تحریم دارویی ایران مجموعه مشکلاتی است که در نتیجه تحریم‌های اقتصادی علیه صنعت دارو ایران بوجود آمده بود و اکنون نیز با خروج آمریکا از برجام سایه آن روز به روز پر رنگ‌تر می‌شود، اما آیا دارو در ایران تحریم است؟
محمد طاهری، کودک هشت‌ماهه ایرانی است که با یک بیماری نادر به نام “آتروفی عضلانی نخاعی” (بیماری SMA) دست و پنجه نرم می‌کرد، به کمک یک انسان خیرخواه و وزارت بهداشت کشور ترکیه از خطر مرگ نجات یافت. از آنجاکه به دلیل تحریم‌های اقتصادی اعمال شده از سوی ایالات متحده دسترسی و واردات دارو در ایران با مشکل مواجه شده است (چیزی که از آن تحت عنوان تحریم دارویی ایران یاد می‌شود)، خانواده این نوزاد برای تهیه یک داروی حیاتی برای درمان بیماری نادرش، به سوی خارج از مرزهای ایران روانه شده بودند.
یک گروه از بازرگانان در جنوب ترکیه و در شهر غازیان تپ (Gaziantep) برای خرید داروی مورد نیاز این کودک، 250 هزار یورو جمع‌آوری کردند، اما به دلیل محدودیت‌ها در مبادلات مالی که از نتایج مستقیم تحریم‌های اقتصادی به شمار می‌رود، در ارسال این وجه برای خانواده محمد ناکام ماندند.
پس از آن وزارت بهداشت ترکیه وارد این موضوع شد و با ارسال یک هواپیما خصوصی، محمد را به بیمارستانی در غازیان تپ منتقل کرد. محمد پیش از آنکه دارو مورد نیازش به ترکیه وارد شود، در بیمارستان تحت نظر بود و پس از آن در خانه‌ای که خیرین برای آنها اجازه کرده بودند، درمان‌هایش ادامه یافت.
دکتر سدات ایزیکای (Sedat Işıkay)، پزشک معالج محمد، می‌گوید که بیماری در مراحل پایانی خود به سر می‌برد، اما داروی جدید می‌تواند در درمان او کارساز باشد. داروی اسپین رازا (Spinraza) جدیدترین دارو برای بیماری نادر آتروفی عضلای نخاعی است. پزشکان امیدوارند با رسیدن این دارو پس از حدود 2 هفته درمان، محمد روند بهبودی را آغاز کند.
جواد طاهری، پدر محمد، می گوید پسرش از یک ماهگی تاکنون که به این بیماری مبتلا شده است و آنها در ایران به دنبال راه درمان می‌گردند، هر روز ضعیف و ضعیف‌تر شده است. او می‌گوید:
ما متوجه شدیم که هیچ راه درمان و دارویی برای محمد در ایران وجود ندارد. این بیمارستان در غازیان تپ به ما پیشنهاد شد. من از پزشکان و همه آنهایی که در انتقال ما به اینجا دخیل بودند تشکر می‌کنم. ما برای همیشه از پزشکان، افراد خیر و دولت ترکیه قدردانی خواهیم کرد.
ماه گذشته، اردیبهشت 97، دولت ایالات متحده از پیمان اتمی ایران و گروه پنج به علاوه یک، موسوم به برجام خارج شد. اکنون دولت دونالد ترامپ در صدد اعمال دوباره شدیدترین تحریم‌های اقتصادی بر ایران هستند. تحریم‌هایی که در نتیجه توافق سال 2015 معلق شده بودند.
خروج آمریکا از برجام می‌تواند ار جهات مختلف بر جمعیت‌های آسیب‌پذیر در ایران نظیر مبتلایان به بیماری‌های نادر و یا صعب‌العلاح نظیر سرطان، هموفیلی، تالاسمی، بیماری‌های کلیوی، ام‌اس و … تاثیر گذار باشد. بسیاری معتقدند تحریم دارویی ایران موضوع جدی بوده و هست. داستان محمد تنها یکی از بی‌شمار مواردی است که نشان می‌دهد تحریم دارویی بر ایران اثر خود را گذاشته است.
