تمدنی پیشرفته، بر اساس معادله دریک می‌تواند به سرعت در کهکشان‌های گوناگون مستعمرات خود را ایجاد کند، بنابراین فقدان سکونت‌گاه‌های فرازمینی در منظومه شمسی نشان می‌دهد که چنین تمدن‌های توسعه‌طلبی وجود ندارند. این استدلال معمولاً پارادوکس فرمی نامیده می‌شود.
شاید باورمندان به معادله دریک توضیح خوبی را برای این که چرا نتوانسته‌ایم تا به کنون تمدن‌های بیگانه را شناسایی کنیم یافته باشند. به گزارش یونیورس تودی، پژوهشگران مستقر در ایالات متحده، مطالعه‌ی جدیدی را منتشر کرده‌اند که چرایی آن را بیان می‌کند؛ در ادامه، مشروح آن را خواهید خواند.
بیشتر بخوانید: تصویر روز تکراتو ؛ کاوشگر ناسا آسمان شب را شکار کرد!
اگر معادله دریک درست باشد پس حیات فرازمینی به دنبال چیست؟
پیش از هر چیزی شاید بهتر است بپردازیم به این‌که معادله دریک چیست؟
فرانک دریک استاد بازنشسته نجوم و اخترفیزیک، معادله‌ای را ابداع کرد که با آن می‌توانیم تعداد تمدن‌های فرازمینیِ قابل ردگیری در کهکشان راه‌شیری را تخمین بزنیم. پس از ابداع آن، از معادله دریک برای جست و جوی هوش فرازمینی مورد استفادهٔ فراوانی قرار گرفت، امّا علی‌رغم کارآیی آن، همچنان هیچ حیات فرازمینی‌ای را نتوانسته‌ایم بیابیم؛ شایان ذکر است که پژوهشگران زیادی به نقد و تصدیق این معادله پرداخته‌اند که در ادامه باهم آن را مرور خواهیم کرد.
جزئیات معادله دریک
متغیرهای معادله دریک عبارت است از (ویکی‌پدیا، 2011):
که در آن:
N:تعداد تمدن‌های فرازمینی که می‌توانیم با آنها تماس برقرار کنیم.
R* : نرخ متوسط تشکیل ستاره‌ها در کهکشان ما.
fp : نسبتی از این ستاره‌ها را که دارای سیاره هستند.
ne : تعداد متوسط سیاراتی که احتمال شکل‌گیری حیات در آنها وجود دارد و به دور هر ستارهٔ سیاره‌دار می‌چرخند.
f ℓ : نسبت سیاراتی که در طول عمرشان عملاً حیات در آن شکل می‌گیرد، به تعداد سیاراتی که احتمال شکل‌گیری حیات در آنها وجود دارد.
fi : نسبت سیارات دارای حیات که می‌توانند حیات هوشمند (تمدن) در خود داشته باشند.
fc : نسبت تمدن‌های دارای فناوری، با نشانه‌های قابل دریافت در کهکشان.
L: مدت زمانی که در آن تمدن‌ها قابلیت برقراری تماس را دارند (طول عمر تمدن).
طبق گفته‌ٔ ویکی‌پدیا، با وارد کردن پارامتر‌های این معادله برای کهکشان راه‌شیری، تعداد تمدن‌های فرازمینی برای این کهکشان حدود ۱۰۰ عدد خواهد بود.
در سال 1950، انریکو فرمی و مایکل هارت به شکاف آماری بزرگی در کاربرد معادله دریک برخوردند که به تخمین تعداد تمدن‌ها در کهکشان ما اشاره دارد. آن هم در صورتی که معادله دریک احتمال ریاضی بالایی را برای وجود تمدن‌های پیشرفته بیگانه نشان می‌داد، و سپس فرمی و هارت از خودشان پرسیدند که اگر چنین چیزی حقیقت داشته باشد، چرا ما هنوز یکی از آنها را ندیده‌ایم؟! در نهایت، آنچه شد که باید می‌شد و این شک، پارادوکس فِرمی نام گرفت!
سال‌های سال بعد، هارت مقالهٔ مفصلی منتشر کرد که در آن پارادوکس فرمی را تحلیل کرده و در آن اظهار داشت که تمدن‌ها می‌توانند به سرعت با فرستادن فضاپیماها و سازه‌های فضایی در کهکشان مورد نظر خود گسترش بیابند و به ۱۰۰ ستاره نزدیک خود نیز رفت و آمد کنند. و مضاف بر آن، با تکرار این فرآیند، چنین تمدن‌هایی در مدت زمان کوتاهی سریعاً توسعه خواهند یافت و مستعمره‌هایِ فراوانی خواهند داشت.
منطق ستی جور در نمی‌آید!
