آلرژی یا حساسیت یکی از اختلال‌های دستگاه ایمنی است که در آن سیستم ایمنی نسبت به آلرژن‌های مختلف مثل دانه گرده واکنش نشان می‌دهد. سرفه، عطسه و آبریزش بینی از جمله علائم آلرژی است.
تاکنون ایموجی “شانه بالا انداختن” را دیده اید؟ (🤷♂️) این بهترین تعریف از همه آن چیزی است که در خصوصی حساسیت یا آلرژی می‌دانیم. در حقیقت اطلاعات ما نسبت به این پدیده سیستم ایمنی بدن‌مان بسیار کم است. ده‌ها میلیون آمریکایی در طول زندگی خود با حساسیت دسته و پنجه نرم می‌کنند. آلرژی‌ها می‌آیند و می‌روند، چرخه بیماری آنها گاهی تند و گاهی آهسته است. شاید تنها نکته ثابتی که در خصوص حساسیت‌ها می‌دانیم این است که روند شیوع آنها در حال گسترش است.
اگر شما هم از آن دسته افرادی هستید که از حساسیت‌ها فصلی رنج می‌برید، این نوشتار از تکراتو خبرهای خوبی برای‌تان دارد. با ما همراه باشید.
آلرژی چیست؟ دشواری‌های مطالعه حساسیت‌ها کدامند؟
کلیفورد باست (Clifford Bassett)، متخصص آلرژی از دانشگاه نیویورک و مدیر بخش بالینی مرکز آلرژی و آسم نیویورک، می‌گوید :
“بالا رفتن سن تنها نکته مثبتی که دارد این است که در بسیاری از موارد منجر به کاهش میزان شیوع حساسیت‌ها می‌شود.”
هرجه سن ما افزایش پیدا می‌کند و پیرتر می‌شویم، تغییرات درونی و بیرونی بدن ما بر نحوه پاسخگویی ما نسبت به محرک‌های بالقوه حساسیت‌زا بیشتر اثرگذار است. از دانه گرده گرفته تا خرچنگ‌ها و سگ‌ها. اما چرا؟ خب پاسخ به این سوال اندکی پیچیده است. به علاوه اینکه چندین پاسخ احتمالی وجود دارد که چرا وضعیت حساسیت شما با افزایش سن تغییر می‌کند. در ادامه مطلب سعی کرده‌ایم در پنج پرده مسائل کلیدی حول آلرژی یا حساسیت را بررسی کنیم.
یک : شما دیگر بچه نیستید !
حدود ۶۰ تا ۸۰ درصد از کودکانی که به شیر یا تخم مرغ حساسیت دارند، پس از ۱۶ سالگی دیگر این آلرژی را کنار می‌گذارند. البته این آمار در همه موارد امیدوار کننده نیست؛ تنها ۲۰ درصد از کودکان حساس به بادام زمینی، ۱۴ درصد از کودکان حساس به دانه‌های گرده درختان و در نهایت تنها ۴ یا ۵ درصد از کودکان حساس به جانوران سخت‌پوست دریازی، وقتی بزرگ می‌شوند بر حساسیت خود غلبه می‌کنند.
اگر به دنبال پاسخ چرایی این موضوع هستید، متاسفانه باید بگوییم در عمده موارد دست‌مان کاملا خالی است. البته یک سری موارد کلی وجود دارند. به عنوان مثال هرچه یک کودک زودتر نسبت به یک غذا ناسازگاری نشان دهد، احتمال بیشتری وجود دارد تا این حساسیت را کنار بگذارد. اما دانشمندان هنوز نمی‌دانند که چرا با افزایش سن این واکنش‌ها در برخی کودکان از بین می‌رود ولی در برخی دیگر خیر. می‌دانیم که هرچه زودتر در معرض یک غذای حساسیت‌زا، به ویژه بادام زمینی، قرار بگیریم، احتمال بیشتری دارد تا از بروز آلرژی جلوگیری به عمل آید. اما هیچ ایده‌ای برای برگشت‌پذیر کردن ابتلا به آلرژی ارائه نشده است. به عبارت بهتر اگر شما در کودکی دچار یک حساسیت شده‌اید، تنها کاری که می‌توانید بکنید این است که منتظر بمانید تا ببینید آیا تغییری در تقابل شما با ماده آلرژن بوجود می‌آید یا خیر.
