در شرایطی که تا همین دیروز مسئولین مرتبط زیربار پذیرش محدودیت‌های اینترنتی نمی‌رفتند، حالا زمزمه‌های اجرایی شدن طرح اینترنت طبقاتی به گوش می‌رسد.
گرچه وزیر ارتباطات اخیرا در مصاحبه‌ای با جزئی خواندن اختلالات، مشکلات اینترنت را به استفاده از فیلترشکن توسط مردم ربط داد و مدعی کفایت پلتفرم‌های داخلی برای کاربران شد، اخیرا خبرهایی مبنی بر افزایش گروه‌های مستثنی از این محدودیت‌ها به گوش می‌رسد. به نظر می‌رسد به طور تدریجی و گام‌به‌گام شاهد اجرای طرحی هستیم که از آن با عنوان فیلترینگ طبقاتی یا دسترسی طبقه‌بندی شده به اینترنت یاد می‌شود. اما از اجرایی شدن طرح اینترنت طبقاتی چه می‌دانیم؟
بیشتر بخوانید: سنجش ادعای وزیر ارتباطات در خصوص جزئی بودن اختلالات اینترنت
اجرایی شدن طرح اینترنت طبقاتی
به نظر می‌رسد پروژه اینترنت طبقاتی که پیش از این نیز گاهی از آن صحبت شده بود به تدریج در حال اجرایی شدن است و قرار است حق بدیهی دسترسی به اینترنت آزاد، محدود به برخی گروه‌های خاص شده و عموم مردم از آن محروم باشند.
توجیه اعطاکنندگان و دریافت‌کنندگان این امتیاز آشکارا تبعیض‌آمیز این است که کسب‌وکارها و فعالیت حرفه‌ای این اقشار به دسترسی بدون محدودیت به اینترنت بستگی دارد، اما منتقدان با تاکید بر نقض صریح حق شهروندی معتقدند تا زمانی که عامه مردم به اینترنت آزاد دسترسی نداشته باشند، برخورداری از این امتیاز حتی برای مستثنی‌شدگان نیز چندان مزیتی ندارد.
گفته می‌شود اجرای این طرح احتمالا مقدمه‌ای خواهد بود برای احراز هویت همه کاربران اینترنت کشور در آینده و ایجاد چیزی شبیه آنچه در چین وجود دارد.
اینترنت خواص!
در شرایطی که این روزها در نتیجه محدودیت‌های اینترنتی گسترده کمتر کاری را می‌توان بدون فیلترشکن انجام داد، وزارت ارتباطات به طور همزمان در حال پیشبرد طرحی است که امکان دسترسی بدون فیلتر به اینترنت آزاد را برای برخی گروه‌های خاص و اصناف فراهم می‌کند.
بعد از اینکه طرح طبقاتی‌سازی اینترنت با ماجرای محدودسازی دسترسی اینترنتی کودکان روی سیمکارت‌های مخصوص و از سوی دیگر اعطای امکان استفاده از اینترنت بدون فیلتر به اصحاب رسانه و اعضای اتاق بازرگانی همراه شد، به نظر می‌رسد این طرح به مرور در حال وارد شدن به فازهای جدیدی است.
در همین خصوص، اخیرا امیر محمد زاده لاجوردی، رئیس شرکت ارتباطات زیرساخت در گفتگویی که روز پنجشنبه با خبرگزاری مهر داشته، از برنامه وزارت ارتباطات برای ارائه یک سرویس اینترنتی باکیفیت برای اقشار خاص مانند برنامه‌نویسان و کاربران حرفه‌ای در ماه جاری خبر داده است. او در تشریح علل کندی اینترنت کشور در مدت اخیر گفت:
اغلب شکایاتی که در حوزه کندی اینترنت مطرح می‌شود مربوط به فیلترشکن‌هاست؛ اتصال به اینترنت از طریق فیلترشکن غیر از آسیب‌های امنیتی که به دستگاه کاربر می‌زند باعث کند شدن سرعت اینترنت هم می‌شود. معاون وزیر ارتباطات در ادامه افزود: مشکل دیگر برخی از کاربران مخصوصا برنامه‌نویسان و کاربران حرفه‌ای، مربوط به دسترسی به سایت‌ها و خدماتی است که ما را تحریم کرده‌اند و تا پیش از این، این‌گونه کاربران از طریق فیلترشکن به آنها دسترسی داشتند.
محمدزاده با اشاره به اینکه در همکاری با بخش خصوصی تلاش شده سرویس‌هایی ارائه شود که بخشی از این مشکلات را حل کند، تاکید کرد: «در همین ماه سرویسی با کیفیت مناسب‌تر برای این دسته کاربران معرفی خواهد شد».
