پیش‌بینی کاهش قیمت دلار چیزی است که این روزها، بر خلاف روند افزایش قیمت ارز شنیده می‌شود. البته از دیروز روند کاهش قیمت دلار آغاز شده است. تکراتو در مقاله‌ای اختصاصی به اوضاع ارز در این روزها می‌پردازد.
در مریض بودن اقتصاد ایران هیچ شکی نیست. نام بیماری اقتصاد ایران نیز، چیزی جز اقتصاد دولتی نیست. هرچند، همین بیماری در شرایط فعلی، به نقطه اتکایی برای برون رفت از تحریم‌های شدید آمریکا بر علیه ایران و جنگ اقتصادی بر علیه ملت ایران تبدیل شده است.
در این مقاله، نیز به روال مقالات قبلی در مورد دلار، به بیم و امیدهای موجود خواهیم پرداخت، هرچند اینبار با لحنی خودمانی‌تر…
پیش‌بینی کاهش قیمت دلار در اقتصاد مریض ایران
کافیست در محیط‌های عمومی یا خصوصی سر صحبت را درباره گرانی باز کنید، اولین گلایه‌ای که مطرح می‌شود، نبود نظارت کافی بر عرضه محصولات از سوی دولت است. پس از این نیز، تئوری‌های مختلفی را در مورد نحوه عرضه ارز توسط دولت، کمبود منابع ارزی، برخوردار شدن عده‌ای خاص از دلار ارزان قیمت و… خواهید شنید.
افزون بر این، در فضای مجازی نیز کم و بیش سوالاتی از این دست به گوش می‌رسد:
- چرا دولت مثل گذشته ارز به بازار عرضه نمی‌کنه؟
- چرا دولت نمی‌تونه قیمت گوجه فرنگی رو کنترل کنه؟
- چرا پوشک نایاب شده ولی دولت هیچ کاری نمی‌کنه؟
اشتباه نکنید، در اینجا قصد نداریم به هیچکدام از این سوالات پاسخ دهیم، بلکه استدلالی به این موضوعات نگاه می‌کنیم. در درجه اول، این سوالات و تحلیل‌های ارائه شده نشان دهنده یک مساله است. مردم، از دولت می‌خواهند تا بازار را کنترل کند. در واقع وظیفه کنترل قیمتها را بر دوش دولت می‌اندازند…
بیشتر بخوانید: کاهش شدید قیمت دلار در بازار؛ هجوم مردم برای فروش ارز آغاز شد
در جایی که حجم عمده اقتصاد در بخش دولتی یا خصولتی متمرکز شده است، این تقاضا نه تنها به حق، بلکه صحیح است… هرچند، دولت تنها با استفاده از روشهای سنتی امکان کنترل این بازار را ندارد. از سوی دیگر، بخش نظارت کننده نیز به خودی خود از خطا مصون نیست، این مساله موجب می‌شود برای نظارت بر نظارت کنندگان، نیاز به بخش نظارتی دیگر باشد!
به هر حال، استفاده از شیوه‌های مدرن و بروز نظارتی مبتنی بر تکنولوژی و ایجاد سیستمی که در آن تخطی از قانون، عملا ممکن نباشد، علیرغم توفیقات به دست آمده هنوز به طور کامل اجرایی نشده است… این مساله در جایی اهمیت دارد، که وزیر محترم ارتباطات نیز، دغدغه اصلی خود را اجرای طرح دولت الکترونیک می‌داند، اما علیرغم سرعت گرفتن اجرای این طرح، موانع و مشکلات عدیده‌ای بر سر راه به وجود می‌آید…
بیشتر بخوانید: آیا دولت الکترونیک توان مقابله با فساد را دارد؟ جهرمی پاسخ می‌دهد
پس از توصیف شرایط موجود، وقت آن رسیده است تا به سراغ اصل بیماری اقتصاد ایران برویم. به منظور درک بهتری از این بیماری از مثالی ساده کمک می‌گیریم.
