چالش‌های ارز ریال دیجیتال و تحول کیف پول [مصاحبه اختصاصی تکراتو با عباس آشتیانی]

امروزه شاهد تحولات بسیاری در حوزه‌ی بانکداری هستیم و عرضه ارز ریال دیجیتال با تمام چالش‌های پیش رو، یکی از این تحولات است. اما سرانجام پول کاغذی چه خواهد شد؟

ریال دیجیتال یا ارز ریال دیجیتال بانک مرکزی پس از طی مراحل قانونی و اخذ مجوزهای لازم، قرار است که در حجم مشخصی توسط بانک مرکزی تولید و در اختیار هیات نظارت بر اندوخته اسکناس قرار گیرد. گفته می‌شود که ریال دیجیتال همان ریال جاری کشور خواهد بود و همواره هر واحد از آن ارزشی به معادل یک ریال خواهد داشت.

این تحول بزرگ بدون شک با چالش‌های بسیاری رو به رو خواهد بود و زمان پذیرش آن کند به نظر می‌رسد. دکتر عباس آشتیانی؛ رییس کمیسیون بلاکچین و رمزارز نظام صنفی رایانه‌ای کشور در گفتگو با تکراتو، از این چالش‌ها می‌گوید.

ارز ریال دیجیتال گامی رو به جلو یا راهی بی‌فایده؟ تصمیم با بانک مرکزی

از دکتر آشتیانی در مورد اخبار حاکی از عرضه ارز دیجیتال ریال پرسیدیم. ایشان نظر خود را در این باره اینگونه اعلام داشتند: «ابتدا باید بگویم که در سال 97 موضوع رمز ارز ملی با محوریت پست بانک در زمان وزارت وقت آقای آذری جهرمی مطرح شد و قرار بر آن شد که روی این پروژه کار شود. پس از آن در در سال 98 در آخرین کنفرانس بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت شرکت خدمات انفورماتیک، از پلتفرمی به نام برنا رونمایی کرد. لذا این موضوع و تحقیقات آن در بانک مرکزی جمهوری اسلامی، سبقه‌ی طولانی دارد و در حال حاضر با توجه به انتشار اخبار عرضه ارز ریال دیجیتال ، می‌توان آن را یک گام به سوی عملیاتی شدن این پروژه با توجه به وعده‌های رئیس بانک مرکزی؛ آقای صالح آبادی قلمداد کنیم.»

وی افزود:

واقعیت این است که بانک‌های مرکزی و نهادهای متمرکز حاکمتی هم مانند تمام افراد، حق دارند از فناوری و تکنولوژی بلاکچین به عنوان یک ابزار استفاده کنند. بانک مرکزی جمهوری اسلامی نیز تصمیم گرفته است که همانطور که ما روزی ریال را به عنوان اسکناس داشتیم و پس از آن بانک داری‌های مبتنی بر حساب و دیتا بیس به وجود آمد و بانک‌داری الکترونیک را تجربه کردیم، امروز با فناوری بلاکچین شکل دیگری از ریال را شاهد خواهیم بود که قرار است از فناوری دفترکل توزیع شده استفاده کند.

عرضه‌ی ریال رمزنگاری شده و امید قانون‌گذاری دارایی‌های دیجیتال

فعالین حوزه‌ی رمزارز و بلاکچبن مدت زیادی‌ است که تقاضای قانون‌گذاری مشخص از طرف ارکان حکومتی بر بازار کریپتو دارند که می‌تواند از وقوع کلاهبرداری‌ها و مشکلات دیگر جلوگیری کند. رییس کمیسیون بلاکچین و رمزارز نظام صنفی رایانه‌ای کشور در پاسخ به این سوال که آیا این عرضه می‌تواند نوید آغاز قانونگذاری‌های درست در این زمینه را بدهد، گفت:

«خیلی موضوع قانون‌گذاری حوزه‌ی دارایی‌های دیجیتال با این مساله ارتباطی ندارد. چرا که رمزپول ملی و یا ریال دیجیتال چندین سال است که وجود دارد. البته من این نام‌گذاری را نمی‌پسندم. زیرا ما ریال دیجیتال را قریب 15 سال است که در بانکداری الکترونیک داریم. اما ریال رمزنگاری شده که یک ابزار جدید و شکل دیگی از ریال است را بانک‌های مرکزی در قالب سیاست‌های پولی و با توجه به قوانین کشورشان منتشر می‌کنند و در واقع فقط از تکنولوژی بلاکچین استفاده می‌کند. امروزه ما بیش از 21 هزار موجودیت رمزنگاری بر پایه‌ی فناوری بلاکچین یا دفتر کل توزیع توزیع‌ شده داریم که هر کدام یک ماهیت مستقل دارند. لذا من این عرضه‌ را قدم بزرگی در روند قانون‌گذاری نمی‌بینم و صرفا یک روند طبیعی است که باید طی شود. اما در بخشی از متنی که بانک مرکزی منتشر کرده است، در قسمت تعاریف ذکر شده که رمزارزها یک نوع دارایی مالی به حساب می‌آیند و قبول این تعریف یک قدم مثبت است.»