بیشتر بخوانید : لغو یک طرفه برجام توسط آمریکا ؛ تاریخچه‌ای از تحریم‌های آمریکا علیه ایران
هرچند به گفته نایب رئیس کمیته بهداشت و درمان مجلس، در حال حاضر نگرانی از بابت تامین داروهای استراتژیک وجود ندارد، اما مطمئنا با اعمال تحریم‌ها و دشوار شدن مبادلات اقتصادی، مشکلاتی برای تامین دارو و تجهیزات پزشکی بوجود خواهد آمد. محمد نعیم امینی فرد به خبرگزاری مهر گفت:
در حال حاضر نگرانی جدی درخصوص ذخیره استراتژیک دارویی وجود ندارد، البته درخصوص برخی اقلام دارویی شاید مشکلاتی وجود داشته باشد؛ به دنبال تحریم های گذشته در تامین ۳۰۰ قلم دارویی مشکلاتی وجود داشت، درست است که دارو و تجهیزات پزشکی در هیچ دوره ای تحریم نبوده است، اما به دلیل اینکه مبادلات پولی کشور در جریان تحریم ها و عدم استفاده از سوئیفت تا حدودی دچار محدودیت می شود؛ بنابراین هرگونه تحریمی به طورحتم بر مسائل دارویی تاثیرگذار است.
آنطور که این یادداشت در نیچر نشان می‌دهد، در طول سه ساله منتهی به توافق اتمی ایران (برجام)، یعنی سال‌های 2012 تا 2015، تشدید تحریم‌های اقتصادی با اختلال در روند دسترسی به داروها روند پیشرفت درمان سرطان در ایران را تحت تاثیر قرار داده بود. این مقاله در وب‌سایت ClinicalOncologyOnline که توسط جمعی از متخصصان انکولوژی ایرانی نوشته شده، به چالش‌های موجود و آتی رادیولوژی در ایران، از جمله تاثیرات تحریم دارویی ایران پرداخته است.
تابش (Radiation) یک درمان مهم و مقرون به صرفه برای سرطان به شمار می‌رود. این گزارش از کاهش قابل توجه تعداد دستگاه‌های تله‌تراپی کبالت 60، از 25 به 8 عدد و همچنین کاهش واردات دستگاه‌های شتاب‌دهنده ذرات خطی (Linac) در طول دوران تحریم‌های بین‌المللی در زمینه واردات مواد اولیه خبر می‌دهد.
شتاب‌دهنده Linac در سیستم‌های پزشکی برای رادیوتراپی به کار می‌رود. همچنین محرومیت از واردات کبالت 60 که بدلیل فناوری ساده‌تر، هزینه و کارکنان آموزش‌دیده کمتری نیاز دارد، مزید بر علت است. (در این مقاله از Redjournal در این خصوص بیشتر بخوانید.) نباید فراموش کرد که این تحریم‌ها برای کشوری لحاظ شدند که از نظر دسترسی به منبع و درمان با چالش‌های گوناگونی مواجه است.
بیشتر بخوانید: پزشکی جایگزین چیست ؛ راهی به سوی سلامتی یا خالی شدن جیبتان!
علاوه بر این، تحریم‌ها بر روی تحقیقات سرطان در ایران نیز تاثیرگذار بود. به عنوان یک شاخص می‌توان به تعداد مقالات علمی چاپ شده در طول سال‌های تحریم در ایران اشاره کرد که کاهش چشم‌گیری داشته‌اند. به علاوه، به احتمال زیاد تحریم‌ها بر برنامه‌های توسعه سلامت و پیشگیری از سلامت نیز تاثیر داشته است. اینگونه برنامه‌های در بحران‌های اقتصادی اولویت‌های بالایی ندارند؛ چرا که منابع مالی عمدتا به مناطقی که به درمان‌های فوری احتیاج دارند، اختصاص داده می‌شود و نه به برنامه‌های پیشگیری.