فرض کنید، در یک روستا رود پر آبی جریان دارد. در مسیر این رود، یک آبشار قرار گرفته است. از شما خواسته می‌شود، بر ریختن آب از بالای آبشار به پایین آن نظارت کنید، به نحوی که آب حتما و حتما از بالا به پایین ریخته شود! در ابتدا از سپردن این مسئولیت به خود گیج خواهید شد، اما پس از مدتی احتمالا دست به کار شده و دست به ابتکارات مختلفی خواهید زد… فارغ از اینکه چه می‌کنید، آب نهایتا در مسیر خود جریان خواهد داشت.
چرا که آب طبیعتا بر اساس قانون جاذبه از بالا به پایین می‌ریزد! در واقع هرکاری که شما انجام داده‌اید، جز هدر رفت منابع، هیچ اثر مثبتی نداشته است. در بازار نیز قانون عرضه و تقاضا است که قیمتها را کنترل می‌کند، در واقع هرگونه دخالت شما، در این میان جز هدر رفت منابع هیچ اثر مثبت دیگری نخواهد داشت.
با توجه به این اصل، هرچقدر نظارت و دخالت دولت در بازار بیشتر باشد، در بلند مدت زیان بیشتری به مسیر طبیعی عرضه و تقاضا وارد می‌آورد. بر این اساس، اقتصاد ایران، یک اقتصاد بیمار به شمار می‌آید.
نکته: در بازار آزاد نیز نهادهای نظارتی وجود دارند. هرچند وظیفه این نهادهای نظارتی کنترل قیمتها نیست، بلکه ایجاد فضای رقابتی با شرایط منصفانه و متعادل برای همه فعالین اقتصادی است.
ماجرای قطعه 598 بهشت زهرا چیست
در فضای مجازی، یک ماجرای تخیلی دست به دست می‌شود. بر این اساس، پس از پایان جنگ و پذیرش قطعنامه 598، نرخ دلار در بازار آزاد از 150 تومان به 50 تومان رسید. این مساله باعث شد تا تعداد کثیری از افرادی که از کمبود دلار در کشور سودجویی می‌کردند، دچار سکته قلبی شده و راهی بهشت زهرا شوند… در نهایت، با توجه به تعداد زیاد فوتی‌ها در آن زمان، در میان کارکنان بهشت زهرا، محل دفن این افراد به قطعه 598 معروف شده است.
اگرچه این ماجرا صحت ندارد، اما در خود رنگ و بویی از واقعیت دارد؛ چرا که افت شدید قیمتها که در نتیجه ترکیدن حباب در بخش‌‌های مختلف اقتصادی رخ می‌دهد، قربانیان زیادی را گرفته است… افرادی که در واقع قربانی طمع خود شده‌اند.
بیشتر بخوانید: بازار ثانویه ارز چیست ؛ مقاله‌ای تحلیلی درباره دلار و بحران ارزی کشور
تئوری احمق بزرگتر در اقتصاد چیست
بر اساس اطلاعات منتشر شده در investopedia، تئوری احمق بزرگتر مربوط به زمانی می‌شود که فردی سهامی را فارغ از ارزش واقعی آن، بخرد به امید اینکه در آینده آن را به قیمت بالاتری بفروشد. در عمل نیز، در طول تاریخ عده زیادی قربانی این تئوری شده‌اند که متاسفانه قربانیان هموطن ما هم به دلیل ضعف دانش اقتصادی خود، در این بین کم نبوده‌اند.
برای درک بهتری از فضای ترسیم شده در تئوری احمق بزرگتر یک مثال ساده را برای شما خوانندگان گرامی طرح می‌کنیم. فرض کنید، به دلیل سرمازدگی، میزان زعفران تولید شده در کشور کاهش پیدا کند. در ابتدا، قیمتها با شیب ملایمی رو به افزایش خواهند گذاشت.
در این بین، فعالین اقتصادی که در بخش زعفران مشغول به کار هستند، با انجام محاسباتی نظیر میزان کاهش زعفران به دست آمده در سال جاری، میزان زعفرانی که برای صادرات مورد نیاز است و… دست به خرید و فروش می‌زنند. با توجه به این مساله، ممکن است فرد صادر کننده برای از دست ندادن مشتریان طرف قرارداد خود، زعفران را با قیمتی فراتر از انتظار بازار تهیه کند.
این مساله خود به خود موجب می‌شود، فروشندگان و تولیدکنندگان زعفران نیز دست به ریسک زده و قیمت فروش خود را افزایش دهند، چرا که پیشفرض آنها این است که در قیمتهای بالاتر نیز مشتری برای خرید محصول آنها وجود خواهد داشت.
