سنجش ادعای وزیر ارتباطات در خصوص جزئی بودن اختلالات اینترنت

ادعای عیسی زارع پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در خصوص جزئی بودن اختلالات اینترنت واکنش‌های زیادی به همراه داشته است. ما در این نوشتار به بررسی ادعای وزیر ارتباطات با تکیه بر اسناد و‌ آمارهای رسمی و موجود می‌پردازیم.

بنابر آخرین گزارش رصدخانه اینترنتی IODA از وضعیت اینترنت ایران که 27 آذرماه در روزنامه اینترنتی فراز منتشر شد، با وجود ادعای وزیر، اختلالات به گفته او جزئی اینترنت همچنان با شدت ادامه دارد.

بیشتر بخوانید: وزیر ارتباطات: برخی اختلالات جزئی وجود داشت که رفع شده است!

جزئی بودن اختلالات اینترنت ؛ از شایعه تا واقعیت!

آقای زارع پور وزیر ارتباطات پرحاشیه و جنجالی دولت سیزدهم در حاشیه جلسه هیات دولت در روز پایانی آذرماه 1401، در خصوص وضعیت اینترنت کشور، اختلالات و فیلترینگ گسترده‌ای که تقریبا حیات و ممات روزمره و عادی همه ایرانیان را مختل کرده گفت:

برخی اختلالات جزئی بود که حالا برطرف شده است

موضوعی که واکنش‌های شدیدی در پی داشت و بسیاری از فعالان رسانه‌ای، اجتماعی و سیاسی نقدش کردند. او در اثبات اظهارات خود به خبرنگار خبرگزاری دانشجو گفت می‌توانید همین حالا اینترنت را تست کنید. اما واقعا ادعای عیسی زارع پور چقدر واقعیت دارد و داده‌های فنی و آماری تا چه حد با این ادعا منطبق است؟

اختلالاتی که اصلا جزئی نیست!

حالا 3 ماه از ایجاد اختلالات و فیلترینگ گسترده در اینترنت کشور می‌گذرد. البته مشکلات کاربران در دسترسی به فضای مجازی از ماه‌های آغازین دولت سیزدهم آغاز شده بود و آغاز اعتراضات گسترده در اواخر شهریور ماه تلنگر دیگری بود تا شرایط اینترنت از آنچه بود بدتر شود.

در این مدت، گزارش‌های بسیاری از اختلال اینترنت همراه و خانگی و البته خسارات و صدمات گسترده آن برای اقتصاد به طور کلی نه فقط اقتصاد دیجیتال منتشر شده است. اینترنت ADSL در بسیاری از استان‌ها با افت شدید سرعت همراه بود و اینترنت همراه نیز، علاوه بر چند هفته قطعی سازمان‌یافته بین ساعت‌های ۱۶ تا ۲۴،  در بسیاری از روز‌ها قطع کامل و یا بسیار کند بوده‌است.

مجله اینترنتی فراز در سه ماه گذشته، یعنی از 30 شهریور تا 27 آذرماه، گزارش‌هایی مفصل از وضعیت اختلالات اینترنتی کشور منتشر کرده است. با تکیه به گزارش‌های رصدخانه اینترنتی IODA، دسترسی کاربران ایرانی به اینترنت در تمام این مدت با اختلال شدید مواجه بوده‌است.

بنابر این گزارش‌ها، روز چهارشنبه 30 شهریور و در سومین روز از آغاز اعتراضات بود که وضعیت اینترنت در استان‌های اردبیل، گلستان، آذربایجان شرقی، البرز، یزد و کرمان با اختلالات گسترده و قطعی کامل همراه شد. زارع پور همان روز در واکنش به قطعی گسترده اینترنت گفت:

 «به خاطر مسایل امنیتی، امروز احتمال دارد محدودیت‌هایی توسط نهاد‌های امنیتی در خصوص سرعت اینترنت ایجاد شود که طبیعی است». او در ادامه گفته بود که «کسی به دنبال قطعی اینترنت نیست».

دو روز بعد و در روز 1 مهر 1401، گزارش‌های IODA از وضعیت اینترنت، شرایط را وخیم‌تر از قبل نشان می‌داد. در شبانه‌روز منتهی به روز نخست مهر ماه، بیشترین اختلالات اینترنتی در تهران،‌ سمنان، خوزستان، اردبیل، زنجان، البرز و کردستان رویت شده بود.

اختلالات گسترده اینترنتی در این روزها از حوالی ساعت 20:00 آغاز و تا 11 صبح روز بعد ادامه داشت. همزمان، گزارش‌هایی نیز در خصوص قطعی کامل و چندساعته اینترنت در سه اپراتور رایتل، همراه اول و ایرانسل منتشر می‌شد.

کارشناسان حوزه اینترنت در همان زمان از گسترش دامنه اختلالات خبر داده بودند. گزارش‌هایی نیز از آغاز عملیات قطع دیتاسنترها منتشر شد که از قطعی کامل اینترنت در روزها و یا هفته‌های بعد حکایت داشت. آینده اینترنت ایران در این مقطع تاریخی به حدی مبهم بود که حتی واکنش ایلان ماسک را برانگیخت. گروه هکری انانیموس در این بین رسما علیه دولت ایران اعلان جنگ کرد که به هک گسترده وب‌سایت‌های دولتی منجر شد.

دو هفته بعد، اختلالات همچنان ادامه داشت. بسیاری از کسب‌وکارهای مجازی با اعلام ورشکستگی از وضعیت ناامید بودند و قطعی سراسری 8 ساعته اینترنت، روزانه خسارت‌های مهمی به کشور وارد می‌کرد و آمارهای آن توسط نهادهایی غیررسمی و خارجی چون نت‌بلاکس منشتر می‌شد.