بنابراین شاید تحریم‌ها به طور مستقیم حوزه سلامت را هدف قرار نداده باشند، اما این تحریم‌ها پیامد‌های ویرانگری بر سلامت هشتاد میلیون ایرانی داشته و برای از میان بردن اثرات آن به سال‌‌ها زمان احتیاج است. آیا دونالدو ترامپ و دولت او برای حفاظت از سلامت مردم برنامه‌ای دارد؟ نگارنده که این چنین فکر نمی‌کند.
تحریم دارویی ایران ؛ غیرقابل انکار و ضدحقوق بشر
براساس تمامی اساسنامه‌های حقوق بشری عدم رعایت حق سلامت افراد یکی از موارد نقض حقوق بشر است. تحریم دارویی در ایران که در نتیجه تحریم‌های بانکی بوجود آمد و اکنون نیز با خروج آمریکا از برجام احتمال ظهور دوباره آن قوت قوت گرفته است، مورد اعتراضات بسیاری قرار گرفته بود. در این میان سوء استفاده‌های افراد سودجود در داخل کشور و نیز وجود مشکلات اداری بر گرانی و کمبود دارو در ایران تاثیرگذار بوده است.
بیشتر بخوانید : سرانجام برجام ، ترامپ و تحریم ها ؛ ایالات متحده جزئی از توافق نخواهد بود
افزایش قیمت دارو جدا از تحریم دارویی ایران علل دیگری مانند مشکلات بیمه‌ای و عدم واردات مواد اولیه نیز داشته است. در این نوشتار در تکراتو گزارش جامعی از تحریم دارویی ایران ، تاریخچه، تاثیرات و علت‌های آن آورده‌ایم.
تاریخچه تحریم دارویی ایران ؛ تحریم دارو نقض حقوق بشر است!
دسترسی شهروندان به دارو و تجهیزات پزشکی بیش از 50 سال است که در تمامی اساسنامه‌های حقوق بشری به عنوان یکی از حقوق اولیه انسانی مطرح می‌شود. حق سلامت و دسترسی به داروها و خدمات درمانی برای نخستین بار در سال 1946 در اساسنامه سازمان بهداشت جهانی (WHO) به عنوان یک حق اجتماعی برشمرده شد. در 1948 در “اعلامیه جهانی حقوق بشر” از حق سلامت نام برده می‌شود.
در سال 1966 و در پیمان بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برای نخستین بار “حق سلامت” به عنوان حق دسترسی به امکانات، وسایل و وخدمات بهداشتی تعریف می‌شود. این پیمان به امضای 148 کشور جهان از جمله ایران رسیده است. در تفسیر عمومی شماره 14 از این پیمان که در سال 2000 نوشته شده است، حق سلامت به تفصیل، با جزئیات و صراحتا تعریف و ویژگی‌های آن ذکر می‌شود. بر این اساس دسترسی به داروها و خدمات درمانی و تحهیزات می‌بایست چهار رکن اساسی را دارا باشند:
- در دسترس بودن
- قابل دستیابی
- متناسب بودن
- کیفیت تضمین شده
در سال 1977 سازمان بهداشت جهانی برای نخستین بار فهرستی از داروهای ضروری مشتمل بر 204 قلم دارو را منتشر کرد. از آن سال تاکنون تقریبا هر دو سال یکبار این فهرست به‌روز‌رسانی می‌شود و داروهای ضروری جدید به آن افزوده می‌شود، اما آنچه ضروری به نظر می‌رسد حق سلامت و دسترسی به عنوان داروهای حداقل ضروری برای شهروندان کشورهای مختلف به عنوان یک قانون است.
به همین ترتیب سازمان بهداشت جهانی در فهرست اهداف میان‌مدت استراتژیک خود برای حدفاصل سال‌های 2008 تا 2013 شاخصی را برای سنجش کشور‌ها از نظر پیشرفت در این اهداف تعیین کرد. به این ترتیب کشورهای مختلف می‌بایست در قانون اساسی خود “حق سلامت” را با تعریف حق دسترسی به دارو و فناوری‌های مرتبط با خدمات پزشکی بگنجانند.