افزایش قیمت زعفران در پی کاهش محصول کشاورزان، در فضای رسانه‌ای پخش می‌شود. در این بین افرادی برای کسب سود از سرمایه خود، دست به خرید و نگهداری زعفران می‌زنند. بخشی از این افراد با فروش زعفران خریداری شده، به سود دست پیدا می‌کنند.
در این بین، روند افزایش قیمت زعفران شدت گرفته تا حدی که قیمت بازار از قیمت جهانی آن پیشی می‌گیرد! در نتیجه افرادی که به منظور صادرات، زعفران را خریداری کرده‌اند، به این نتیجه می‌رسند در بازار داخلی این محصول را به فروش برسانند. در نتیجه افزایش عرضه زعفران در بازار، قیمت کاهش پیدا می‌کند، بنابراین احمق بزرگتری برای خرید محصول شما، با قیمتی که آن را تهیه کرده‌اید، وجود نخواهد داشت و در نتیجه فعالیت اقتصادی شما به ضرر و زیان ختم خواهد شد.
با این حال، عده زیادی از افزایش قیمت زعفران سود کرده‌اند، اما سود به دست آمده این افراد در نتیجه تبدیل کالا یا افزایش قیمت ذاتی محصول نبوده‌است، بلکه در نتیجه ضرر و زیان افرادی است که خریداران نهایی زعفران به شمار رفته‌اند.
بیشتر بخوانید: ارزش ریال ایران ؛ بررسی قدرت خرید ریال در برابر دلار با زبانی ساده
به طور کلی، زمانی که در حباب قیمتی خریدی انجام شود، امکان ضرر و زیان شما به شدت افزایش پیدا می‌کند. بنابراین، تشخیص حباب قیمت از افزایش قیمت منطقی، امری است که باید قبل از هر خرید و فروشی به آن توجه کنید.
حباب قیمتی چیست
هرگاه، قیمت کالای مورد تبادل بسیار بیش از ارزش واقعی آن کالا باشد، اصطلاحا حباب قیمتی درباره آن کالا رخ داده است. با توجه به این مساله، پیدا کردن ارزش واقعی کالا، موجب جلوگیری از انجام معامله در حالتی که قیمت دارای حباب باشد، خواهد شد. هرچند، مشکلی اساسی درباره پیدا کردن و تشخیص حباب وجود دارد و آن نیز چیزی جز پیدا کردن ارزش واقعی کالا نیست!
بیشتر بخوانید: قیمت واقعی دلار در ایران چقدر است
به بیان دیگر، معمولا پس از ریزش شدید قیمت –به زبان خودمانی- متوجه وجود حباب درباره آن کالا خواهیم شد. هرچند همیشه لازم نیست تا حل شدن معما، برای مشخص شدن پاسخ منتظر ماند. گاهی اوقات، پیدا کردن قیمت واقعی کالای مورد نظر، توسط بازار فرا مرزی، امکان پذیر می‌شود.
گاهی نیز، کافیست قیمت کالا را از روی اجزای به کار رفته در آن مشخص کنیم. در عین حال، روش کشف قیمتی بعضی کالاها، بسیار متفاوت و بعضا پیچیده است به نحوی که تنها تعداد کمی از اقتصاد‌دانهای مطرح حباب قیمت مسکن آمریکا را در سالهای اخیر پیش‌بینی کرده بودند.
اکنون این سوال پیش می‌آید، آیا امکان تشخیص حباب قیمت طلا یا حباب قیمت دلار وجود دارد؟ در حال حاضر بله، در ادامه روش شناسایی حباب قیمت دلار را به شما نشان خواهیم داد.
پیش‌بینی کاهش قیمت ارز چگونه ممکن است؟
اکنون به قسمت هیجان انگیز مقاله خود رسیده‌ایم. تاکنون هرچه گفتیم، مربوط به تئوری‌های اقتصادی و اتفاقات تاریخی بود، اما در این بخش، پیش‌بینی قیمت دلار صورت می‌گیرد… از آنجا که قیمت دلار در حال حاضر دارای حباب است، ابتدا به سراغ نحوه تشخیص حباب قیمتی خواهیم رفت.
