وزیر ارتباطات یک سوال، رتبه‌ی صد و چهل و هشتمی ایران در اینترنت ثابت به کنار، کیفیت اتصال و کُندی هم همین‌طور، اصلاً جایی را باز گذاشته‌اید که برویم وب‌گردی؟
اظهارات وزیر ارتباطات محترم را که در مجلس شورای اسلامی می‌خواندم، خدا را یک‌بار نه، بل چندمرتبه شکر کردم که آن‌قدری وضع خوب است که می‌توانیم داعیه‌دار پیشرفت، در اِشِل جهانی باشیم و از وزارت‌خانه وزینِ ارتباطات چندتا لژیونر بفرستیم اتحادیه اروپا و آسیای شرقی و حتی آمریکا تا یاد بگیرند که پیشرفت یعنی چه! در این نوشتار قرار است، حین هورت کشیدن یک استکان چای (یک‌بار گفتیم قهوه گرفتندمان، شاید چای را بیشتر دوست داشته باشند)، برویم به دل ماجرا که ببینیم واقعیت افزوده وزیر کجا سیر می‌کند و واقعیت موجود ما کجا! موهای تنم سیخ شد، فرقش از زمین تا آسمان است!
بیشتر بخوانید: وزیر ارتباطات : آرزویم اینست که هیچ ایرانی نیاز به فیلترشکن نداشته باشد
مرروی بر آن‌چه که در این یک سال گذشت…
اواخر شهریور بود که با آغاز اعتراضات سراسری، فضای امنیتی شدیدی در کل کشور حاکم شد و مثل همیشه ترکش اوّلیه‌اش هم گرفت به اینترنت بی‌چاره، تا جایی که دیگر کلاً زدند قطعش کردند (اولین بار در سال 1398 اتفاق افتاد) و بعد از حدود شاید 6 ماهی که ده‌ها شرکت کله‌پا شدند و عده‌ای هم تعدیل نیرو کردند ــ نمونه‌اش هم همین تکراتوی خودمان‌ــ نم‌نمک چندتا دانه پورت باز شد و می‌توانستی دوباره لوگوی رنگارنگ گوگل را ببینی. اما دیگر خیلی چیزها از دست رفته بود؛ یعنی فقط در بخش مالی‌اش، حدود هشتاد هزار میلیارد چوق!
همه این‌ها به‌کنار، جالب است که جناب غریب‌آبادی که با عنوان پرطمطراق دبیر ستاد حقوق بشر ایران در مجامع بین‌المللی ظاهر می‌شوند، بهمن‌ماه سال پیش فرموده‌اند که در جریان حوادث اخیر، اینترنت را قطع نکردیم فقط محدودیت ایجاد کردیم. اما به گواه میلیون‌ها ایرانی، اینترنت نه تنها محدود شد بلکه کاملاً در ماه‌های اوّلیه قطع شد؛ به ویژه، در اینترنت همراه که شاید تا دی‌ماه همان سال با اختلالات شدید مواجه بود و هنوز هم که هنوز است، اپراتورهای موبایلی مثل قبل نشد‌ه‌اند. و این نکته را به‌خاطر بسپارید که وقتی داریم از قطع اینترنت حرف می‌زنیم، مُراد سرتاسر کشور است و نه مکان‌های پراکنده.
«قطعی اینترنت در یکی از شهرهای جنوب شرقی کشور در چند روز محدود با تصمیمات مراجع امنیتی بوده» – عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات
هر چند گزارش‌ها حاکی از آن است که هر هفته این محدودیت و قطعی اینترنت ایجاد می‌شود و متولی آن هم وزارت ارتباطات است.
ادامه تصمیمات عجیب و غریب و دفاع همه‌جانبه‌ی محیرالعقول
همانطور که داشتیم با آتش‌سوزی در زیرساخت، گاز گرفتن سیم‌ها توسط کوسه‌ها و دستکاری دی‌ان‌اس (DNS) و پروتکل‌های رمزنگاری TLS/SSL دست و پنجه نرم می‌کردیم، یک‌هو با شور و شعف آمدند گفتند که فعال‌سازی جست و جوی امن (Safe Search) یک دستاورد مهم برای وزارت ارتباطات است و برآورده کردنِ یکی از مهم‌ترین مطالبات مردم. ما نمی‌دانیم، این مردم چه کسانی هستند و وزارت ارتباطات در کجا و چطور این مردم را شناسایی کرده و نظرشان را گرفته و بر مبنای چه روشی علمی‌ای این آمار را نیز پایش کرده است. مُخ‌مان سوت کشید. این‌یک‌جور توهین تمام عیار بود به مردم. این‌که بیایی نقشِ برادر بزرگ را برای یک ملت (چه کیفی و چه کمّی) قائل شوی و تازه مشعوف هم باشی از این کار، عمل بسیار زشت و حیرت‌آوری است. چه حکایت غریبی، آدمی نمی‌داند که بر احوال خود بگرید یا قهقهه مستانه بزند!