قانون اساسی ایران در اصل 29، تامین دسترسی عادلانه به خدمات مرتبط با سلامت را از وظایف مستقیم دولت برشمرده است. در این اصل آمده است:
برخورداری از تامین اجتماعی از نظر بازنشستگی و … و نیاز به خدمات بهداشتی درمانی و مراقبت های پزشکی به صورت بیمه و غیره حقی است همگانی ، دولت مکلف است طبق قوانین از محل درآمدهای عمومی و درآمدهای حاصل از مشارکت مردم خدمات و حمایت های مالی فوق را برای یک به یک افراد کشور تامین کند.
از سال 2010 که تحریم‌های بین‌المللی و نیز تحریم‌های یکجانبه آمریکا و اروپا علیه ایران به دلیل فعالیت‌های هسته‌ای آغاز شد، می‌شد تاثیر مستقیم آن را بر روی صنعت دارو و سلامت مردم مشاهده کرد. از این مشکلات تحت عنوان تحریم دارویی ایران نام برده می‌شود. هر چند در هیچ یک از تحریم‌های وضع شده چیزی تحت عنوان “تحریم دارویی ایران” وجود ندارد.
پس از آنکه تحریم‌های اعمال شده بر ایران به حوزه مبادلات بانکی و مسائل تجاری کشیده شد، امکان واردات دارو و نیز مواد اولیه برای ساخت دارو به شدت به مشکل خورد.
رئیس سازمان غذا و دارو، میزان داروهای وارداتی کشور را حدود 30 درصد عنوان می‌کند. این میزان در آمار‌های سایر مسئولین متفاوت است. بخش عمده‌ای از این داروها ضروری هستند و به بیماری‌های خاص مربوط می‌شود. با اعمال تحریم، مشکلات جدی برای واردات داروهای ضروری پیش آمد، معضلی که می‌تواند با تحمیل دوباره تحریم‌ها بر ایران در نتیحه خروج آمریکا از برجام مجددا پیش بیاید.
با این حال ، چه در دوران پیش از تحریم‌ها، چه در هنگام تحریم‌ها، چه در دوران پسابرجام و چه اکنون که سایه تحریم‌ها مجددا بر سر ایران سایه افکنده، همواره شرکت‌های داروسازی سعی داشتند داروهای وارداتی را مشابه‌سازی کرده و جایگزین ایرانی برای آن تولید کنند، اما در این راه با مشکلاتی مواجه بودند.
یکی از نیازهای شرکت‌های داروسازی برای تولید دارو، مواد اولیه است. پیش از تحریم‌ها، کشورهای اروپای غربی و آمریکای شمالی بیشترین میزان واردات مواد اولیه را به ایران در اختیار داشتند. عنوانی که پس از تحریم‌ها به کشورهای چین و هند تعلق گرفت. هرچند آمار دقیقی وجود ندارد، اما برخی گزارش‌ها از کاهش کیفیت مواد اولیه دارویی پس از تحریم‌ها خبر می‌داد.
در سال 2012 و با شروع تحریم‌ها رفته رفته بر تعداد داروهای ضروری و کمیاب کشور افزوده می‌شد. نخست آمار‌ها از 30، 60 و یا 90 قلم داروی نایاب در کشور خبر می‌دادند، اما به مرور اوضاع رو به وخامت رفت. تا جایی که حتی گفته می‌شد کشور با کمبود 300 قلم دارو مواجه است. با این همه، نبود دارو تنها مشکلی نیست که در نتیجه تحریم‌ها گریبان بیماران و خانواده‌هایشان را می‌گیرد.
گرانی دارو که در نتیجه افزایش تورم و قیمت ارز است، کاهش قدرت خرید دارو را به دنبال دارد. همچنین در شرایط نامناسب اقتصادی، احتکار، دلالی و قاچاق دارو نیز به چشم می‌خورد. مواردی که خود بر افزایش هرچه بیشتر قیمت دارو اثرگذار هستند. حتی در دوران تحریم شاهد خرید داروهای بی‌کیفیت و بعضا تاریخ مصرف گذشته از سوی بیماران بوده‌ایم.
