ترمز ضد قفل یا ABS یکی از استانداردهای اجباری ایمنی خودرو در 2 دهه گذشته است. به بهانه 40 سالگی، مروری خواهیم داشت بر تاریخچه ترمز ضد قفل یا ای بی اس در صنعت اتومبیل.
برخی از افراد تکنولوژی و فناوری را به ابزارهایی مانند تلفن‌های همراه هوشمند و گجت‌های مختلف محدود می‌کنند. اما صنعت خودرو و اتومبیل را می‌توان به عنوان ویترینی از مدرن‌ترین تکنولوژی‌های روز دانست. انواع و اقسام سیستم‌های فوق پیشرفته کمکی رانندگی مانند سیستم کنترل مسیر حرکت خودرو بین خطوط جاده (Lane Keep Assist)، سیستم هشدار برخورد از جلو (Forward Collision Warning) و سیستم سنجش سطح هوشیاری راننده (Driver Awareness Warning) تنها نمونه‌هایی از فناوری‌های به کار رفته در اتومبیل بوده و قدرتمندترین موبایل موجود در بازار تنها نقش صفحه نمایش لمسی خودرو را ایفا می‌کند. یکی از مهم‌ترین اجزای خودروهای مدرن، سیستم ترمز ABS یا ضد قفل بوده که در این نوشته به بررسی اجمالی تاریخچه آن خواهیم پرداخت.
ترمز ABS
معرفی سیستم ترمز ضد قفل در سال 1978 میلادی روش رانندگی را به کلی تغییر داد. این سیستم نه تنها اولین تکنولوژی ممانعت از برزو تصادفات رانندگی به حساب می‌آمد، بلکه دریچه‌ای بود به سایر فناوری‌هایی مدرن که نسل جدیدی از خودروهای پرسرعت و با عملکرد بسیار بالای امروزی را رقم زدند. اما آنچه که دایملر آلمان (شرکت مادر مرسدس بنز) و شرکت بوش (Bosch) در مرسدس بنز کلاس S اتاق W116 به کار گرفتند، تکنولوژی جدیدی به حساب نمی‌آمد.
تاریخچه ترمز ضد قفل یا ABS
پیش از جنگ جهانی دوم مهندسین فرانسوی و آلمانی دست به آزمایشاتی در خصوص سیستم‌های مختلف برای جلوگیری از سر خوردن و لغزش در صنایع هوایی و ریلی زده بودند. در دهه 50 میلادی نیز شرکت آمریکایی دانلوپ (Dunlop) دیسک‌های ترمزی را با نام Maxaret طراحی نمود که موجب افزایش 30 درصدی بازده سیستم ترمزگیری هواپیماها می‌گردید.
سیستم ترمز ضد قفل Maxaret ابتدا به صورت محدود بر روی موتورسیکلت ها آزمایش شد. در دهه 1960 میلادی نیز این سیستم بر روی خودروی چهار چرخ متحرک (4WD) شرکت فرگوسن (Ferguson) در مسابقات فرمول 1 با نام P99 قرار گرفت. این سیستم در اواخر دهه 1960 میلادی در ابرهواپیمای کنکورد نیز استفاده شد.
- بیشتر بخوانید: بهترین شرکت های هواپیمایی ۲۰۱۸ ؛ با لوکس ترین و برترین خطوط هوایی جهان آشنا شوید
- بیشتر بخوانید: مروری بر بهترین و سریع ترین موتورسیکلت های جهان در سال ۲۰۱۸
تاریخچه ترمز ضد قفل در خودروهای سواری
استفاده از ترمز ضد قفل در نمونه‌هایی مانند P99 یا هواپیمای کنکورد که توانایی دستیابی به سرعتی بیش از 2000 کیلومتر در ساعت را داشته و هیچگونه صرفه جویی مالی در آن صورت نمی‌گرفت امری منطقی بود. اما به کارگیری آن در خودروهای سواری معمولی توجیه اقتصادی نداشت. به این ترتیب بود که وظیفه کاهش هزینه برای تولید سیستم ای بی اس بر عهده شرکت‌های آلمانی قرار گرفت.
آلمان
داستان ترمز ABS در خودروهای سواری توسط دایملر از سال 1953 آغاز شد. هنس شرنبرگ (Hans Scherenberg) از مدیران ارشد شرکت مرسدس بنز کار بر روی سیستمی را آغاز نمود که مانع از قفل شدن چرخ‌ها در هنگام ترمزگیری شدید شود. هرچند این سیستم پیش از این در صنایع هوایی و راه آهن استفاده شده بود، اما چالش اصلی در این مسئله قرار داشت که خودرو به سنسورهای بیشتری برای عملکرد نیاز داشته و قظعات استفاده شده توانایی انجام وظیفه در هر شرایطی را داشته باشند.
