وضعیت قرمز آلودگی هوا در تهران و 5 شهر صنعتی دیگر حال برای هشت روز متوالی است که ادامه دارد و شواهد نیز از تداوم این شرایط تا روزهای آینده خبر می‌دهد.
ماجرای آلودگی هوا یک داستان با سناریویی تکراری به قدمت 30 سال بوده که هر دولت و شهرداری که یکی پس از دیگری روی کار می‌آید ادعای می‌کند که توانایی حل این معضل را دارد اما همواره مسیر کاری آن‌ها به سمتی می‌رود که رسیدگی به آن از اولویت خارج شده و همه چیز به ابر و باد و باران و شاید اندکی شانس واگذار می‌شود. در این روزها وضعیت قرمز آلودگی هوا در تهران و شهرهای صنعتی در حالی اضطراری اعلام شده که روز دوشنبه وزارت بهداشت حتی درخواست جلسه اضطرار نیز کرده بود.
شرایط آلودگی هوای شهرهای این روزهای کشور خبر از باقی ماندن شعارها در همان حد حرف می‌دهد و نشانه این است که کسی به عمل به آن‌ها نیز فکر نمی‌کند. این آلودگی به گونه‌ای است که در ساعات ابتدایی شروع کار روزانه شاخص آلاینده «ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون» روی عدد 169 و در شرایط «قرمز» قرار دارد. به همین دلیل آمبولانس‌های مرکز اورژانس تهران و تکنسین‌های اورژانس در میادین اصلی سطح شهر تهران قرار گرفته‌اند.
عصر روز دوشنبه 22 آذرماه رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت در اظهاراتی بیان کرد: «از مسئولان استان تهران تقاضا داریم تا جلسه شرایط اضطرار آلودگی هوا را تشکیل داده و تصمیمات لازم برای کاهش مواجهه عموم مردم و بخصوص گروه‌های حساس را اتخاذ کنند». مطابق معمول نتیجه این شد که افزون بر مهدکودک‌ها و مدارس ابتدایی که از اول هفته با کلاس‌های مجازی برگزار می‌شدند، دبیرستان‌ها و دانشگاه‌ها نیز به این جمع اضافه شدند.
نکته حائز اهمیت این است که با وجود اعلام عدد 170 برای شاخص آلودگی این تعطیلی شامل حال ادارات و شرکت‌های عمومی و خصوصی نشد. این مسئله از آن جهت تعجب برانگیز است که براساس دستورالعمل تبصره 3 ماده 3 قانون هوای پاک و آیین‌نامه محدودیت‌های مربوط به آلودگی هوا؛ در شرایطی که هوا برای تمام گروه‌ها ناسالم باشد باید شناورسازی و کاهش ساعت کاری ادارات نیز انجام شود که وزارت بهداشت روز دوشنبه چنین درخواستی مبنی بر کاهش ساعت کاری ادارات برای روز چهارشنبه 23 آذرماه در استانداری تهران و کمیته اضطرار آلودگی هوا مطرح کرد اما با آن موافقت نشد.
بیشتر بخوانید: فوت 6 هزار نفر در نتیجه آلودگی هوای تهران در یک سال!
داستان همیشگی وضعیت قرمز آلودگی هوا در تهران در نیمه دوم سال
در سال‌های گذشته همواره وضعیت آلودگی هوای کشور معضل بزرگ نیمه دوم سال بوده، کیفیت پایین بنزین‌ها، سوزاندن مازوت، تعداد فراوان خودروها، وارونگی هوا همگی باعث ایجاد این شرایط بوده تا نفس کشیدن را هر روز دشوارتر از قبل کند.
درحالی‌که بیشتر توجه‌ها در خصوص آلودگی هوای تهران، به سمت شهرداری این استان است، ولی زاکانی در زمینه کاهش آلودگی هوا گفته که «مسئولیت مستقیم» با شهرداری تهران نیست.
البته اظهارات او درست بوده و مسئولیت مستقیم ندارد زیرا در این راستا باید با 22 دستگاه دیگر هماهنگ شود. اما باید توجه کرد که اداره حمل و نقل عمومی شهر مستقیماً به او و نهاد تحت امرش مرتبط بوده که برای توسعه آن بهانه‌های زیادی از سوی این مسئولین وجود دارد. در این موارد اینکه اولویت بودجه شهرداری به توسعه حمل و نقل عمومی تعلق داشته باشد یا برای امور فرهنگی و سیاسی مصرف شود به‌طور مستقیم به شهرداری تهران مربوط خواهد بود.