همه آنچه گفتیم در راستای اثبات وجود تحریم دارویی ایران بود. تحریمی دارویی ایران حق سلامت را از مردم این سرزمین دریغ می‌کند.
اعتراض مردمی به تحریم دارویی ایران
در سال 92 بسیاری از مردم و چهره‌های سرشناس مردمی با بیان این گفته که تحریم بانک‌های غرب منجر به ایجاد مشکلات دارویی در ایران شده است، با امضای کارت پستال‌هایی دست به اعتراض زدند. شروع این کمپین به دست یک گرافیست به نام تورج صابری‌وند بود و چهره‌های سرشناس بسیاری از فاطمه هاشمی رفسنجانی، عزت‌الله انتظامی، اصغر فرهادی، عباس کیارستمی، سید محمد خاتمی، آیدین آغداشلو و بسیاری دیگر در این کمپین اعتراضی شرکت کردند.
روزنامه گاردین در گزارشی از این کمپین نوشت:
چهره‌های ایرانی به کمپین اعتراض به تحریم دارویی ایران خطاب به رئیس سازمان ملل، بان کی مون پیوسته‌اند. در این کمپین، از بان‌کی‌مون خواسته می‌شود تا در تحریم‌های بین‌المللی بر ضد ایران که به شدت واردات دارو به این کشور را سخت کرده، مداخله کند. این درخواست از طریق امضای کارت پستال‌های الکترونیکی که به بان‌کی‌مون فرستاده می‌شوند، انجام می‌پذیرد. فیلم‌ساز و برنده جایزه اسکار، اصغر فرهادی و عباس کیارستمی، در میان ده‌ها ایرانی دیگر هستند که در این درخواست شرکت کرده‌اند تا اعتراض خود نسبت به کمبود دارو در ایران -که یکی از نتایج ناخواسته تحریم‌های غربی است- را به گوش وی برسانند.
سوءاستفاده از ارز دارو و ضعف بروکراسی اداری ؛ وقتی خودمان، خودمان را تحریم کردیم!
همانطور که نمی‌توان تحریم دارویی ایران را منکر شد، سوء‌استفاده‌ها و فساد‌های اقتصادی در این عرصه و بازی با جان مردم در راستای منافع شخصی را نیز نمی‌توان نادیده گرفت. در شرایط اوج تحریم‌ها یکی از مشکلات عمده برای واردات دارو و مواد اولیه، عدم تخصیص ارز دولتی در این خصوص بود. در حالی که عده زیادی از بیماران چشم به راه دارو بودند، شاهد تخصیص ارز دولتی به اقلامی غیرضروری بودیم. همچنین به دلیل مشکلات ارزی و ضعف در بروکراسی ترخیص دارو از گمرک نیز با مشکلاتی همراه بود.