در سال 1963 دایلمر ساخت اولین سیستم ترمز الکتروهیدرولیکی را در دستور خود قرار داد و در سال 1966 نیز به همکاری با شرکت‌های نوآوری مانند Teldix پرداخت. در نتیجه در سال 1970 هانس شرنبرگ سیستم آنالوگ ترمز ضد قفل این شرکت با نام Mercedes Benz/Teldix Anti Bloc System را به نمایش عمومی گذاشت.
- بیشتر بخوانید: اعلام قیمت انواع محصولات سایپا ؛ ۸ شهریور ۹۷
آمریکا
در آنسوی اقیانوس، شرکت‌های آمریکایی نیز پروژه‌های مشابهی را در دست اجرا داشتند. شرکت کرایسلر در همکاری با شرکت Bendix Corporation سیستم ترمز ضد قفل کامپیوتری مخصوصی را طراحی نمود که Sure Brake نام داشته و بر روی کرایسلر ایمپریال نصب گردید.
شرکت فورد نیز در پاسخ به رقیب خود سیستم نسبتا مشابهی با نام Sure Track را طراحی کرد که در چرخ‌های عقبی لینکلن کنتیننتال به کار گرفته شد. جنرال موتورز نیز در سال 1972 سیستم مشابهی را برای چرخ‌های عقبی کادیلاک‌ها و الدزموبیل تورنادو (Oldsmobile Tornado) به نام Trackmaster به کار گرفت.
- بیشتر بخوانید: اعلام قیمت انواع محصولات ایران خودرو ؛ ۸ شهریور ماه ۹۷
ای بی اس در ژاپن
شرکت‌های ژاپنی نیز که داعیه رقابت با همتایان اروپایی و آمریکایی خود را داشتند نیز در اوایل دهه 1970 میلادی نمونه‌های محدودی از سیستم ترمز ضد قفل را طراحی کردند. شرکت Denso ترمز ضد قفل مخصوص خود را برای نیسان پرزیدنت (Nissan President) تولید کرد و تویوتا نیز سیستم مشابهی را در مدل کراون (Toyota Crown) قرار داد.
اما دایملر و بنز ایده‌های بزرگ‌تری برای این سیستم داشتند. به عقیده آنها برای تولید انبوه و مقرون به صرفه سیستم ترمز ضد قفل نیاز به استفاده از کنترلرهای دیجیتال وجود دارد. این تصمیم و استفاده از میکروکنترلرهای دیحیتال نقطه عطفی در تاریخچه ترمز ضد قفل به حساب می‌آید.
- بیشتر بخوانید: انتشار قیمت جدید خودروهای وارداتی در بازار؛ ۸ شهریور ۹۷
1978 ؛ مرسدس بنز کلاس S
از سال 1978 به بعد مشکلات رانندگی مانند سر خوردن‌های ناگهانی و چرخش در هنگام ترمز گیری‌های شدید برای خریداران مرسدس بنز کلاس S بسیار کمتر شد. شعار جدید مرسدس به “مهندسی متفاوت با تمامی خودروها جهان” تغییر یافت که معنایی بیش از یک عبارت تبلیغاتی داشت.
هنگامیکه مرسدس بنز و بوش از اولین نمونه آماده برای تولید انبوه تکنولوژی ترمز ضد قفل خود در پیست اختصاصی دایملر در ماه آگوست سال 1978 رونمایی کردند، بروشوری با این مضمون در اختیار بازدید کنندگان قرار گرفت:
سیستم ترمز ضد قفل از یک کامپیوتر برای رصد کردن تغییرات سرعت گردش هر چرخ در هنگام ترمزگیری استفاده می‌کند. زمانی که این سرعت به شدت کاهش می‌یابد (مانند ترمز گرفتن بر روی سطوح لغزنده) و امکان قفل شدن چرخ وجود دارد، کامپیوتر به صورت خودکار نیروی ترمز را کاهش می‌دهد. در این حات سرعت چرخ بیشتر شده و دوباره فشار ترمز بیشتر می‌شود. در نتیجه دوباره عمل ترمز گیری انجام خواهد شد. این پروسه در زمانی کمتر از ثانیه بارها تکرار می‌گردد.
ABS در دنیای امروز
امروزه ترمزهای ضد قفل به اجزای ضروری و پایه خودروهای تبدیل شده و از ارزان‌ترین نمونه‌ها مانند کوییک 50 میلیون تومانی تا بوگاتی شیرون 30 میلیارد تومانی به آن مجهز شده‌اند و تمامی سیستم‌های مدرن پیشگیری از تصادف بخشی از پیشرفت خود را مدیون تکنولوژی ترمز ضدقفل دایلمر هستند.