قابلیت‌های ریال دیجیتال در گرو تصمیم بانک مرکزی

دکتر آشتیانی در پاسخ به این سوال که ارز ریال دیجیتال از کدام تکنولوژی بهره خواهد برد، توضیح داد:

ریال دیجیتال از فناوری دفتر کل توزیع شده و یا همان بلاکچین قرار است بهره ببرد. اما نکته‌ی مهم آن است که تکنولوژی بلاکچین ویژگی‌های بی‌حد و حصر و قابلیت برنامه‌ریزی دارد. همانطور که در متن بانک مرکزی ذکر شده است، قابلیت برنامه‌ریزی پول یکی از انگیزه‌های بانک مرکزی برای رفتن به سمت این فناوری برای استفاده از این شکل جدید ریال بوده است. اما نکته مهم آن است که مثبت و یا منفی بودن این اقدام برای کشور و کسب وکارها و اکوسیستم فناوری داخل کشور تماما به تصمیم بانک مرکزی بستگی دارد که کدام یک از قابلیت ها را بخواهد محدود کند.

وی همچنین ادامه داد:

«اگر ما در بلاکچین توانایی بازگشت به عقب و در کیف پول‌ها توانایی فریز کردن این شکل پول را داشته باشیم، طبیعتا آسیب زننده خواهد بود و فرآیند پذیرش را به تعویق خواهد انداخت و اثر مثبت این نوع از ریال را نیز کاهش می‌دهد. رعایت حریم خصوصی نکته‌ی بسیار مهمی است که بانک مرکزی باید به آن توجه کند. البته در متن منتشره، بانک مرکزی قسمتی را به این مساله اختصاص داده است و مطرح کرده که آیا کیف پول‌ها و داشتن این نوع از رمز پول نیاز به احراز هویت دارد یا خیر؟ به نظر می‌رسد با طرح این سوال از سوی بانک مرکزی، این نهاد هنوز تصمیم مشخصی درباره‌ی آن ندارد. تک تک تصمیمات بانک مرکزی برای استفاده از ویژگی های تعریف شده و یا به صورت خالص، می‌تواند تعیین کند که این موضوع برای اقتصاد کشور ما مفید است یا خیر.»

به فرجام ریال‌های اسکناسی نزدیک می‌شویم؟

در پایان گفتگو پرسیدیم که در حالی که هنوز سرویس‌های پرداخت در حداقل کیفیت خود قرار دارند، آیا می‌توان به آینده‌ی جایگزینی ریال دیجیتال با اسکناس امیدوار بود؟ آشتیانی پاسخ می دهد:

«از جمله ویژگی‌های فناوری دفتر کل توزیع شده، مفهوم همتا به همتا، نوع انتقال و تسویه‌ی ارزش است. در بانکداری دیتا بیس و یا مبتنی بر حساب ما نیازمند به نهادهای واسطه؛ مانند اتاق پایاپای، اتاق تسویه الکترونیکی، شرکت‌های شاپرک، شرکت‌های پرداخت‌یار و … بودیم و هستیم و ضعف‌های بسیاری را نیز می‌بینیم. نوع رمزنگاری شده‌ی ریال و یا رمزارز واحد کشور عزیزمان، این ویژگی را دارد که می‌تواند به صورت همتا به همتا منتقل شود. من فکر می‌کنم که در صورت تصمیم‌گیری صحیح بانک مرکزی برای استفاده از این فناوری به شکل درست، شاهد پذیرش عام خوبی خواهیم بود، کیف پول‌ها جای خوبی بین مردم باز خواهند کرد و نطام پرداخت در کشورمان ممکن است دچار تحول خوبی شود. چرا که نیاز به نهاد واسطه برای پرداخت و تسویه ارزش در حالت همتا به همتا بسیار کمتر است و فکر می‌کنم در این حالت نظام‌های پرداخت شاهد اتفاق ها خوبی باشند که خب البته این بستگی به تصمیم بانک مرکزی دارد.»

بیشر بخوانید:

• قانون‌گذاری تنها راه مبارزه با کلاهبرداری با رمزارزها [مصاحبه اختصاصی تکراتو با امید علوی]
• ورود فرمول یک به فضای متاورس : ثبت 2 نام تجاری در پیست لاس وگاس
• به روند صعودی بازار کریپتو اعتماد کنیم؟ [مصاحبه اختصاصی تکراتو با عباس آشتیانی]
• وضع مقررات بازاریابی کریپتو توسط دبی : تبلیغ پروژه‌های نامعتبر ممنوع شد

نظر شما در خصوص عرضه‌ی ارز ریال دیجیتال چیست؟ نظرات خود را در بخش کامنت‌ها با تکراتو در میان بگذارید.