البته که پیش از این نیز اتحادیه فناوران رایانه تهران با انتشار اطلاعیه‌ای اعلام کرده بود که بنابر مذاکرات انجام شده قرار است دارندگان پروانه کسب اتحادیه فناوران از امکان خاصی برای دسترسی به اینترنت بدون فیلتر برخوردار شوند. محمدرضا فرجی رئیس این اتحادیه در گفتگوهایی که با رسانه‌ها در این خصوص داشت گفته بود:
اجازه رفع فیلتر پلتفرم‌های فیلتر شده پرکاربرد -مانند اینستاگرام، واتساپ و تلگرام- برای دارندگان پروانه کسب از متولیان اینترنت گرفته شده است.
بنابر اظهارات او قرار است اعضای این اتحادیه با ارائه تعهداتی، درخواست خود برای بهره‌مندی از اینترنت آزاد را ارائه کنند و سپس با پذیرش مسئولیت توسط صاحب پروانه، محدودیت‌ها برای هر تعداد آی‌پی که توسط واحد صنفی اعلام شده باشد، رفع شود.
بیشتر بخوانید: ایران پیشرفته ترین سامانه فیلترینگ جهان ؛ روسیه و چین به گرد پای ایران هم نمی‌رسند!
تبعیضی از جنس اینترنت
این روزها و در واکنش به این شرایط برخی از مدیران شرکت‌ها ضمن گلایه از محدودیت‌های اینترنتی، نسبت به آینده کسب‌وکار خود ابراز نگرانی می‌کنند و در عین حال طبقه‌بندی دسترسی به اینترنت را نیز محکوم کرده از پذیرش اینترنت بدون فیلتر سرباز می‌زنند.
در همین خصوص اخیرا حسن هاشمی رئیس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور در یک توییت، سیاست‌های غلط فیلترینگ را عامل بحران اقتصاد دیجیتال دانست و نوشته است: «اول صدها هزار کسب‌وکار را از نان خوردن می‌اندازند و حالا هم به دنبال اجرای اینترنت طبقاتی هستند.» وی تاکید کرد که سازمان نصر از همان ابتدا با اینترنت طبقاتی مخالف بود و این پیشنهاد را نپذیرفت.
حسین اسلامی، رئیس سازمان نصر تهران نیز با محکوم کردن محدودیت‌های اینترنتی و امتیازدهی به گروه‌های خاص برای بهره‌مندی از اینترنت آزاد اظهار کرد:
از دید این سازمان، اینترنت طبقاتی به هیچ‌وجه قابل پذیرش نیست و از رئیس‌جمهور به عنوان رئیس شورای عالی فضای مجازی خواسته‌ایم تا همه اختیارات خود را به کار گیرند و از ایجاد محدودیت در دسترسی‌های اینترنتی جلوگیری کنند.
با این وجود، رئیس اتحادیه فناوران رایانه در پاسخ به سوالی در خصوص تبعیض‌آمیز بودن برخورداری اقشار خاص از این امکان اظهار کرده است: «اگر اینترنت به این شکل برای واحدهای صنفی در دسترس نباشد،کار این واحدها به تعطیلی کشیده می‌شود.زیرا تمام کار و اقتصاد این واحدها به دسترسی به اینترنت بدون محدودیت گره خورده است.» فرجی معتقد است:
اگر بتوانند این مطالبه را به‌درستی پیگیری کنند، قطعا از طریق اتاق ایران برای دسترسی دیگر واحدهای صنفی نیز اقدام خواهد شد تا به اینترنت بدون محدودیت دسترسی داشته باشند.
پس از مستثنی شدن برخی اصحاب رسانه، اعضای اتاق بازرگانی، اعضای اتحادیه کسب‌وکارهای مرتبط با فناوری و حتی اخیرا رفع فیلترینگ اینترنت برای برنامه‌نویسان، گفته می‌شود قرار است امکان مشابهی نیز برای اعضای حقیقی و حقوقی پارک‌های علم و فناوری و کارخانه‌های نوآوری برای دسترسی به اینترنت بدون فیلتر فراهم شود.
احتمالا به تدریج دانشگاهیان و برخی اقشار دیگر نیز مشمول این شرایط می‌شوند. با این اوصاف و با تعدد گروه‌های مستثنی شده از محدودیت‌های اینترنتی این سوال طرح می‌شود که اگر دسترسی به اینترنت آزاد و باکیفیت تا این اندازه برای حیات انواع کسب‌وکارها ضروری است اصلا چرا باید محدود بماند؟
بیشتر بخوانید: رتبه ایران در فیلترینگ ؛ ایران در لیست کشورهایی با بیشترین فیلترینگ چه جایگاهی دارد؟
مقدمه‌ای برای احراز هویت کاربران اینترنت
دفاع از اینترنت طبقاتی البته طرفداران پروپاقرصی بین سیاستمداران دارد. در این شرایط و گرچه بنابر رده بندی استاتیستا، روسیه در رده‌بندی بسته‌ترین اینترنت‌های جهان در رده پنجم جای دارد، جلال رشیدی کوچی، نماینده مردم مرودشت در مجلس از آن به عنوان یک نمونه موفق تعیین سطح دسترسی به اینترنت یاد کرده و اجرای چنین طرحی در ایران را ضروری دانسته است. او با بیان اینکه فیلترینگ به شیوه فعلی کارآمد نیست گفت:
مثلا در روسیه برای هر مکانی وای‌فای تعبیه شده بود و هر کدام از آنها سطح دسترسی مشخصی داشتند و برای اتصال به آن نیز باید احراز هویت صورت می‌گرفت و مسائل به راحتی قابل پیگیری بود. دسترسی وای‌فای در خیابان برای امور روزمره بود، اما در مترو وضعیت متفاوت بود؛ به‌طوری که تماس صوتی و تصویری واتساپ و اینستاگرام فیلتر بود، اما به بقیه امکانات دسترسی وجود داشت.
