عملکرد کمک داور ویدیویی در جام جهانی 2018 روسیه بسیار بحث‌برانگیز بوده است. بسیاری آن را موجب کاهش هیجان فوتبال دانسته‌اند و برخی نیز معتقدند تکنولوژی VAR (وی ای آر) نمی‌تواند به درستی عمل کند.
کمک داور ویدیویی (Video Assistant Referee) یک تکنولوژی ارتباطی برای سهولت کار داوران فوتبال و افزایش عدالت در بازی‌هاست. تکنولوژی VAR در سال 2018 توسط اتحادیه بین‌المللی فوتبال و پس چندین اجرای آزمایشی، به عنوان یکی قانون رسمی فوتبال پذیرفته شد.
از زمان تایید حضور کمک داور ویدیویی به عنوان عضو جدیدی از فوتبال، انتقادها نسبت به این سیستم آغاز شد. برخی می‌گویند وی‌ای‌آر هیجان را از فوتبال می‌گیرد و برخی دیگر نیز اساسا این تکنولوژی را برای افزایش عدالت در فوتبال یاری‌رسان نمی‌دانند. اما در این میان بسیاری نیز هستند که نظر مساعدی نسبت به این سیستم دارند. مثلا توماس مولر، ستاره آلمانی می‌گوید:
به جرات می‌گویم من از VAR خوشم می‌آید، چرا که به طور حتم فوتبال را به ورزش صادق‌تری تبدیل می‌کند.
نونو گومز، ستاره سال‌های دور فوتبال پرتغال نیز می‌گوید:
با استفاده از تکنولوژی، اشتباهات رو به کاستی می‌روند و رنگ و بوی عدالت بیشتر در فوتبال احساس می‌شود.
عملکرد کمک داور ویدیویی (VAR) در روسیه 2018
پیش از جام جهانی هم افرادی نظیر مائوریتسیو پوچتینو، سرمربی تاتنهام، نیز بودند که به عملکرد کمک داور ویدیویی انتقاد وارد می‌کردند، اما با شروع جام 21ام نوک پیکان منتقدان به سوی VAR بیش از پیش تیز شد. تا بدین‌جا سرنوشت جام جهانی روسیه 2018 مشخص نشده، اما مصاحبه‌های بسیاری درباره عملکرد کمک داور ویدیویی انجام شده است.
5 نکته ضروری که باید در مورد VAR بدانید!
- در تمامی ۶۴ بازی جام جهانی 2018 یک تیم کمک داور ویدیویی به تیم داوری در اتخاذ تصمیم بهتر، کمک می‌کنند.
- در جریان بازی‌ها تیم کمک داور ویدیویی در اتاقک مخصوص به عملیات ویدیویی حاضر می‌شود.
- تیم کمک داور ویدیویی به تمامی دوربین‌های مربوط به پخش بازی به علاوه دو دوربین مخصوص برای خط آفساید دسترسی دارند.
- کمک داور ویدیویی خود به شخصه هیچ تصمیمی نمی‌گیرد، بلکه تنها در فرآیند تصمیم گیری به داور اول بازی کمک می‌کند و تصمیم نهایی را تنها قاضی میدان است که اتخاذ می‌کند.
- هواداران و تماشاگران بازی نیز از روند بازبینی صحنه‌ها توسط پخش زنده و گزارشگر بازی مطلع خواهند شد.
تیم کمک داور ویدیویی
این تیم از یک کمک داور ویدیویی و سه تن از دستیارانش (AVAR) تشکیل شده است. همه اعضای تیم‌های کمک داور ویدیویی از داوران رده بالای فیفا هستند. در طول رقابت‌های جام جهانی 2018 روسیه، کمیته داوری فیفا 13 داور را به عنوان کمک داور ویدیویی انتخاب کرده است.
معیارهای انتخاب تیم VAR در ابتدا بر مبنای تجربه آنها در قضاوت ویدیویی در اتحادیه‌های فوتبال کشورهای مختلف و نیز جام کنفدراسیون‌ها و در ثانی بر مبنای گذراندن موفقیت آمیز سمینارهای تدارکاتی فیفا است. در این سمینارها به افزایش آگاهی داوران نسبت به کمک داور ویدیویی و نحوه استفاده از آن اهتمام ورزیده شده است.