مرضیه وحید دستجردی، وزیر بهداشت دولت هشتم، در سال 93 در مصاحبه‌ای در این خصوص گفت:
سال ۹۱ و اوج مسائل تحریم، در ستاد تدابیر ویژه دولت به دوستان گفتم هر چه می‌توانید به‌دنبال تهیه ارز برای دارو باشید. حدود دو و نیم میلیارد دلار ارز برای تهیه دارو و برخی ملزومات پزشکی مانند وسایل مربوط به بیماری‌های قلبی و غیره لازم داشتیم… فقط ۴۱ میلیون دلار (در مقابل ۲.۵ میلیارد دلار مورد نیاز) ارز به وزارت بهداشت دادند. یک مقدار از پول‌ها را دادند برای لوازم آرایشی و غیره… ارز دارد می‌رود برای پورشه… وسایل و تجهیزات پزشکی ما اولویت هشتم بود، خوراک سگ و دسته بیل و زین اسب اولویت‌های چهارم و پنجم…
بیشتر بخوانید : جنگ اقتصادی چیست ؛ نقش تحریم‌های جدید آمریکا در افزایش قیمت دلار در ایران
معاون گمرک نیز از وجود دارو در ایران و عدم ترخیص آن از گمرک خبر می‌داد. محمدرضا نادری در مرداد 92 گفت:
دارو در کشور وجود دارد؛ اما به‌دلیل بوروکراسی اداری، حجم عظیمی از داروها در گمرک‌ها انباشت شده و به‌دلیل مشکلات ارزی ترخیص نمی‌شود. در شرایطی که در تحریم به سر می‌بریم، خودمان هم واردات دارو را تحریم کرده‌ایم
گرانی دارو به چه علت است؟ ؛ افزایش قیمت یا شرایط بیمه
در تحلیل افزایش قیمت دارو برخی معتقدند به دلیل وارد نشدن دارو و کاهش عرضه، قیمت آن افزایش می‌یابد. حال آنکه برخی دیگر می‌گویند قیمت دارو افزایش پیدا نمی‌کند و به دلیل عدم پشتیبانی بیمه از آن خریدار باید آن را به صورت آزاد و در نتیجه با قیمت بیشتری خریداری کند. روزنامه شرق، هفته اول تیر 97، در گزارشی به سراغ چند داروساز رفته بود و دلایل گرانی دارو را از آنها جویا شده بود.
یکی از صاحبان داروخانه‌های دولتی که معتقد است گرانی دارو به دلیل افزایش قیمت آن نیست، به “شرق” می‌گوید:
مسئله تغییر قیمت دارو نیست، بلکه مربوط به تغییر شرایط بیمه برخی داروهاست. برای مثال داروی «اواستین» پس از تولید معادل داخلی از فهرست بیمه خارج شد، بسیاری از بیماران و همراهانشان که قبلا با بیمه ۱۰درصد پول دارو را پرداخت می‌کردند، فکر می‌کنند دارو گران شده است؛ در حالی که این دارو قیمتش همان چیزی است که قبلا بوده اما دیگر تحت پوشش بیمه نیست و مردم باید به صورت آزاد هزینه آن را پرداخت کنند یا داروی خارجی «سینوپار» که تا چند ماه پیش تحت پوشش بیمه قرار داشت و بیماران تقریبا ۶۰ هزار تومان آن را خریداری می‌کردند، حالا از فهرست بیمه خارج شده و بیمار باید ۶۰۰ هزار تومان پرداخت کند. بازخورد این اتفاق در جامعه ما به عنوان افزایش قیمت مطرح می‌شود اما این افزایش قیمت نیست بلکه تغییر شرایط بیمه است و باید این دو را از هم تفکیک کرد.
صاحب یک داروخانه دیگر نیز در گفتگو به شرق از افزایش قیمت چند قلم دارو در نتیجه عدم واردات آنها خبر می‌دهد. او می‌گوید:
به تازگی داروهای مکمل خارجی را با ۱۵ تا۵۰ درصد افزایش قیمت از شرکت‌های دارویی تهیه می‌کنم. قرص غضروف‌ساز «تریپل فلکس» که قبلا ۷۹ هزار تومان بوده، حالا ۱۲۵ هزار تومان شده یا مثلا قرص «مولتی‌دیلی» ۶۷ هزار تومان بوده که ۹۵هزار تومان شده؛ البته اینها بیشتر داروهای مکمل هستند. به تازگی واردات بسیاری از داروهای درمانی نیز قطع شده و در برخی اقلام دچار کمبود هستیم. داروهای «هگزال» آلمان دیگر وارد نمی‌شوند؛ مثل داروی «سیتالوپرام» که برای افسردگی مصرف می‌شود و بیماران باید نمونه اسپانیایی آن را مصرف کنند.