یکی از مواردی که محققان به آن پی برده‌اند وجود محدودیت زمانی برای از میان رفتن آلرژی است. خبر بد اینکه اگر شما نتوانید حداکثر تا دوران نوجوانی از شر حساسیتی که در دوران کودکی گریبان‌گیرش شده‌اید رهایی یابید، به احتمال قوی باید آن را تا پایان عمر تحمل کنید. خبر بدتر آنکه هیچ مکانیزم درمانی مشخصی تاکنون برای مقابله با آلرژی کشف نشده است. پس شما فقط می‌توانید به شانس خود دل خوش کنید.
دو : محل زندگی خود را تغییر دهید [!]
آلرژی‌ها، به ویژه حساسیت‌های فصلی می‌توانند در طول دوران زندگی به کلی تغییر کنند. اما به طور کلی نمی‌توان گفت مشکل همیشه از بدن انسان است. محل زندگی شما هرکجا که باشد، مجموعه‌ای از مواد حساسیت‌زای خاص خودش را دارد. به عبارت دیگر اگر از شهری به شهر دیگر نقل مکان کنید، احتمالا یا دیگر شاهد حساسیت خود نخواهید بود، با به کلی با حساسیت دیگری شروع به مبارزه خواهید کرد. نوجوانانی که خانه پدری خود را ترک می‌کنند و یا افرادی که به دلایل کاری محل زندگی خود را تغییر می‌دهند، هم ممکن است با موج جدیدی از حساسیت‌ها رو به رو شوند و هم ممکن است برای مدتی از یک زندگی شیرین و عاری از عطسه لذت ببرند.
همچنین باید در نظر داشت که حساسیت نسبت به یک آلرژن زمان‌بر است. ممکن است در اولین تابستان نوجوانی‌تان واکنشی نسبت به دانه گرده نداشته باشید، اما در تابستان بعدی همان دانه گرده دمار از روزگارتان در آورد. این موضوع به این خاطر است که در سال اول نسبت به آن ماده حساس شده‌اید و در برخورد بعدی نسبت به آن واکنش نشان خواهید داد. به همین ترتیب ممکن است در نخستین ملاقات با یکی از دوستان‌تان که از سگ نگهداری می‌کند، همه چیز کاملا عادی پیش برود، اما بار دومی که به خانه او می‌روید سرفه‌های مداوم دامن‌گیرتان شود.
سه : از آلرژی هم شانس نیاوردیم !
بخت بعضی از افراد در مقابله با آلرژی هم یارشان نیست 🙂 سیستم ایمنی آنها به طور ناشناخته‌ای بسیاری از آلرژن‌ها را به عنوان خطر بالقوه شناسایی می‌کنند و در برابر آنها واکنش نشان می‌دهد. و در حالی که سایر افراد کک‌شان هم نمی‌گزد، آنها همواره در حال سرفه و عطسه هستند. افرادی که به یک حساسیت خاص مبتلا می‌شوند، پتانسیل ابتلا به دومی را نیز بیش از بقیه دارند. تا آنجا که می‌توان گفت هیچ راهی برای پیشگیری از آن پیشنهاد نشده است، جز اینکه سعی کنید در معرض ماده حساسیت‌زا قرار نگیرید. احتمالا این تصمیم منجر شود که مدت زمان زیادی را در محیط‌های ایزوله سپری کنید یا اینکه می‌توانید عذاب “بینی همواره گرفته” را به جان بخرید. تصمیم با خودتان است.
با این حال توجه داشته باشید که میان آلرژی و آتوپی (Atopy) تفاوت وجود دارد. آتوپی را می‌توان استعداد ژنتیکی برای ابتلا به و توسعه نوع خاصی از واکنش آلرژیک شدت‌یافته تعریف کرد. به بیان ساده‌تر فرد مبتلا به آتوپی در تماس با ساده‌ترین آلرژی‌زاها نیز واکنش‌های شدید آلرژیک بروز می‌دهند. نهگهداری از سگ و یا نقل مکان به خانه‌ای جدید، برای این افراد رویایی دست‌نایافتنی است. همچنین افراد آتوپیک استعداد بیشتری برای ابتلا به آسم و اگزما دارند. کورتو‌ن‌ها (کورتیکواستروئید‌ها) در بعضی موارد کارآمد هستند، اما به طور کلی درمانی برای آتوپی وجود ندارد و فرد مبتلا در تمام طول عمر خود از آن رنج می‌برد.