نحوه تشخیص حباب قیمتی چگونه است؟
در مورد طلا، روش تشخیص حباب بسیار ساده است. هرچند این روش، برای تشخیص حباب قیمت جهانی طلا کاربردی ندارد، اما در داخل کشور، بسیار مفید است.
طلا به دلیل قابلیت حمل و نقل آسان، فروش ساده، استاندارد کیفیتی که در تمام دنیا قابل قبول است و… به لحاظ قیمتی با قیمت ارز در بازار آزاد همخوانی دارد. به بیان دیگر، در صورتی که قیمت طلا را در بازار جهانی، ثابت فرض کنیم، افت قیمت دلار، موجب کاهش قیمت طلا در داخل کشور و افزایش قیمت دلار، موجب افزایش قیمت طلا در داخل خواهد شد.
بیشتر بخوانید: ابر تورم چیست ؛ آیا ایران نیز با یک ابرتورم روبرو است؟
نکته: این رابطه در شرایط خاص برقرار نیست. هرچند، با توجه وضعیت حال حاضر کشور و قدرت اقتصادی آمریکا می‌توان به صورت کامل به این رابطه اتکا نمود.
روش محاسبه حباب قیمتی در طلا
از سوی دیگر، قیمت جهانی طلا ارتباط مستقیمی با قیمت دلار در کشور ندارد. از این رو، قیمت طلا را در بازار جهانی به طور کامل، -در حد اطلاعات مورد نیاز در این مقاله- بدون وابستگی به قیمت دلار فرض می‌کنیم.
به بیان دیگر، برای رسیدن به قیمت واقعی طلا در ایران، با یک معادله بسیار ساده رو به رو هستید. در این معادله قیمت جهانی طلا را با قیمت دلار آزاد تبدیل به ریال کرده و سپس بر مبنای هر گرم، قیمت طلا را به دست خواهید آورد. در صورتیکه، قیمت به دست آمده پایینتر از قیمت خرید و فروش طلا در ایران باشد، قیمت طلا دارای حباب است.
برای درک هرچه بهتر خوانندگان گرامی، از مثالی عملی برای تعیین قیمت طلا استفاده می‌کنیم:
قیمت دلار آزاد بر اساس شبکه اطلاع رسانی سکه و ارز، در زمان نگارش این مقاله، 16200 تومان است. قیمت هر اونس طلا در بازار جهانی نیز، 1189 دلار گزارش شده است.
هر اونس طلا، حدودا 31.10 گرم وزن دارد. اکنون، قیمت هر اونس طلا را ضرب در قیمت دلار در بازار آزاد نموده و در نهایت، تقسیم بر 31.10 گرم کنید. در اینجا، 1189 ضرب در 16200 تقسیم بر 31.10 برابر با 619350 تومان است.
اکنون به سراغ قیمت هر گرم طلا در بازار ایران می‌رویم. در صورتیکه قیمت هر گرم طلای 24 عیار را داشته باشید، کافیست آنرا با قیمت به دست آمده مقایسه کنید. در غیر اینصورت، مجبورید ابتدا قیمت طلا در عیار مورد نظر را تبدیل کرده و سپس مقایسه را انجام دهید. به منظور درک بیشتر یک مثال در زیر آورده‌ایم:
قیمت هر گرم طلای 18 عیار بر اساس وب سایت زر، عبارت از 425921 تومان است. اکنون باید، 18 را تقسیم بر 24 کنیم، تا ضریب تبدیل خلوص را به دست آوریم و سپس قیمت تبدیل شده را ضرب در، ضریب خلوص کنیم.
قیمت جهانی طلا برابر با 619350 تومان بود. ضریب خلوص نیز، برابر با 18 تقسیم بر 24، برابر با 0.75، اکنون این دو عدد را در یکدیگر ضرب می‌کنیم. 619350 ضرب در 0.75 برابر با 464512 تومان است. به عبارت دیگر، قیمت طلا در ایران، بسیار پایینتر از قیمت جهانی آن است.