شاید بهتر باشد در وهله نخست، بپردازیم به چیستی ستی (SETI):
جستجوی هوش فرازمینی ( Searching for Extra-Terrestrial Intelligence یا SETI) نامی است که به پروژه‌های علمی با هدف یافتن هوش فرازمینی گفته می‌شود. در واقع امر، پژوهشگران سیگنال‌های دریافتی از فضا را، که در طیف الکترومغناطیس، یعنی: رادیویی و نور مرئی است تحلیل می‌کنند.
خوب نوبتی هم باشد نوبت پرداختن به محاسبات هارت است که طبق آن، کهکشان ما تنها در ششصد و پنجاه هزار سال قابل پیمایش است و تمدنی پیشرفته می‌بایست تا کنون با بشریت تماس می‌گرفته. از آنجایی که تاکنون چنین تماسی انجام نگرفته، بنابراین هارت به این نتیجه رسید که هیچ تمدن بیگانه‌ای وجود ندارد، و در نهایت، مأموریت‌هایی مانند ستی منطقی نیستند.
اما اگر برای حیات فرازمینی خورشید کافی نباشد چه؟
اخیراً در مقاله‌ای که توسط ژورنال آستروفیزیکال برای انتشار پذیرفته شده است، یاکوب حق-میسرا و توماس فاوشز به ترتیب از مؤسسه و دانشگاه آمریکایی علوم فضایی بلو ماربل، به اشکالاتی در خود پارادوکس فرمی اشاره می‌کنند.
نویسندگان معتقدند که از آنجایی که همهٔ ستارگان کهکشان‌ها یکسان نیستند، منطقی است که تمدن‌هایِ بیگانه در مستعمره‌سازی خود کمی حساس‌تر باشند. چنانکه مطالعهٔ دیگری در سال 2021 نشان داد که تمدن‌هایی با عمر طولانی ترجیح می‌دهند که منظومه‌های ستارهای کم جرم کِی و اِم – کوتوله را برای به حداکثر رساندن طول عمر تمدنی خود در کهکشان‌ها اطراف انتخاب کنند.
بنابراین، تمدن‌های بیگانه به احتمال زیاد در تلاش برای ایجاد پایگاه درون کهکشانی به دنبال انواع خاصی از ستارگان باشند و خورشید ما، به سادگی، معیار آنها را برآورده نمی‌سازد.
هر دو ستاره کوتولهٔ کِی و ام، در مقایسه با کوتوله زردی نظیر خورشید ما، ستارگانی با عمر طولانی هستند. با این‌که ممکن است تفاوت بزرگی برای انسان ایجاد نکند، نویسندگان پیشنهاد می‌کنند که تمدن‌های بیگانه که قادر به استعمار منظومه‌های خورشیدی هستند، قطعاً این امر را در هنگام تصمیم‌گیری در نظر خواهند گرفت.
معادله‌ی دریک و آینده جست و جوی هوش فرازمینی
صرف نظر از پیشرفتگی یک تمدن، تلاش برای استعمار منظومه خورشیدی همچنان مستلزم تخصیص منابع زیادی است و تمدنی هوشمند منابع خود را به‌‌روی ستارهای که زود از میان می‌رود قمار نمی‌کند، حتّی اگر به معنای چند میلیون سال باشد.
طبق تخمین‌های پژوهشگران، یک تمدن پیشرفته ممکن است حدود دو میلیارد سالی زمان بخواهد تا به تمام ستارگان کم‌جرم برسد، و ممکن است تمدن‌های متعددی هم اکنون در کهکشان راه‌شیری خودمان نیز این کار را انجام دهند، امری که ما نمی‌توانیم وجود آن را صرفاً به دلیل داشتن و نداشتن پناهگاه حذف کنیم. بنابراین، برنامه‌هایی مانند ستی می‌توانند به ما برای شناسایی آنها کمک نمایند.
در طول زندگی‌مان، قطعاً نمی‌توانیم موفقیت‌های آنان را تکرار کنیم، امّا این بدان معنا نیست که نباید به دنبال نشانه‌‌ای از آنها باشیم. ـــ یاکوب حق میسرا‌ـــ.
بیشتر بخوانید:
- کشف ژنوم های مرتبط با قد افراد ؛ دیگر نگران افزایش قد خود نباشید!
- بعضی از آدم ها برای پشه های ماده جذاب ترند؛ شما جزو کدام دسته‌اید؟
- کری خوانی هابل برای جیمز وب ؛ تصویر شگفت‌انگیز هابل از خوشه ستارهای ترزان 1
- ستونی از متان به ارتفاع 5 کیلومتر در تهران ؛ ناسا تایید کرد!
.
شما درباره معادله دریک و برنامه جست و جوی هوش فرازمینی چه فکر می‌کنید؟ آیا آن را نشان از حماقت انسان و یا کنجکاوی سیری ناپذیر او می‌دانید؟ دیدگاه خود را در بخش «کامنت‌ها» با تکراتو به اشتراک بگذارید و اخبار فناوری را با ما دنبال کنید.
منبع: Interestingengineering