این داستان از آنجا تلخ‌تر می‌شود که این آلودگی سالانه بین 7 تا 11 میلیارد دلار به کشور ضرر وارد می‌کند و صرفاً در سال 1400 بیش از 20 هزار مرگ منتسب به آلودگی هوا ثبت شده است. این موضوع را شاهسونی، رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت اعلام کرده که در سال 1400 میانگین تعداد مرگ کل مرتبط با رویارویی طولانی مدت با ذرات معلق PM2.5 در بزرگسالان بالاتر از 30 سال در 27 شهر مورد مطالعه مذکور، 20837 نفر بوده است. طبق این آمار همچنین در شهر تهران در سال پیش به صورت میانگین مرگ 6398 نفر منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق PM2.5 است.
علاوه بر این نتایج این مطالعه حاکی از آن است که در سال 1400 به‌طور متوسط مرگ کل مربوط به ذرات معلق در کشور برابر با 12.59 درصد است که این نسبت میانگین در شهرهایی مانند اهواز، تهران، زابل، کرج، اصفهان و دزفول که با آلودگی هوای شهری و پدیده گرد و غبار درگیر هستند، بالاتر از میانگین کشوری بوده است.
لازم به ذکر است که عمده نهادها و سازمان‌های مشخص و مرتبط با آلودگی هوا در کشور، وزارت بهداشت، وزارت کشور، سازمان حفاظت از محیط زیست و شهرداری هستند که به نظر می‌رسد در این موضوع آنچنان فعالیت موفقیت‌آمیزی نداشته‌اند به گونه‌ای که حتی پرونده ترک فعل این دستگاه‌ها نیز در مورد آلودگی هوا به قوه قضائیه ارجاع شده است. در همین راستا رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس، سمیه رفیعی، اعلام کرده است:
«فراکسیون محیط زیست در خصوص موضوع آلودگی هوا پیگیری‌هایی انجام داده و با دادستان محترم صحبت کردیم و اعمال ماده 234 داشتیم و یک پرونده کاملاً تکمیل و به قوه قضائیه ارسال کردیم».
او اظهارات خود را در مورد این مسائل چنین ادامه می‌دهد: «نباید بعد از گذشت 30 سال دوباره راه‌حل‌های همیشگی را ادامه دهیم. یکی از اتفاق هایی که در طول این همه سال باید می‌افتاد گسترش حمل و نقل عمومی بود که متأسفانه در ضعیف ترین حالت خود است».
سمیه رفیعی در جلسه علنی روز گذشته (چهارشنبه 23 آذر ماه) همچنین در تذکری ضمن انتقاد از وضعیت قرمز آلودگی هوا در تهران و سایر استان‌ها گفت: «کمتر کسی به موضوع آلودگی هوا توجه می‌کند؛ اخیراً بانک جهانی در گزارشی تعداد تلفات آلودگی هوا را اعلام کرده که براساس آن بیش از 41 هزار نفر در سال 2021 بوده است؛ وزارت بهداشت هم گزارش مشابهی داشته است. امسال تعداد روزهای ناسالم پایتخت نسبت به سال گذشته دو برابر شده و تعداد روزهای خطرناک تبریز صدرصد بیشتر شده و این وضعیت برای مشهد دو برابر است. روزهای خطرناک در اهواز پنج برابر و روزهای ناسالم دوازده برابر شده است. اصفهان و کرج هم فقط دو روز هوای پاک داشتند».
رفیعی در پایان گفته‌های خود به این نکته مجدداً تأکید کرده است: «نمی‌شود فقط در شعار، حرف آلودگی هوا زد؛ آلودگی هوا منتظر حرف زدن ما نمی‌ماند. باید اقدامی صورت بگیرد».
بیشتر بخوانید:
- افزایش آلودگی هوای تهران مدیریت بحران را به حالت آماده باش درآورد
- آلودگی هوا خطر خودکشی و افسردگی را در مردم افزایش می‌دهد
- تصفیه آلودگی هوا با فناوری جدید خودروسازان هلندی!
نظر شما درباره تداوم وضعیت قرمز آلودگی هوا در تهران و برخی شهرهای دیگر چیست؟ نظرات خود را در بخش کامنت‌ها با ما در میان گذاشته و اخبار تکنولوژی را با تکراتو دنبال کنید.