در حالت عادی، خریداری طلا و سپس فروش آن در چنین حالتی به صرفه است. هرچند، در حال حاضر، به دلیل متشنج بودن بازار ارز، خرید طلا و ارز به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. با فرمول بالا و جایگذاری، میزان خلوص و مزد ضرب سکه، امکان اندازه گیری حباب سکه طلا را نیز خواهید داشت.
عجیب اینکه با محاسبه قیمت سکه، متوجه ناهمخوانی آن با قیمت طلا خواهید شد. این ماجرا زمانی جالب‌تر می‌شود که قیمت سکه بهار آزادی طرح قدیم و طرح جدید، اختلاف چند صد هزار تومانی با یکدیگر دارند! در جایی که در عمل میزان خلوص و وزن طلای به کار رفته در این دو، هیچ تفاوتی با یکدیگر نمی‌کند. البته تقاضای سکه بهار آزادی طرح امامی، بسیار بالاتر از سکه طرح قدیم است.
روش محاسبه حباب قیمت دلار چگونه است؟
پیش‌بینی افت قیمت دلار نیز با محاسبه حباب قیمتی آن امکان پذیر است. چند راه ساده، برای تخمین حباب قیمت دلار وجود دارد که ابتدا به آن می‌پردازیم و سپس به سراغ روشی که در ابعاد کلان‌تر می‌توان حباب قیمت دلار را محاسبه نمود، خواهیم پرداخت.
محاسبه قیمت دلار از طریق قیمت طلا
در واقع، رابطه دلار و طلا، همواره با یکدیگر در یک راستا قرار دارند. به صورتیکه در شرایط عادی، با طی کردن عکس مسیری که در بالا به شما آموختیم، می‌توانید قیمت روز دلار را محاسبه کنید. این روش، در شرایطی کاربرد دارد که بازار حباب قیمتی زیادی نداشته باشد، به بیان دیگر، کافیست خبری از جو متشنج بازار و گران شدن سکه و دلار نشنیده باشید!
مثال عملی:
پس از مطلع شدن از قیمت روز طلا و استاندارد سازی خلوص آن، عدد به دست آمده بر حسب هر گرم طلای 24 عیار را ضرب در، 31.10 کنید. سپس قیمت جهانی هر اونس طلا را از سایتهای مرجع دریافت نمایید. در نهایت، عددی که به صورت تومان به دست آورده‌اید را تقسیم بر قیمت هر اونس طلا کنید. عدد حاصل، برابر با قیمت هر دلار در بازار تعادلی یا بازار آزاد است.
بیشتر بخوانید: کم ارزش ترین ارزهای جهان ؛ با بی ارزش‌ترین واحدهای پولی دنیا آشنا شوید
محاسبه قیمت واقعی دلار از طریق سایر ارزهای خارجی
در این روش، قیمت دلار را نسبت به سایر ارزهای خرید و فروش شده در داخل کشور می‌سنجید. این روش، به نسبت از دقت بالاتری برخوردار است وحباب قیمتی موجود را با سرعت و دقت بسیار زیادی می‌سنجد. این روش هم در شرایط عادی و هم در شرایط بحرانی جواب می‌دهد، هرچند در شرایطی که بازار ارز در حال حاضر تجربه می‌کند، نمی‌توان عمق فاجعه را نشان داد، هرچند تا حدودی از ضرر و زیان شما جلوگیری می‌کند.
در شرایطی که امکان واردات کالا با ارز خریداری شده را ندارید، مطلقا تفاوتی نمی‌کند چه ارزی را برای نگهداری ارزش پول خود خریداری می‌کنید. چرا که، قیمت سایر ارزها، نسبت به یکدیگر تعیین می‌شوند… به بیان دیگر، با خریداری دلار، تنها به جیب خود و در نهایت به عموم مردم ضربه می‌زنید.
بیشتر بخوانید: با ارزش ترین ارزهای جهان ؛ گران ترین واحدهای پولی دنیا در سال ۲۰۱۸
قیمت پول سایر کشورها نیز ممکن است در اثر مسائل مختلف نسبت به یکدیگر افزایش یا کاهش قیمت داشته باشند. هرچند ارز بعضی کشورها، همواره نسبت به دلار ارزش ثابتی دارند. از این رو، در صورتیکه ارز این کشورها را نیز خریداری کنید، به طور کامل تحت تاثیر نوسانات قیمتی دلار در جهان قرار خواهید گرفت.
