گروه‌های پژوهشی به سرپرستی دانشگاه کرتین استرالیا، با مطالعه‌یِ شهاب سنگ مریخی کهن‌سال پرده از اسرار پیدایش زمین برداشتند.
روزی روزگاری حوالی 4/5 میلیارد سال پیش، پوستهٔ سیاره‌ی سرخ بی‌شباهت به زمین‌های ایسلند نبود. سرزمین‌های بازالتیِ ایسلند را با آن اقلیم سرد در نظر آورید، و آن‌گاه در خواهید یافت تا چه اندازه‌ای این کشف، که در کهن‌سال‌ترین شهاب سنگ مریخی سیاره‌یِ زمین پنهان بوده، می‌تواند اطلاعات شگفت‌انگیزی در باره‌ی پوسته‌هایی که لابه‌لای جنبش صفحات زمین گم شده‌اند، به‌دست دهد.
جالبی ماجرا این‌جاست که همین نمونه سنگ کوچک قادر به توضیح این است که چرا سیاره‌ای نظیر زمین می‌تواند طیف گوناگونی از حیات را در خود جای دهد و دیگر سیاراتی نظیر مریخ نمی‌توانند.
بیشتر بخوانید: تولید سوخت موشک از باکتری ؛ سوختی قدرتمندتر و در عین حال سالم‌تر!
اسرار پیدایش زمین ، روایتی از زیبای سیاه
چشم‌اندازه‌هایِ سر برآورده از گذشته‌یِ زمین که به تازگی در نشریه علمی «نیچر کامیونیکیشنز» منتشر شده، نشان می‌دهد که پژوهشگران چگونه شهاب سنگ‌هایی نظیر «زیبای سیاه» را می‌یابند و از آن حقایق علمی استخراج می‌کنند؛ شهاب سنگی متعلق به 4/48 میلیارد سال پیش که پر است از رمز و رازهایی که می‌تواند پاسخی برای پرسش‌های بی‌شمار بشریت باشد.
به گفته‌ی والری پای‌ره، پژوهشگر دپارتمان ستاره‌شناسی و علوم سیاره‌ای، این شهاب سنگ نمایانگر نخستین مرحله‌ٔ فرگشتیِ سیاره‌یِ سرخ و در نتیجه تمامیِ سیاراتِ زمین‌سان است. از آن‌جایی که سیاره‌ی زمین، بخش عمده‌ای از زمین‌ساخت‌هایِ صفحه‌ای خود را از دست داده، مشاهده‌ی چونین حالاتی در سرزمین‌های بسیار کهن مریخی، پنجره‌ای نوست به برگ گم‌شده‌ی زمین‌شناسی، که از سالیان سال پیش ردّ آن را گم کرده بودیم.
گروهی تحقیقاتی به سرپرستی آنتونی لاگین، از دانشگاه کرتین استرالیا، محل پیدایش شهاب سنگی مریخی را در منطقه‌ای در شمال غربی آفریقا جستجو کرده و با بررسی ترکیبات شیمیایی این شهاب سنگ دریافته‌اند که مریخ نیز به مانند زمین، در نخستین مرحله‌ی فرگشتی خود دارای فعالیت آتشفشانی بوده است.
ویژگی‌های شیمیایی و فیزیکی مطالعه‌ی شده «زیبای سیاه»، از خاستگاه آن در جایی میانه‌ی باستانی‌ترین منطقه‌ی مریخ خبر می‌دهد؛ جایی‌که از نظر ریخت‌شناختی بسیار به قاره‌های زمین شبیه است. باید در نظر داشت که بررسی دقیق بدنه‌ی سیاره‌ای مثل مریخ که لایه‌‌ٔ سختی روی آن را پوشانده، دشوار است و بنابراین، نیاز به بکارگیری ابزارهای دقیق داریم.