اینترنت همراه، باز هم به دلایلی توسط مقامات امنیتی محدود می‌شد و هر روز از 16 تا 24 به طور کلی قطع می‌شد. در مقطعی از زمان حتی موتور جستجوی گوگل فیلتر شد و اینترنت خانگی نیز به مرز قطع رسیده بود. به طور که بارگزاری و بارگیری صفحاتی که دامنه و سرور داخلی ندارند اساسا غیرممکن بود. در این زمان، استان‌های فارس،‌ تهران، البرز و اردبیل به ترتیب بیشترین اختلالات را از سر می‌گذراندند. ادعای مسئولان همچنان ضدونقیض بود و سرنوشت اینترنت بین‌الملل همچنان مبهم می‌نمود.

با گذشت دو ماه، در آخرین روزهای آبان ماه، همچنان اختلالات اینترنتی در ایران ادامه داشت. قطعی گسترده اینترنت تنها به کسب‌وکارهای حوزه صنایع و بازرگانی بیش از 80 هزار میلیارد تومان خسارت وارد کرده بود. بسیاری از کسب‌وکارهای مجازی دیگر از ادامه فعالیت دست کشیدند. بیش از یازده استان کشور درگیر کندی یا قطعی گسترده اینترنت بودند. پلتفرم‌های مهمی چون اینستاگرام، واتساپ و حتی چند بازی آنلاین فیلتر شدند و هیچ کورسوی امیدی برای رفع فیلترینگ در میان نبود.

همه این‌ها در حالی بود که مسئولان نظامی و امنیتی، از بازگشت آرامش به خیابان می‌گفتند! سوال اصلی در این مقطع زمانی این بود که پس اگر اعتراضات عامل اختلالات است و این اعتراضات حالا تمام شده، چرا اختلالات به قوت خود باقی است؟ در شرایطی که انتقادات گسترده‌ای به عیسی‌ زارع‌پور و عملکرد وزارت ارتباطات وارد بود، وزیر ارتباطات در مصاحبه‌ای در میانه‌های آبان ماه با اعلام اینکه «اینترنت ثابت کشور در طول ناآرامی‌ها قطع نبود» در تلاش بود تا به نقطه مثبتی از عملکرد وزارت‌خانه‌اش اشاره کند.

آخرین گزارش رصدخانه IODA از وضعیت اینترنت در ایران نیز در تاریخ 27 آذر ماه 1401 منتشر شد. با وجود ادعای وزیر در خصوص جزئی بودن اختلالات اینترنت و البته رفع همین اختلالات جزئی، به نظر می‌رسد همچنان اخلال گسترده‌ای در دسترسی به اینترنت وجود دارد. در تاریخ 30 آذرماه نیز بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی از کند بودن سرعت اینترنت گلایه داشتند.

فیلترشکن‌ها این روزها یکی پس از دیگری از دسترس خارج می‌شوند و حتی دسترسی به برخی سایت‌های داخلی نیز دشوار شده است. درخواست شاپرک برای انتقال دامنه‌های دات کام به دات آی آر یکی دیگر از بحث‌های جنجالی مدت اخیر بوده که احتمال فیلترینگ دامنه‌های دات کام را قوت بخشیده است. موضوعی که تبعاتی سنگین خواهد داشت!

سخن آخر : وی‌پی‌ان زارع‌پور بهتر از ماست؟

وزیر ارتباطات در حالی از جزئی‌بودن اختلالات می‌گوید که اثبات کندی و قطعی شدید اینترنت هم قابل استناد است و هم مشهود و نیازی به تست ندارد. بنابر آمارها، کسب‌وکارهای کشور روزانه از 50 تا 500 میلیون تومان خسارت می‌بینند. بیش از 41 درصد شرکت‌ها نیز 25 تا 50 درصد درآمد خود را در این مدت از دست داده‌اند و حدود 47 درصد نیز بیش از 50 درصد کاهش فروش داشته‌اند.

بررسی داده‌های معاونت پژوهشی سازمان امور مالیاتی کشور نیز از خسارت روزانه ۳۰۰۰ میلیارد تومانی ناشی از اخلال دولتی در اینترنت حکایت می‌کند. ۳ ماه قطعی اینترنت در ایران، برابر با ۴۳ درصد یک سال درآمد نفتی کشور (۲۵میلیارد دلار) خسارت‌زا بوده‌است.

با این اوصاف، دم زدن از وضعیت اینترنت متعادل، برطرف شدن اختلالات جزئی یا اساسا جزئی خواندن اختلالات تنها از کسی برمی‌آید که وی‌پی‌ان بهتری استفاده می‌کند!

بیشتر بخوانید:

• آغاز فیلترینگ طبقاتی در ایران ؛ تبعیض در فیلترینگ به سبک ایرانسل!
• ایران پیشرفته ترین سامانه فیلترینگ جهان ؛ روسیه و چین به گرد پای ایران هم نمی‌رسند!
• مهمترین و جدیدترین اخبار فیلترینگ و محدودیت های اینترنتی! / از ضرر قطعی اینترنت تا فیلترینگ اپلیکیشن ها!

نظر شما در خصوص سنجش ادعای وزیر ارتباطات در خصوص جزئی بودن اختلالات اینترنت چیست؟ نظرات خود را در بخش کامنت‌ها با ما در میان بگذارید و اخبار تکنولوژی را از تکراتو دنبال کنید.