درهم امارات، ریال قطر، ریال عربستان سعودی، دلار هنگ کنگ، کرون دانمارک، فرانک جیبوتی، پوند لبنان و… همواره نسبت به دلار ارزش ثابتی دارند. به عبارت دیگر، با خرید ارز این کشورها، در صورتیکه اتفاقاتی نظیر جنگ، واژگونی سیستم حکومتی، تغییر سیاستهای اقتصادی و… در این کشورها رخ ندهد، همانند این است که دلار آمریکا را خریداری کرده باشید.
نکته: در نظر گرفتن این موضوع از نظر جنبه روانی نیز بسیار مهم است. شما فقط نیاز به خرید دلار ندارید، با هجوم مردم برای خرید یک کالا، طبیعتا قیمت آن نیز بسیار بالاتر از حد واقعی خودش به همان مردم فروخته خواهد شد. به تئوری احمق بزرگتر که در بالا به آن اشاره کردیم، بیشتر فکر کنید.
برای محاسبه قیمت واقعی دلار در ایران از طریق کشورهایی با نرخ ارز ثابت نسبت به دلار کافیست از رقم ثابت ارزش برابری این پولها و تبدیل قیمت آنها به دلار استفاده کنید. به عنوان مثال:
همواره هر درهم امارات، 3.67 درصد دلار آمریکا قیمت دارد. به بیان دیگر، برای تشخیص قیمت دلار آمریکا کافیست، قیمت هر درهم امارات را ضرب در 3.67 کنید. عدد حاصل، برابر با قیمت واقعی دلار آمریکا بدون در نظر گرفتن حباب قیمتی خواهد بود.
بیشتر بخوانید: داستان عجیب نوسانات دلار در ایران ؛ ریال چگونه ریال شد؟
در حال حاضر، هر درهم امارات برابر است با، 4350 تومان در صورتیکه رقم فوق را در 3.67 ضرب کنید، قیمت هر دلار برابر با 15960 تومان به دست می‌آید. بنابراین، خرید دلار با قیمت 16200 تومان به صرفه نیست.
در جای دیگر، محاسبه قیمت ارز به وسیله ارزهای پر فروش نیز قابل تخمین زدن است. در این روش، باید ابتدا قیمت برابری ارز مورد نظر به دلار را پیدا کنید. سپس با استفاده از نرخ برابری ارز، قیمت واقعی دلار را پیدا کنید.
به عنوان مثال، در لحظه نگارش این مقاله، هر یورو برابر با 1.16 صدم دلار ارزش دارد. به بیان دیگر، برای پیدا کردن قیمت دلار کافیست، قیمت هر یورو را ضرب در 0.86 نمایید.
جالب اینکه، در این روش نیز بین قیمتی که دلار توسط دلالان خیابانی و صرافی‌های مجاز خرید و فروش می‌شود، در روزهای بحرانی اختلاف قیمت شدیدی وجود دارد. در چنین شرایطی اگر ارز را برای سفرهای خارجی و… نیاز دارید، به جای خرید دلار، از یورو یا ارزی که در کشور مقصد اعتبار دارد، استفاده نمایید. به این صورت، علاوه بر اینکه، نیازهای خود را به قیمت پایین‌تری برآورده کرده‌اید، به اقتصاد مملکت ضربات جبران ناپذیری وارد نیاورده‌اید.
روش محاسبه قیمت واقعی دلار
این روش بر خلاف سایر روشها، پیچیدگی بسیاری دارد. در عین حال، شیوه محاسبات مربوط به آن نیز، بسته به مکتب اقتصادی که فرد دنبال می‌کند تا حدودی متفاوت است. جالب‌تر اینکه، عدد نهایی به دست آمده نیز، در روشهای مختلف قدری با یکدیگر متفاوت است! در واقع، محاسبه قیمت واقعی دلار، روش یکتایی ندارد. هرچند، با استفاده از هر روشی، خود را در مقابل حبابهای بسیار زیاد ارزش دلار ایمن خواهید کرد. در اینجا، به طور کلی با در نظر گرفتن چند پیشفرض به سراغ قیمت واقعی دلار خواهیم رفت.