در مطالعات پیشین، گروه تحقیقاتی لاگین، الگوریتمی، با دقت مکانی بالا برای شناسایی هرچه دقیق‌تر دهانه‌های آتشفشانی توسعه دادند که قادر است دهانه‌های کوچکی به قطر 50 متر و به تعداد 90 میلیون عدد را بررسی کند. این الگوریتم ظرفیتی به ما می‌بخشد که بتوانیم دقیق‌ترین محل جدا شده‌ی شهاب سنگ را از دهانه‌ی کاراتا Karratha دریابیم که خود زاییده‌ی جداشدگی یک دهانه‌ی آتشفشانی باستانی‌تر با نام خوجیرت Khujirt است.
آینده‌ی مطالعات پیدایش زمین
لاگین، محققی در حوزه‌ی علوم زمین و سیاره‌ای در کورتین، افزوده است: «برای نخستین‌بار، با تنها نمونه سنگ مریخی در دسترس به روی زمین، بافت جغرافیاییِ مریخ را بهتر درک کرده‌ایم. آن هم درست ده سال پیش از آن‌‌که مریخ‌نورد استقامت نمونه‌سنگ‌های مریخ را به زمین بازگرداند‌ــ استقامت در حال حاضر دهانه‌ی آتشفشانی جه‌زه‌رو Jezero را کاوش می‌کندــ در واقع امر، این پژوهش، مسیری را برای یافتن محل جداشدگی سایر شهاب‌سنگ‌های مریخ هموار کرد تا به دیدگاهی جامع در تاریخچه‌ی زمین‌شناختیِ سیاره‌ی سرخ ختم شود.
پای‌ره سرشت و شاکله‌ی پوستهٔ مریخ را کاوش می‌کند تا دریابد آیا اسرار پیدایش زمین و مریخ گذشته‌ای مشترکی در پوسته‌های قاره‌مانند و اقیانوسی خود داشته‌اند یا خیر. هم‌چنین او از رصدهایِ مداریِ ثبت شده در این منطقه نیز برای هم‌سان یابیِ آثار آتشفشانی مشابهٔ ایسلند در مریخ استفاده می‌کند. پای‌ره افزوده است: «تا امروز پیچیدگی‌های پوستهی مریخ را به خوبی درک نکرده‌ایم. امّا با کاوش در منطقه‌ی سرزمین‌های سیرنیِ مریخ و رهگیری خرده قطعات باستانی آن، می‌توانیم حقایق شگفت‌انگیزی که از پیش چشمانمان دور مانده در یابیم؛ شواهدی از فرگشت مریخ و شاید هم زمین.»
هنوز که هنوز است پرسش‌های زیادی بر جای مانده که می‌باید به‌شان پاسخ دهیم. مَثَل: چرا مریخی که هم‌اکنون سرد و خشک است، بسیار متفاوت‌تر از زمینِ میزبان حیات فرگشت یافته است؟ امید داریم با الگوریتمی که این گروه پژوهشی توسعه داده قادر باشیم تحقیقات ژرف‌تری درباره‌یِ نحوهٔ شکل‌گیری و فرگشت منظومه‌ی شمسی انجام بدهیم زیرا همانطور که ذکرش رفت، مطالعه‌ی شهاب سنگ‌های مریخ نقطه‌‌ٔ آغازی بر پژوهش‌هایی در باب شکل‌گیری جهان پیرامون و اسرار پیدایش زمین خواهد بود.
بیشتر بخوانید:
- درمان پیری با مدفوع ؛ اکسیر جوانی با پیوند مدفوع انسان
- خودآ‌گاهی هوش مصنوعی GPT-3 به مرحله‌ای رسیده که درباره خودش مقاله می‌نویسد
- نخستین باتری شنی جهان در فنلاند راه اندازی شد ؛ حالا چگونه کار می‌کند؟
- سلامت دهان و دندان با یک میکروربات ؛ مسواک و نخ دندان را فراموش کنید!
شما درباره اسرار پیدایش زمین چه فکر می‌کنید؟ دیدگاه خود را در بخش «کامنت‌ها» با تکراتو به اشتراک بگذارید و اخبار فناوری را با ما دنبال کنید.
منبع: SciTechDaily