کاربردهای جانبی تکنولوژی ترمز ضدقفل
علاوه بر افزایش بازدهی ترمز، این تکنولوژی قابلیت‌های دیگری را نیز در خودروهای مدرن امروزی ایجاد می‌کند. از کاربردهای جانبی این سیستم می‌توان به مواردی مانند مدل‌های مختلف رانندگی (Driving Mode) نصب شده بر روی خودروها اشاره کرد که با تنظیم میزان هرزگردی چرخ‌ها و انحراف خودرو، رانندگی ساده‌تری را برای رانندگان فراهم می‌کند.
سیستم‌های کنترل کشش (Traction Control) و کنترل پایداری (Stability Control)، سیستم کنترل شروع حرکت و دیفرانسیل‌های هوشمند نیز همگی با استفاده از سنسورهای ساخته شده بر اساس تکنولوژی ترمز ضد قفل قادر به انجام وظیفه خواهند بود.
سخن آخر
در دنیای امروزی، امنیت از بالاترین درجه اهمیت در اتومبیل‌ها برخوردار است. شرکت‌هایی مانند ولوو (که در حال حاضر تحت مالکیت گروه جیلی چین قرار گرفته) را می‌توان از پیشتازان ایمنی در اتومبیل دانست که از دهه 1950 میلادی با استفاده از کمربندهای ایمنی سه نقطه‌ای، جان بسیاری از سرنشینان را از مرگ نجات داد. تکنولوژی ترمز ضد قفل که از اوایل هزاره سوم به عنوان یکی از ابزارهای ضروری برای خودروها بر اساس پیش نیازهای NHTSA یا نیتسا (سازمان ملی ایمنی بزگراه‌های ایالات متحده آمریکا) تلقی می‌گردد، به تازگی در فهرست استانداردهای ایمنی ایران قرار گرفته و در بروشور محصولات جدید و فوق مدرنی مانند کوییک سایپا و دنا پلاس با افتخار از آن به عنوان یکی از آپشن‌های خودرو یاد می‌گردد.
ارابه‌های مرگی مانند خانواده پراید و 405 نیز با بهره‌گیری از تکنولوژی چند دهه پیش، نا امن ترین وسایل نقلیه موجود بوده و هرساله هزاران نفر را به کام مرگ می‌فرستند. بهتر است که مسئولان و تصمیم سازان به جای درگیری در فسادهای سازمان یافته اقتصادی حکومتی اندکی به جان مردم نیز اهمیت دهند…
تاریخچه ترمز ABS در یک نگاه
- دهه 1920: ابداع ترمز ضد قفل برای هواپیما
- دهه 1950: طراحی ترمزهای ضد قفل Maxrete توسط دانلوپ برای هواپیما
- دهه 1960: استفاده از ترمز ضد قفل برای هر چهار چرخ در خودروی مسابقه‌ای P99 شرکت فرگوسن
- دهه 1960: به کار گیری تکنولوژی ضد قفل برای موتورسیکلت‌ها
- 1970: معرفی ترمز ضد قفل خودرو توسط شرکت‌های مرسدس بنز و تلدیکس آلمان غربی
- 1971: استفاده از ترمز ABS برای چرخ‌های عقبی در مدل ایمپریال شرکت کرایسلر ایالات متحده آمریکا
- 1971: استفاده از ترمز ABS در چرخ‌های عقب لینکلن کنتیننتال شرکت فورد ایالات متحده آمریکا
- 1971: استفاده از ترمز ضدقفل در چرخ‌های عقب کادیلاک و الدزموبیل تورنادو شرکت جنرال موتورز آمریکا
- 1971: ساخت ترمز ABS برای مدل پرزیدنت شرکت نیسان
- 1978: مرسدس بنز کلاس S ؛ اولین خودروی تولید انبوه مجهز به ترمز ضد قفل الکترونیکی برای هر چهار چرخ
- 1987: نصب شدن ترمز ای بی اس برای تمامی تولیدات شرکت مرسدس بنز
- 1988: ب ام و K100 ؛ اولین موتورسیکلت جهان مجهز به سیستم ترمز ضد قفل هیدرولیکی
- 2004: الزامی شدن استفاده از ترمز ABS برای خودروهای اروپا
بیشتر بخوانید:
- بهترین رستوران های ۲۰۱۸ ؛ پذیرایی لوکس با امکانات لاکچری
- آشنایی با بهترین خودروهای 2018 از نگاه مجله Car and Driver
- آشنایی با پرفروش ترین و بهترین فیلم های 2018 سینمای جهان
- بهترین فیلم های 2018 که انتظار زیادی برای تماشای آنها داریم
- بهترین انیمیشن های 2018 ؛ آشنایی با برترین کارتون‌های سال
- بهترین و گران‌ترین خودروهای ایران در سال 97 با قیمتی بیش از 1 میلیارد تومان
گالری تصاویر تاریچه ترمز ضد قفل
منبع: Road & Track