بیشتر بخوانید: وزیر ارتباطات: قانونی برای برخورد با فروشندگان فیلترشکن وجود ندارد!
دستاوردهای ذکر شده توسط زارع‌پور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات
برای من کاربر که از قضا، شاید سر و کارم نسبت به عموم مردم با اینترنت بیشتر هم باشد؛ نه تنها وزیر ارتباطات دولت سیزدهم، دستاوردی نداشته، بلکه مدام هم وضعیت را بدتر کرده است.
به قول یک دوستی، گاهی خیال می‌کنم که یک کارگروهی تشکیل داده‌اند که ببینند چطور می‌توان وضع را بدتر کرد. در اظهارات جدید عیسی زارع‌پور چند کلیدواژه وجود دارد که مرورشان می‌کنم: رشد در توسعه شبکه ملی اطلاعات، دو برابر شدن ظرفیت شبکه کشوری، کاهش نیاز مردم به فیلترشکن، بهبود قطعی و کاهش سرعت اینترنت و توسعه فیبرنوری و شبکه فایوجی (5G).
همکاری همه جانبه قوای سه‌گانه در توسعه شبکه ملی اطلاعات
خوشبختانه هرجا که پای محدودیت و مسدودسازی به میان می‌آید، در بالاترین سطح همکاری می‌شود و اما وقتی بخواهند یک قران روی توسعه خرج بکنند، ته‌اش ختم می‌شود به گرفتنِ مالیات از مردم و افزایش تعرفه‌ها! تازه اگر هم روی همان اینترنت خرج می‌شد باکی نبود، اما این پول‌ها هم معلوم نیست چه برسرشان می‌آید و باز سال بعدش، این دور باطل برسرمان خراب می‌شود و روز از نو و روزی از نو!
موضوع پیشرفت شبکه ملی اطلاعات نیز موضوع مهم ما است و این دولت بیش از ۶۲ درصد پیشرفت داشته است و در همین دولت ان‌شاءالله کار به سرانجام می‌رسد که یکی از زیرساخت‌های اصلی آن توسعه فیبر نوری است. – عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات
از آن‌جایی که برنامه‌ی فیلترینگ عملاً شکست خورده است (به گفته‌ی وزیر ارتباطات سابق) و همینک سامانه فیلترینگ 25٪ از ترافیک را تشخیص نمی‌دهد، همگی به تکاپو افتاده‌اند که، فوری‌فوتی شبکه ملی اطلاعات را تکمیل کنند تا در وقت دلخواه یا شاید هم همیشه‌ــ یعنی خُب به دلیل نبود شفافیت چیز زیادی نمی‌دانیم‌ــ ما را کلهم اجمعین از اینترنت بین‌الملل بی‌نیاز بکنند. کاری نداریم که خود این ملّی‌گرایی افراطی و مرکزگرایی شدید قدرت، با مفهوم اینترنت در تضاد است؛ اما چرا می‌خواهید گردش آزاد اطلاعات مردم را مختل کنید؟ خالی از لطف نیست که بگوییم، آن را که پاک است از محاسبه چه باک است؟
دو برابر نیاز اینترنت کشور ظرفیت داشتن با نبود حتی جاده‌ای سنگ‌لاخ چه فایده‌ای دارد؟
اجازه بدهید تا زمانی‌که یک آمار شفاف ندیده و داده‌ها را بررسی نکرده‌ام گفته‌ی وزیر محترم را تمام و کمال نپذیرم؛ ولی حتی اگر خوش‌بین بوده و بپذیرم که اگر جمعیت کاربری اینترنت ایران دو برابر شود، ظرفیت شبکه‌ی مادر کشور پاسخ‌گوی نیازهای آن‌ها خواهد بود، باز هم یک پرسش باقی می‌ماند. یعنی خُب، زمانی‌که نتوانی تمام و کمال از این ظرفیت استفاده کنی، اساساً چه فایده‌ای دارد؟
فرض کنید، بگویند این سرزمین یک میلیون هکتاری برای شما، اما نمی‌توانی تویش قدم بگذاری. بود و نبودش چه فایده‌ای دارد؟ گیرم که بگوییم آفرین که ظرفیت دوبرابری را تأمین کردید، اما چرا شبیه بیابان لم‌یزرعی است که هیچ‌چیزی نمی‌تواند درش رفت و آمد کند؟ مگر نه این‌که مهم‌ترین هدف اینترنت تبادل اطلاعات است؟
امیدوارم آخر و عاقبت‌مان به‌خیر باشد، آخر گفته‌اند که آرزوی‌شان بی‌نیازی مردم به فیلتر شکن است!