چهار : بدن شما در حال تغییر است
رابطه میان آلرژی و هورمون‌ها مقوله‌ای است که تاکنون به خوبی مورد مطالعه قرار نگرفته است. با این حال برخی مطالعات و نیز شواهد تجربی می‌گویند سیستم ایمنی می‌تواند در پاسخ به هورمون‌ها اندکی دچار تغییر شود. مانند تقریبا همه موارد مرتبط با هورمون‌ها، افرادی که در دوران قائدگی به سر می‌برند، بیشتر در معرض این اثرات هستند. دکتر باست می‌گوید :
“در زنان، اثر هورمون‌هایی مانند استروژن در طول زمان‌های مختلف در چرخه قائدگی می‌تواند به بدتر شدن وضعیت آسم در آنها منجر شود.”
بلوغ، بارداری و یائسگی نیز از جمله دوران‌های معمول برای تغییرات آلرژیک هستند. (حداقل در نگاه عامیانه. به علاوه یک سری مطالعه قدیمی در این مقوله نیز در حوزه ادبیات به ثبت رسیده است.) در طول این تغییرات در تعادل هورمونی، نشانه‌های آسم نیز طبیعتا دست‌خوش تغییر می‌شوند. به طور کلی بدن زنان پاسخ‌ها ایمنی بیشتری دارند و بیشتر به بیماری‌های خود ایمنی دچار می‌شوند. به نظر می‌رسد این موضوع حاکی از آن باشد که هورمون‌های جنسی زنانه تاثیر قابل توجه‌ای بر سیستم ایمنی دارند.
دکتر باست همچنین اشاره می‌کند که فاکتورهایی مانند افزایش وزن و چاقی می‌توانند بر روی سیستم ایمنی تاثیر گذار باشند و در طول زمان به کاهش کنترل آسم و سایر علائم آلرژیک منجر شوند. در بدن سالمندان تمایل به کاهش آنتی‌بادی‌های محرک ِ پاسخ‌های آلرژیک وجود دارد، به این معنا که آنها ممکن است نسبت به گذشته کمتر به غذاهای حساسیت‌زا و یا دانه‌های گرده واکنش نشان دهند. در سوی دیگر ماجرا این امکان نیز وجود دارد که فرد سالمندی که تا پیش از این روزی یک خرچنگ می‌خورده است، امروز نتواند هیچ غذای دریایی را تحمل کند.
پنج : آلرژی یا حساسیت ؛ راز سر به مهر سیستم ایمنی بدن
در پایان مجددا به سخن نخست خود باز می‌گردیم. تاکنون جز به نشانه عدم آگاهی “شانه بالاانداختن”، هیچ پاسخ دیگری در برابر چرایی تاثیر عوامل مختلف در بروز واکنش‌های آلرژیک ارائه نشده است. به بیان دیگر، مهم‌ترین قطعات پازل پاسخ‌گو به پرسش‌های اساسی در مورد آلرژی یا حساسیت کماکان مفقود مانده‌اند.
خوشبختانه امروزه تحقیقات در خصوصی آلرژی رو به گسترش است. بنابراین امیدواریم به زودی بتوانیم به پرسش‌های مرتبط با این راز سر به مهر سیستم ایمنی بدن پاسخ بدهیم. اما اگر شما از حساسیت، به ویژه حساسیت‌های فصلی رنج می‌برید، می‌توانید شخصا به این موضوع ورود کنید. در همین رابطه ، متخصصان آلرژی می‌توانند با شناسایی مشکلات خاص شما، گزینه‌های درمانی مخصوص ارائه دهند. اگر بتوانید از عهده مسائل مالی آن برآیید، احتمالا خواهید توانست حساسیت‌های خود را بهبود ببخشید.
بیشتر بخوانید :
- علم هوش مصنوعی بیماری های سیستم ایمنی بدن را تشخیص می‌دهد!
- ژنتیک آلرژی میراث نئاندرتال ها
- دانشمندان موفق به تماشای مبارزه سیستم ایمنی بدن با ویروس آنفولانزا شدند
منبع : PopularScience