نکته 1: اگر شرایط بازار آزاد در کشور حکمفرما بود و در عین حال ارتباط ایران با بازارهای جهانی برقرار می‌بود، استفاده از روش برابری قدرت خرید برای به دست آوردن قیمت واقعی دلار ساده و دقیقترین راهکار به شمار می‌رفت.
نکته 2: در حال حاضر، با توجه به حاکم بودن شرایط خاص اقتصادی بر کشور و سیاستهای کلانی که در راستای افزایش صادرات و حمایت از تولید داخلی وجود دارد، کاهش قیمت دلار در حد برابری قدرت خرید، محال ممکن است.
نکته 3: با استفاده از روش برابری قدرت خرید، قیمت دلار در کشور حدود 1000 تومان با تقریب 20 درصد برآورد می‌شود.
کاهش ارزش پول بر مبنای تورم
کاسته شدن از ارزش پولی یک کشور، تابع شرایط خاصی است که در مقالات قبلی مفصلا به آنها پرداخته‌ایم. با توجه به مسائل ذکر شده در گذشته و مثبت بودن تراز تجاری ایران در حال حاضر، تنها عامل موثر بر کاهش ارزش دلار، تورم انباشته شده در سالهای گذشته است.
بیشتر بخوانید: نرخ واقعی تورم در ایران ؛ محاسبه نرخ تورم از نگاه پوپولیستی تا واقعیت جیب مردم
به طور سنتی، هر ده سال، قیمت ارز با یک جهش در ایران رو به رو می‌شد. هرچند با افزایش قیمت ارز، در سال 91 به نوعی تابو شکنی در این سنت رخ داد. دلیل این افزایش قیمت ناگهانی ارز به صورت دوره‌ای، کنترل مصنوعی قیمت ارز و رها سازی ناگهانی آن در نتیجه عدم توانایی یا عدم خواست کنترل قیمت آن بوده است.
برای درک بهتر این مساله، باید به سراغ برخی مفاهیم پایه‌ای در زمینه اقتصاد برویم. در ایران، بانک مرکزی زیر نظر دولت، متولی چاپ و توزیع اسکناس است. در عین حال، بانکها مستقل از دولت امکان خلق پول به شیوه خلق اعتبار را دارند که بعدا به آن خواهیم پرداخت.
در شرایط ایده‌آل، به میزان رشد اقتصادی و… پول بیشتری نیز به جامعه تزریق خواهد شد. هرچند در ایران، به دلایل مختلف، دولت‌ها در برهه‌های گوناگون مجبور به چاپ اسکناس شده‌اند تا نیازهای خود را مرتفع نمایند. چاپ پول نیز در نهایت به تورم منجر می‌شود، مکانیسم چاپ پول و افزایش تورم به شرح زیر است.
فرض کنید، دولت به ده شرکت بزرگ پیمانکاری، 2000 میلیارد تومان بدهکار است. دولت تنها توانایی پرداخت، نیمی از این پول را دارد، بنابرین مجبور به چاپ اسکناس برای پرداخت حقوق کارکنان این شرکتها می‌شود. 1000 میلیارد تومانی که به طور ناگهانی به چرخه پول اضافه شده است، در داخل کشور تبدیل به مسکن، خوراک، پوشاک و… می‌شود.
فروشندگان کالا و خدمات نیز، به نوبه خود دوباره دست به خرید کالا و خدمات دیگری می‌زنند. در جایی که کالا و خدمات اضافه‌ای تولید نشده باشد، 1000 میلیارد تومانی که به چرخه پولی اضافه شده، باعث افزایش قیمت کالاهای مختلف می‌شود. این افزایش قیمت کالاها و خدمات، نیز موجب تورم یا کاهش ارزش پولی کشور خواهد شد.
نکته: 1000 میلیارد تومان، در واقع رقم بسیاری جزئی برای تاثیر گذاری در تورم است. هرچند، اگر در نظر بگیرید، این مساله تبدیل به رویه شود، موضوع کاملا متفاوت خواهد بود. امری که در عمل خارج از نظارت دولت، انجام شده است.