یادتان است که وزارت‌خانه با فعال‌سازی همگانی جست و جوی امن (Safe Search) به یک دستاورد مهم رسید؟ ترس برم داشته است که این «بینیازسازی مردم به فیلترشکن» هم مثل همان باشد. حالا بیایید نگاهی بیندازیم به برنامه‌های زارع‌پور، وزیر ارتباطات کنونی در خصوص بینیازسازی مردم از فیلترشکن:
- بازنگری در لیست مصادیق فیلترینگ
- افزایش کیفیت خدمات عمومی بومی
- راه‌اندازی سامانه شکایت 195 برای بررسی سرویس‌های به ناحق فیلترشده
- افزایش تعرفه برای توجیه سرمایه‌گذاری در اینترنت
اکثراً مشکل سیاسیون و مسئولین ما در کلّی‌گویی‌های بی‌حساب و کتاب است. در واقع قاتی کردن پوپولیسم و بسته‌بندی کلمات و تحویل‌شان در قالب عبارات پر زرق و برق و ساختن حرف‌های انتزاعی که گاهی حتی گوینده حرف هم یادش نمی‌ماند چه گفته و چه نگفته! اما خُب در بین گزینه‌های این فهرست، گزینه‌ی اول، در صورت انجامش، کار خوبی است.
وزیر ارتباطات محترم، در همین خصوص گفته‌اند که پیش‌تر، چندهزار دامنه مورد بازنگری قرار گرفته و در ادامه هم نیاز به بررسی بیشتر است. ولی عجالتاً استنباط کردم که چون عملاً کل اینترنت فیلتر است نیاز به بررسی دوباره‌ی کل دامنه‌ها خواهد بود.
خودمانیم هیچ‌کسی، حتی اپراتوری هم که فیلتر کرده، نمی‌داند چرا یوتیوب فیلتر است و یا یک سایت خبری تکنولوژی باید فیلتر باقی بماند. اما از آن‌جایی که چندتا کارگروه فیلترینگ موازی و کلی دم و دستگاه وجود دارد برای این‌کار، انجام شدن چنین چیزهایی، شبیه پدیدار شدن یک سیاهچاله نزدیک زمین است، حتی به‌نظرم احتمال وقوعش هم بیشتر از این برنامه است! نه این‌که خود شخص وزیر نخواهد، نه! بلکه آن‌قدر نهاد و سلیقه‌های متفاوت در این میان وجود دارد که معمولاً به عمر دولت‌ها قد نمی‌دهد که چنین کارهایی را انجام دهند. چون در واقع امر، چنین کاری به یک اراده سیاسی بزرگ نیاز دارد که فعلاً موجود نیست!
بیشتر بخوانید: احتمال تحقیق و تفحص مجلس از وزارت ارتباطات
اگر بهبود قطعی و کاهش سرعت اینترنت این است، شاید بهتر می‌بود هیچ‌کاری نمی‌کردید!
یادش به‌خیر وقتی نوجوان بودم و گاهگداری بازی دموکراسی را انجام می‌دادم، یک‌سری برنامه‌های سیاسی را فعال می‌کردم اما افاقه نمی‌کرد و مدام اوضاع مملکت بدتر می‌شد. تصمیم گرفتم کاری انجام ندهم. درست حدس زدید، نه تنها کارساز بود، بلکه مردمِ آن دیار هم برای دور بعد انتخابم کردند، چون شاید دست‌کم وضع‌شان بدتر از قبل نشد!
این‌جا هم همین است، وزیر می‌گویند که اینترنت و مشکلاتش دچار بهبود شده است، اما معلوم نمی‌کنند که نسبت به کِی؟ نسبت به قطعی اینترنت در اعتراضات سال گذشته و یا دو سال پیش، که دولت سیزدهم دولت را تحویل گرفتند؟ نمی‌گویم در سال 1400 می‌توانستی یوتیوب‌گردی کنی و گردش اطلاعات آزاد بود، اما دست‌کم، تعدد بروز اختلال در اینترنت و شدت آن‌ها بسیار کم‌تر بود.