آنهایی هم که توزیع می‌شوند، حدود ۱۵ درصد افزایش قیمت دارند؛ مثلا «پلاویکس» قبلا ۵۰ هزار تومان بوده، الان شده ۵۸ هزار تومان. داروهای تولید داخل نیز در همین حد افزایش قیمت داشته‌اند. «سفکسیم» چهار‌هزار‌و ۸۰۰ تومان بود، الان شده پنج‌هزارو ۵۰۰ تومان. بعضی از آنها هم مثل «اکتوور» که برای بیماری‌های قلبی و فشار خون مصرف می‌شود، مواد اولیه‌اش از کشورهای خارجی وارد و در کارخانه‌ای در کرج تولید می‌شود که در حال حاضر توزیع نمی‌شود یا داروی کونکور ۲.۵میلی دو هفته می‌شود که گیر نمی‌آید.
عدم واردات داروهای ضروری و نیز مواد اولیه مورد نیاز برای تولید دارو که در نتیجه ناتوانی تجار برای خروج ارز کشور است، زمزمه‌ها را برای افزایش قیمت دارو تا پایان تابستان امسال افزایش داده است. این پیش‌بینی دقیقا همان اتفاقی است که در دولت نهم و پس از تشدید تحریم‌ها رخ داد. به نظر می‌رسد دولت می‌بایست برای بهبود شراط چاره‌ای بیاندیشد.
به عنوان مثال مطابق گزارش‌ها در سفر اخیر رئیس جمهور حسن روحانی و هیئت همراه (از جمله هاشمی، وزیر بهداشت) به کشور سوئیس، برنامه ریزی‌های برای مقابله با تحریم دارو انجام شده است.
داروهای کمیاب و ورشکستی داروخانه‌ها نتیجه تحریم دارویی ایران
آنطور که از گزارش‌ها برمی‌آید، شرکت‌های بیمه نمی‌توانند پول داروخانه‌ها را بدهند. در نتیجه کاهش نقدینگی صاحبان داروخانه پیش می‌آید و آنها امکان خرید از شرکت‌های دارویی را نخواهند داشت. این موضوع نیز یکی دیگر از دلایل کمبود دارو در بازار ایران است. صاحب یکی از داروخانه‌ها می‌گوید:
البته مدتی است شرکت‌های دارویی به ما دارو نمی‌دهند؛ به دلیل این که به آنها بدهکاریم. تقریبا به بعضی از آنها از سال ۹۵ بدهی داریم. بیمه‌ها پول ما را نمی‌دهند. ما هم به دلیل این که نقدینگی نداریم، نمی‌توانیم پول شرکت‌های دارویی را پرداخت کنیم؛ برای همین به طور دقیق نمی‌توانم بگویم چه داروهایی در بازار موجود نیست، چون خیلی وقت است با خیلی از شرکت‌های دارویی کار نمی‌کنیم. در حال حاضر فقط دو، سه شرکت به ما دارو می‌دهند.
به علاوه باید به این نکته اشاره کرد که برخی داروها که نمونه‌های جایگزین آنها تولید می‌شوند، از فهرست داروهای تحت پوشش بیمه خارج می‌شوند. به همین دلیل با افزایش قیمت همراه خواهند بود. همچنین برخی داروهای جایگزین نیز تحت پوشش بیمه نیستند. یکی از داروسازها در این خصوص می‌گوید :
داروی وارفارین که از لخته شدن خون جلوگیری می‌کند، خیلی کمیاب شده؛ در حالی که اگر بیمار این دارو را نخورد، می‌میرد. وارفارین از آن داروهایی نیست که بگوییم اشکال ندارد، اگر پیدا نشد، نمی‌خوریم. این دارو نمونه داخلی ندارد اما به تازگی نمونه مشابه آن «ریواروکسابان» وارد بازار شده که تحت پوشش بیمه نیست و قیمتش خیلی بالاست. یک بسته ۳۰تایی آن حدود صد هزار تومان است.
بیشتر بخوانید :
- عجیب‌ترین بیماری‌های روانی جهان ؛ وقتی مرزی بین واقعیت و خیال وجود ندارد!
- تاثیر تکنولوژی بر آینده غذایی جهان ؛ از چاپگر سه‌بعدی غذا تا ساخت گوشت مصنوعی
.
منابع : Isna ، TheLancet ، DailySabah