رشیدی‌کوچی با اشاره به اینکه در مجلس این کشور همه به همه موارد دسترسی داشتند، گفت پیشنهاد داده‌ایم، نمی‌توان همه دسترسی‌ها را بست و افزود: «به جای این کار وای‌فای را فعال کنید. فیلترشکن نیز امنیت را به‌شدت کاهش می‌دهد. این شیوه فیلترینگ راهگشا نخواهد بود.» او تاکید کرده: «اگر دانشجو نیاز به دسترسی به سایت‌های خاصی دارد، باید سطح بالاتری از دسترسی نه روی سیم‌کارت بلکه وای‌فای داشته باشد.»
تاکید بر ارائه آی‌پی ثابت برای برخورداری از اینترنت بدون محدودیت، تعریف طرحی برای اعطای فیلترشکن قانونی و لزوم احراز هویت کاربران پلتفرم‌های کاربرمحور داخلی از طریق سامانه‌هایی مانند شاهکار همگی تکه‌هایی از پازلی به نظر می‌رسند که عزم جدی سیاستگذاران برای کنترل کامل فعالیت کاربران در فضای مجازی را نشان می‌دهند.
در نتیجه چنین طرح‌هایی طبیعی است که هویت واقعی هر کاربر در فضای مجازی کاملا مشخص شده و امکان رصد هرگونه فعالیت آنها وجود خواهد داشت. پیش از این کشورهایی مانند چین طرح احراز هویت کامل کاربران فضای مجازی را کلید زده‌اند. در همین راستا به تازگی CNN در گزارشی از ابلاغ دستورالعمل‌های جدیدی در چین خبر داده که به موجب آنها حتی لایک پست‌های اعتراضی به سیاست کووید-صفر در این کشور امتیاز منفی داشته و زمینه‌ساز برخورد با کاربر خاطی باشد. در این طرح افرادی که امتیاز پایین داشته باشند، «فریب‌کار» معرفی می‌شوند و در فهرست مسدودسازی قرار می‌گیرند.
اجرایی شدن طرح اینترنت طبقاتی در حالی است که از زمان ایجاد محدودیت‌های اینترنتی تا امروز، مسئولین امر همواره دم از کفایت پلتفرم‌های داخلی، ضرورت کوچ مردم به شبکه‌های اجتماعی ایرانی و البته مهمتر از همه امکان پیشبرد امور بدون نیاز به پلتفرم‌های خارجی می‌زدند. اما حالا به نظر می‌رسد در شرایطی که کسی آمارهای ضرر و زیان فیلترینگ و محدودیت‌ها را نمی‌پذیرفت، برای تسهیل امور کسب‌وکارهای خاص قرار بر آزادسازی دسترسی برخی گروه‌ها به اینترنت است!
بیشتر بخوانید:
- مهمترین و جدیدترین اخبار فیلترینگ و محدودیت های اینترنتی! / از ضرر قطعی اینترنت تا فیلترینگ اپلیکیشن ها!
- ضرر فیلترینگ برای اقتصاد کشور فراتر از کسب‌وکارهای اینستاگرامی است!
- نماینده مجلس: تداوم فیلترینگ منجر به تعطیلی مشاغل زیادی می‌شود
- خسارت فیلترینگ برای بورس ؛ اختلالات اینترنتی با بازار سرمایه چه می‌کند؟
- به صفر رسیدن گردش مالی تبلیغات در اینستاگرام ؛ تبعات ادامه‌دار فیلترینگ برای کسب‌وکارها!
دیدگاه شما درباره اجرایی شدن طرح اینترنت طبقاتی چیست؟ نظرات خود را در بخش کامنت‌ها با تکراتو در میان گذاشته و اخبار تکنولوژی را با ما دنبال کنید.
رفع فیلتر یک ابزار فروش تنها برای دارندگان پروانه؟ جدیه؟ یعنی در یه پاساژو قفل کنی و فقط صاحب مغازه ها مجاز باشن که بیان تو. دریای جهل شما ساحل نداره
وقتی اکثریت جامعه مخالفت شدید خودشون رو با هر طرحی اعلام میکنن ولی دقیقا نتیجه ی برعکسی می بینن، یعنی ما کاملا تحت حکومت ناعادلانه، نامشروع و طاغوتی داریم تلف میشیم. دیگه واقعا حاضرم کشته بشم ولی دست از اعتراض برندارم.