بنابراین، این گفته نه تنها دقیق نیست بلکه نادرست است. مثلاً وضعیت سرعت دانلود و آپلود اینترنت همراه و اینترنت ثابت، به صورت پلکانی سقوط کرده و هم‌اکنون به گفته‌ی اسپید تست، رتبه‌ی کنونی ایران در اینترنت ثابت 148 و در اینترنت همراه 67 است. در صورتی که مثلاً در سال 2020، رتبه ایران در اینترنت همراه 56 بوده و رتبه اینترنت ثابت 144 که گفتن ندارد، سقوط آن محرز است. از همین‌رو، بهبود کیفیت و کاهش سرعت اینترنت، نسبت به چه تاریخی و بر چه اساسی ادعا شده است؟
برنامه کمی‌محور توسعه فیبرنوری و شبکه 5G
هیچ‌کسی از توسعه مملکتش بدش نمی‌آید. من یکی که آرزویم است، توی هر کوی و برزن و در دورافتاده‌ترین نقاط ایران، اینترنت با بالاترین کیفیت در جریان باشد و مردم به آسانی نیازهاشان را برطرف کنند. اما اولویت‌بندی شرط عقل است. وقتی شبکه‌ی LTE داری اما سرعت بارگذاری و دانلودت در حد نسخه‌ی 3.5G است و زیرساخت‌هایت نیاز به توسعه دارند، چرا باید یک بار جدیدی هم اضافه کنیم؟ اول بیایید این‌کارها را انجام دهیم و بعد بپردازیم به توسعهی شبکه‌ی 5G. این‌ها را می‌گویم چون، عملاً اپراتورهای کشور اکثر با اغماض خصولتی هستند و نه خصوصی.
در حوزه ارتباطات ثابت مهم‌ترین پروژه‌ای که دنبال می‌کنیم پروژه ملی فیبر نوری است که قریب به ۱۰ سال پیش باید آغاز می‌شد اما ما براساس برنامه‌ریزی در تلاش هستیم تا ظرف سه سال این امکان را فراهم کنیم. – وزیر اتباطات و فناوری اطلاعات
این‌که بگوییم در دولت‌های قبل برنامه‌ی گسترش فیبرنوری نبوده، گفته‌ی دقیقی نیست، به گزارش ایستنا، در دولت احمدی‌نژاد بود که زمزمه‌هایش مطرح شده بود که پروژه گسترش فیبرنوری کلید خورده است. اهمیت توسعه فیبرنوری برای دولت‌های گذشته و دولت کنونی، بیشتر از این‌که گسترش مرزهای اینترنت در سرتاسر ایران باشد، تکمیل شبکه ملی اطلاعات بوده است تا بتوانند به اهدافی که هنوز هم بر ما معلوم نیست نزدیک‌تر شوند.
آن‌چه که گفتیم…
کوشیدیم نگاهی بیندازیم به سالی که بر و در اینترنت گذراندند و گذشت، از توسعهی فیبرنوری بگیرید تا زمزمه‌های رفع فیلترینگ بعضی از دامنه‌های معروف که هیچ‌کسی نمی‌داند کِی قرار است رقم بخورد. خلاصه که سال سال بدی برای اینترنت بود و هم‌چنان هم تغییری رخ نداده است. نمی‌دانم تا کی قرار است نگرش‌های امنیتی به اینترنت رفع و رجوع شود؛ اما شاید آن روز فرا برسد که برای ساده‌ترین کارها هم دچار مشکل نباشیم و بتوانیم مثل بخش مهمی از دنیا فقط عادی زندگی کنیم.
بیشتر بخوانید:
- سه سال تا پایان فیلترینگ ؛ با 5 میلیارد گوشی مجهز به اینترنت ماهواره‌ای، فیلترینگ بی‌معنا می‌شود!
- راه‌اندازی سامانه جهانی رصد فیلترینگ ؛ یک ایستگاه VPN تمام عیار!
- نماینده مجلس ادامه فیلترینگ اینستاگرام و واتساپ را غیرقانونی دانست!
دیدگاه شما درباره‌ی اظهارات وزیر ارتباطات چیست؟ آیا توضیحات او را قانع‌کننده یافته‌اید؟ نظرات خود را در بخش کامنت‌ها برای تکراتو بنویسید.
اینا همشون حرومزداه، و دروغگو هستن.
مشتی مفت خور که ان شاءالله به زودی همشون نابود میشن. کشور های بغل دستمون دارن مسابقات بازی های الکترونیک برگزار میکنن و از سراسر دنیا میرن اونجا. اونوقت ما داریم چیکار می کنیم. الهی که این حرومزاده زودتر بمیره و راحت شیم از شرش.