در جایی که تورم مثبت وجود داشته باشد، ارزش پولی کشور نزول خواهد داشت. به بیان دیگر، اگر فرض کنیم تورم سالانه، 20 درصد باشد. هر سال به اندازه 20 درصد از ارزش پولی کشور کاسته خواهد شد. در صورتیکه دولت، این افت ارزش پولی را به طور مصنوعی کنترل نماید، اما به طور ناگهانی از کنترل افت ارزش پول در سطح جهانی سر باز زند، ارزش بین المللی پول کاسته شده، در عمل قیمت ارزهای خارجی در کشور بالا خواهد رفت.
بر این اساس، با در نظر گرفتن، آخرین جهش ارزی و ثبات قیمت ارز در بازار آزاد و محاسبه نرخ تورم می‌توان به قیمت واقعی ارز دست پیدا کرد.
از سال 1391 تا انتهای سال 1396، قیمت ارز در بازار آزاد حدود 3600 تومان بوده است. به بیان دیگر، در طول این سالها، تورم کشور در ارزش بین المللی پول ایران منعکس نشده است. اکنون باید ببینیم، در طول این سالها، چقدر تورم داشته‌ایم.
با توجه به اعداد و ارقام منتشر شده توسط بانک مرکزی، از سال 1391 تا شهریور ماه سال 1397، در از ارزش پولی کشور به میزان 2.7 برابر تضعیف شده است. به بیان دیگر، هر 2700 تومان سال 1397 برابر با 1000 تومان در سال 1391 است. اکنون باید، قیمت ارز در سال 1391 را در عدد به دست آمده ضرب کنیم. 3600 تومان ضرب در، 2.7 برابر با 9720 تومان است.
بیشتر بخوانید: جنگ اقتصادی چیست ؛ نقش تحریم‌های جدید آمریکا در افزایش قیمت دلار در ایران
به بیان دیگر، اگر کل تورم انباشته شده در این سالها را به طور دفعی در بازار آزاد دلار تخلیه کنیم، به رقمی زیر ده هزار تومان خواهیم رسید. هرچند، این رقم نیز بسیار بیشتر از مقدار واقعی کاهش ارزش پولی کشور است. چراکه، بر خلاف سالهای پیش، در ماه‌های آغازین سال جاری، به دلایل مختلف نرخ تورم تقریبا یک و نیم برابر قبل شده است.
در واقع، اگر کل تورم انباشته شده از سال 1391 تا انتهای سال 1396 را در نظر بگیریم، متوجه خواهیم شد که در طول این سالها، ارزش پولی کشور تقریبا نصف شده است. به بیان دیگر، اگر تاثیر افزایش حبابی قیمت دلار در افزایش قیمتها در کشور را در نظر نگیریم، قیمت دلار باید حدود 7200 تومان باشد.
در عین حال، با توجه به سیاستهای دولت در کنترل قیمت ارز و ایجاد پاسخ به بخشی از نیازهای بازار با ارز 4200 تومانی، قطعا از قیمت ارز آزاد در حالت عادی نیز کاسته خواهد شد. بر این مبنا، حتی قیمت دلار 7200 تومانی نیز قیمت قابل اتکایی نیست.
قیمت دلار دارای حباب بسیار زیادی است… این حباب در دست کدام احمق خواهد ترکید؟!
نکته: با توجه به مسائل مختلف، خریداری ارز و طلا در روزهای پیش رو، به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. شاید، در این روزها، افرادی که به شیر خشک و پوشک نوزدان هم رحم نکردند، درس سختی بگیرند!
پی نویس: با توجه به کل حجم نقدینگی موجود در کشور و سهم مردم از این میزان نقدینگی، تمام انتقادات نصیب گروه خاصی نخواهد شد. در آینده به نقش بانکها و موسسات دولتی و خصولتی در افزایش قیمت دلار در ایران خواهیم پرداخت.
بیشتر بخوانید: افزایش قیمت دلار و کاهش ارزش ریال ؛ راهکارهای دولت برای پایان این ماجرا
به نظر شما، قیمت واقعی دلار چقدر است؟ از چه فاکتوری برای تعیین قیمت دلار استفاده می‌کنید؟ به نظر شما بازنده افزایش قیمت دلار چه کسانی خواهند بود؟ آیا خرید دلار را امری منطقی می‌دانید؟ به نظر شما کدام بازار سود دهی بیشتری خواهد داشت؟
منابع:
