ثبت رساند. او فقط در فاصله ۴۸۶ کیلومتری از سایت محل پرتاب‌اش در فلوریدا، یعنی جایی در اقیانوس آرام، به زمین نشست. باید بدانیم که این ماموریت تنها ۱۵ دقیقه به طول انجامید. بنابراین شپارد موفق به ثبت رکورد کوتاه‌ترین پرواز فضایی شده است.
البته شپارد بعدها ماموریت‌هایی طولانی‌تری را نسبت به این تجربه کوتاه‌اش تجربه کرد. در سال ۱۹۷۱، او در ماموریت آپولو ۱۴ موفق شد رد پای خود را بر روی سطح ماه ثبت کند. در طول این ماموریت شپارد ۴۷ ساله رکورد دیگری را نیز به ثبت رساند، مسن‌ترین فردی که بر روی یک جرم آسمانی دیگر قدم نهاده است.
دورترین فاصله از زمین
رکورد دورترین فاصله ثبت شده از زمین به چهار دهه پیش بازمیگردد. در آوریل سال ۱۹۷۱، خدمه ماموریت آپولو ۱۳ ناسا، توانستند در ارتفاع ۲۵۴ کیلومتری در سمت تاریک ماه حضور داشته باشند. به این ترتیب آنها ۴۰۰ هزار و ۱۷۱ کیلومتر از زمین فاصله داشتند. این بیشترین فاصله‌ای است که یک موجود زمینی از خانه خود داشته است.
بیشترین میزان حضور مجموع در فضا
گنادی پادالتا (Gennady Padalka)، با اندکی بیش از ۸۷۸ روز در طول ۵ پرواز فضایی، صاحب این رکورد فضایی است. او در طول بیش از ۲ سال و نیم ماموریت (به طور دقیق ۲ سال و ۴ ماه و ۳ هفته و ۵ روز) دائما با سرعت حدود ۲۸ هزار کیلومتر در ساعت به دور زمین در گردش بوده است.
در میان زنان، این رکورد نیز مجددا به پگی ویتسون تعلق می‌گیرد. این فضانورد ناسا در مجموع بیش از ۶۶۵ روز را در فضا سپری کرد. رکورد فضانور ویتسون در میان تمامی فضانوردان آمریکایی نیز رتبه نخست به شمار می‌رود.
طولانی‌ترین زمان مسکونی بودن مستمر یک فضاپیما
این رکورد را باید در کارنامه ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS) بنویسیم، البته با مداد! چرا که این بخش از رکوردهای فضایی به دلیل فعالیت مداوم این ایتگاه مداردگرد 1000 میلیارد دلاری از 2 نوامبر سال 2000 هر روز در حال افزایش است.
بیشترین مقدار حضور بشریت در فضا نیز در ایستگاه فضایی بین‌المللی به ثبت رسیده است. تنها دو روز قبل از شروع فعالیت ایستگاه فضایی یعنی در ۳۱ اکتبر ۲۰۰۰ نخستین خدمه آن به فضا پرتاب شدند.
طولانی‌مدت ترین ماموریت یک شاتل فضایی
شاتل فضایی کلمبیا در ۱۹ نوامبر ۱۹۹۶ در جریان ماموریت STS-80 پرتاب شد. برنامه‌ریزی‌ها بر آن بود تا در ۵ دسامبر به زمین بازگردد، اما شرایط بد آب و هوایی این فرود را ۲ روز به تاخیر انداخت. زمانی که سرانجام شاتل کلمبیا به آشیانه خود در زمین بازگشت، نزدیک به ۱۷ روز و ۱۶ ساعت را در فضا سپری کرده بود که به عنوان یکی از رکوردهای فضایی ، طولانی مدت ترین ماموریت یک شاتل فضایی به شمار می‌رود.
سریع‌ترین پرواز فضایی بشر
خدمه ماموریت آپولو ۱۰ ناسا، وقتی در ۲۶ می ۱۹۶۹ به سوی زمین باز می‌گشتند، به سرعت فوق‌العاده بالای ۳۹ هزار و ۸۹۷ کیلومتر بر ساعت رسیدند. این بیشترین سرعتی است که تاکنون انسان موفق به سفر با آن شده است. ماموریت آپولو ۱۰ ناسا، حکم یک تمرین نمایشی را برای فرود موفق آپولو ۱۱داشت. آپولو ۱۱ در ۲۰ جولای ۱۹۶۹ فرودی موفق بر سطح ماه داشت.
فضانوردان آپولو ۱۰ یعنی یوگن کرنان (Eugene Cernan) ، جان یانگ (John Young) و تام استفورد (Tom Stafford)، در مدول (گردونه) فرماندهی و مدول اسنوپی (Snoopy) در مداری به دور ماه گردش می‌کردند. پس از مدتی استفورد و کرنان، ماه‌نشین اسنوپی را تا ارتفاع حدود ۱۵ هزار متری نسبت به سطح ماه پایین بردند. سپس به مدول فرماندهی بازگشتند.
بیشترین پرواز فضایی توسط یک فضانورد
بیشترین پرواز توسط یک فضانورد، یک رکورد فضایی مشترک است. این عنوان به فرانکلین چانگ-دیاز (Franklin Chang-Diaz) و جری راس (Jerry Ross)، فضانوردان ناسا تعلق می‌گیرد. این دو فرد مستقل از هم، ۷ مرتبه بوسیله شاتل‌های فضایی پرواز کرده‌اند. چانگ دیاز پرواز‌های خود را در حدفاصل سال‌های ۱۹۸۶ تا ۲۰۰۲ به انجام رساند، در حالی که راس موفق شد این مهم را بین سال های ۱۹۸۵ تا ۲۰۰۲ انجام دهد.
اولین راهپیمایی فضایی
اولین راهپیمایی فضایی تاریخ توسط الکسی لئونوف (Alexei Leonov) انجام شد. وی در طول ماموریت وشکد ۲ (Voshkod) در ۱۸ مارس ۱۹۶۵، به مدت ۱۲ دقیقه راهپیمایی فضایی انجام داد. این فضانورد بعدها اعلام کرد که پس از انجام راهپیمایی به دلیل نقص لباس فضایی‌اش در ورود به فضاپیما دچار مشکل شده به طوری که تا آستانه وارد شده ضربه به سرش نیز پیش رفته بود. اما در نهایت به سلامت به خانه بازگشت.
نخستین راهپمایی فضایی انجام شده توسط یک فضانورد آمریکایی، توسط اد وایت (Ed White) و در تاریخ ۳ ژوئن ۱۹۶۵ به انجام رسید. اما حدود بیست سال زمان برد تا نوبت به زنان برسد. سوتلانا سویتسکایا، در ۲۵ جولای ۱۹۸۴، پس از مدت‌ها به عنوان یک زن، بوسیله ایستگاه فضایی سالیوت ۷ (Salyut 7) به فضا پرتاب شد و موفق شد نخسین راهپیمایی فضایی انجام شده توسط یک زن را در کارنامه خود ثبت کند.
نخستین راهپیمایی فضایی آزاد، که به صورت دسته‌جمعی انجام شد، در ۷ فوریه ۱۹۸۴ به وقوع پیوست. جایی که بروس مک‌کاندلس (Bruce McCandless) با استفاده از یک واحد مانور سرنشین‌دار، توانست در طول ماموریت STS-41-B از شاتل فضایی چلنجر خارج شود.
بیشترین تعداد راهپیمایی فضایی
این رکورد فضایی را باید در کارنامه آناتولی سولوویف (Anatoly Solovyev)، فضانورد روس، جستجو کرد. او در دهه ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ میلادی در طول ۵ ماموریتی که دبه انجام رساند، موفق به انجام ۱۶ راهپیمایی فضایی شد. رکورد دیگری که سولوویف را در تاریخ فضانوردی جهان جاودان می‌کند مجموع ۸۲ ساعت حرکت در اعماق نامتناهی فضاست. او بیشترین ساعت راهپیمایی فضایی را در کارنامه خود دارد.
مایکل لوپز (Michael Lopez) فضانورد امریکایی نیز با ۱۰ راهپیمایی و مجموع ۶۷ ساعت و ۴۰ دقیقه حضور در فضا، دو رکورد بالا را در میان فضانوردان آمریکایی به خود اختصاص داده است. شاید نزدیک‌ترین رقابت میان زنان و مردان همین‌جا باشد. کارنامه درخشان پگی ویتسون ۱۰ راهپیمایی فضایی و مجموعا ۶۰ ساعت و ۲۱ دقیقه حضور در خارج از فضاپیما را در بر می‌گیرد. یعنی تنها ۷ ساعت و ۱۹ دقیقه کمتر.
بیشترین زمان حضور در سطح ماه
در دسامبر ۱۹۷۲، هریسون اشمیت (Harrison Schmidt) و یوجین کرنان (Eugene Cernan) در ماموریت آپولو ۱۷ ناسا مدت زمان ۷۵ ساعت یعنی بیش از ۳ روز زمینی را در سطح ماه لنگر انداخته بودند. در طول این مدت آنها سه مرتبه راهپیمایی انجام دادند که مجموعا بیش از ۲۲ ساعت به طول انجامید.
بیشتر بخوانید: سفر به ماه با آپولو ۱۷ دروغ یا واقعیت؟ چرا انسان دیگر به ماه نرفت؟
گمانه‌زنی‌ها بر آن است که این دو فضانورد مقداری زمان می‌خریدند، شاید به این ظن رسیده بودند که برای مدت‌ها بشریت به ماه بازنخواهد گشت. در واقع همین‌طور هم بود، ماموریت آپولو ۱۷ آخرین سفر زمینیان به ماه بود، حتی می‌توانیم بگوییم آخرین سفر به ورای مدار نزدیک زمین (LEO).
لازم به ذکر است، نخستین راهپیمایی انسان بر روی ماه در تاریخ ۲۰ جولای ۱۹۶۹ و در جریان ماموریت آپولو ۱۱ حادث شد؛ زمانی که نیل آرمسترانگ از اتاقک عقاب (Eagle) به بیرون قدم گذاشت. با فاصله کمی از اون همسفرش باز آلدرین به او پیوست. این راهپیمایی اندکی بیش از ۲ ساعت و ۳۱ دقیقه به طول انجامید. چیزی در حدود مدت زمان یک فیلم معمول هالیوودی.
طولانی‌مدت ترین راهپیمایی فضایی
این مورد نیز یکی دیگر از عناوین مشترک در بین رکوردهای فضایی است که به دو فضانورد ناسا به نام‌های جیم واس (Jim Voss) و سوزان هلمز (Susan Helms) تعلق می‌گیرد. همچنین تنها رکورد فضایی این مجموعه است که به یک زن، هرچند به طور مشترک، تعلق می‌گیرد. این دو در ۱۱ مارس ۲۰۰۱، در جریان ماموریت STS-102 و خارج از شاتل فضایی دیسکاوری و ایستگاه فضایی بین‌المللی، ۸ ساعت و ۵۶ دقیقه راهپیمایی کردند. آنها در طول این راهپیمایی یک سری امور تعمیراتی و نیز آماده‌سازی آزمایشگاه مدارگرد برای رسیدن یک مدول (گردونه) را به انجام رساندند. مسلما این کار بزرگ آنها در تاریخ ماندگار خواهد شد.
بزرگترین گردهمایی فضایی
شاید به باور شما عدد نحسی باشد، اما رکورد بزرگترین گردهمایی انسانی در فضا ۱۳ عدد است. این رکورد در سال ۲۰۰۹ و در جریان ماموریت STS-127 ناسا و در شاتل فضایی تلاش (Endeavour) ماندگار شد. در سال ۲۰۰۹ شاتل فضایی تلاش در ایستگاه فضایی بین‌المللی لنگر انداخت. در ادامه ۷ خدمه شاتل فضایی وارد ایستگاه شدند و به ۶ مسافر آن ملحق شدند. این جشن ۱۳ نفره بزرگترین گردهمایی همزمان انسان‌ها در فضا به شمار می‌آید. با وجود اینکه خدمه ناسا مجددا توانستند در شاتل و ایستگاه فضایی به این رکورد برسند اما تاکنون موفق به پشت سر گذاشتن این بخش از مجموعه رکوردهای فضایی آن نشده‌اند.
بیشترین حضور زنان به طور همزمان در فضا
ثبت این رکورد فضایی به آوریل سال ۲۰۱۰ بازمیگردد؛ جایی که ۴ زن همزمان توانستند در مدار حضور داشته باشند. تریسی کالدول (Tracy Caldwell) فضانورد ناسا، توسط فضاپیما روسی سایوز، به ایستگاه فضایی بین‌المللی سفر کرد. او به سرعت به آنجا رسید، وقتی سه فضانورد شاتل فضایی دیسکاوری، به نام‌های استفنی ویلسون (Stephanie Wilson)، دوروثی لیندنبرگر (Dorothy Lindenburger) هر دو از آمریکا و فضانورد زن ژاپنی نائوکو یامازاکی (Naoko Yamazaki) نیز در ایستگاه فضایی به سر می‌بردند. این سه درگیر ماموریت STS-131 ناسا بودند.
گران قیمت‌ترین فضاپیما ساخت شده
در سال ۱۹۹۸، کشور‌های متعددی پروژه ساخت یک ایستگاه فضایی را اغاز کردند. ایستگاهی که به طول یک زمین فوتبال است و به اندازه یک خانه ۵ اتاقه محل زندگی دارد. وقتی در سال ۲۰۱۲ پروژه ساخت آن به پایان رسید، بیشتر از میزان برنامه ریزی شده وسعت داشت و موفق به ثبت یکی دیگر از جذاب‌ترین رکوردهای فضایی گردید.
- بیشتر بخوانید: ایستگاه فضایی بین المللی از نگاه آمار و ارقام
هزینه ساخت این آزمایشگاه مدارگرد حدود ۱۰۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۱ تخمین زده می‌شد. این رقم ایستگاه فضایی را به گران‌قیمت ترین سازه‌ای که تا کنون ساخته شده است، تبدیل می‌کند. ساخت مدول (گردونه) و عملیا‌ت‌های زمانی ایستگاه هزینه ساخت آن را بالاتر خواهد برد.
بزرگترین فضاپیمای ساخته شده
در رکورد فضایی هم در اختیار ایستگاه فضایی بین‌المللی است. این ازمایشگاه مدارگرد محصول ۵ آژانس فضایی و نماینده ۱۵ کشور است. فاصله میان یکی از پایه‌های ستون اصلی آن تا پایه دیگر حدود ۱۰۹ متر برآورد می‌شود. در هر یک از این پایه‌های یک صفحه خورشیدی بزرگ وجود دارد که پهنای هریک ۷۳ متر است.
فضانوردان در مدول (گردونه) های متصل به هم پر فشاری که به پایه‌های انتهای متصل هستند زندگی می‌کنند. این مدول‌های دارای یک فضای مسکونی معادل کابین جلویی یک جمبوجت بوئینگ ۷۴۷ هستند. در حال حاضر ۶ فضانورد در ایستگاه ساکن هستند، اما جمعیت آن هنگام هنگام رسیدن یک سازه دیگری؛ یک سایوز روسی و یا یک شاتل فضایی ناسا، به میزان ۹ تا ۱۳ نفر نیز می‌رسد.
بیشتر بخوانید: ماهواره چیست؟ با قمر مصنوعی بیشتر آشنا شوید
ایستگاه فضایی بین‌المللی به اندازه‌ای بزرگ است که دوستداران آسمان می‌توانند در فقدان آلودگی‌های نوری و با چشم غیرمسلح، به سادگی آن را مشاهده کنند. این ایستگاه را می‌توان به عنوان یک نقطه نورانی درخشان که با سرعت حرکت می‌کند مشاهده کرد. بسته به شرایط مشاهده، گاهی حتی بیشتر از درخشان‌ترین ستاره‌ها و حتی سیاره زهره درخشان به نظر می‌رسد.
بیشتر بخوانید:
- همکاری ژاپن و آمریکا در ساخت یک ایستگاه فضایی که به دور ماه خواهد گشت
- ساخت هتل در ایستگاه فضایی بین‌المللی ؛ هتل فضایی برای توریست‌های فضایی!
منبع : Space