به علاوه این ۱۳ کمک داور ویدیویی، تعدادی داور و کمک داور نیز برای رقابت‌های جام جهانی 2018 به عنوان داور ویدیویی بازی انتخاب شده‌اند. چهار اپراتور بازبینی بهترین زوایای دوربین‌ها را انتخاب می‌کنند و در اختیار کمک داور ویدیویی قرار خواهند داد.
دو نفر از آنها محتمل‌ترین زاویه دوربین را به صورت اولیه انتخاب می‌کنند و دو نفر نفر دیگر تصویر نهایی انتخاب شده توسط VAR را مهیا می‌کنند. دستیار دوم کمک داور ویدیویی هر صحنه را بازبینی می‌کند. در ادامه به طور مختصر وظایف هر یک از اعضای تیم کمک داور ویدیویی را شرح می‌دهیم.
- کمک داور ویدیویی (VAR): دوربین اصلی را در مانیتور بالا مشاهده می کند و در مانیتور چهار بخشی بازبینی صحنه‌ها را چک می‌کند. او مسئولیت هدایت تیم VAR را برعهده دارد و با داور وسط بازی، ارتباط رادیویی دارد.
- کمک داور ویدیویی اول (AVAR1): بر روی دوربین اصلی تمرکز دارد و در صورت بروز صحنه‌ای که نیاز به بازبینی دارد VAR را مطلع می‌کند.
- کمک داور ویدیویی دوم (AVAR2): مسئول دوربین‌های آفساید است و هر صحنه مشکوک به آفسایدی را پیشبینی و چک می‌کند تا با این کار سرعت عمل VAR را افزایش و روند بازبینی صحنه‌ها را سرعت ببخشد.
- کمک داور ویدیویی سوم (AVAR3): بر روی پخش زنده تلویزیونی متمرکز است و در ارزیابی صحنه‌ها به VAR کمک می‌کند. او همچنین نسبت به برقراری ارتباط مناسب میان کمک داور ویدیویی دوم که مسئول صحنه‌های آفساید است و VAR اطمینان حاصل می‌کند.
اتاق عملیات ویدیویی (VOR) چیست؟
تیم کمک داور ویدیویی از درون اتاقک عملیات ویدیویی داور وسط بازی را پشتیبانی می‌کنند. اتاق VOR در مرکز بین‌المللی پخش زنده (IBC) در مسکو واقع است. تصوایر تمامی دوربین‌های مربوط به هر ۱۲ استادیوم محل برگزاری بازی‌ها به اتاق عملیات ویدیویی توسط یک شبکه فیبر نوری برای اتاق عملیات ویدیویی ارسال می‌شوند. داور وسط در هر استادیوم توسط یک سیستم رادیویی پیشرفته با تیم کمک داور ویدیویی در ارتباط هستند و گفتگو می‌کنند.
وضعیت دوربین‌ها در وی ای آر چگونه است؟
تیم کمک داور ویدیویی به ۳۳ دوربین پخش زنده دسترسی دارند. 8 مورد از آنها سوپر اسلوموشن هستند و 4 مورد از آنها اولترا اسلوموشن. به علاوه، آنها به 2 دوربین مخصوص برای آفساید نیز مجهز هستند. این دو دوربین تنها برای تیم VAR قابل دسترس هستند. در مراحل حذفی بازی‌ها دو دوربین اولترا اسلوموشن اضافی نیز در پشت هر دروازه نصب می‌شود که آن دو نیز تنها برای تیم VAR در دسترس هستند.
عمدتا ریپلای‌های اسلوموشن برای شرایط واقعی مورد استفاده قرار می‌گیرند، به عنوان مثال برای شناسایی نقطه تماس در درگیری‌های فیزیکی و یا موقعیت یک درگیری، از دوربین‌های سرعت معمولی برای قضاوت‌های وابسته به شخص استفاده می‌شود؛ به عنوان مثال برای زمانی که قضاوت در مورد شدت یک درگیری و یا در مورد عمدی بودن یک خطای هند است.
تیم VAR به تمامی دروبین‌های پخش زنده فیفا دسترسی دارد. البته دوربین‌هایی که بازی را پوشش نمی‌دهند، مثل دوربین هلی‌کوپتری از این قائده مستثنا هستند. همچنین به این استثناءها باید دوربین‌های نصب شده توسط مجوز‌های حقوقی رسانه‌ای (MRL) را نیز اضافه کرد. این دوربین‌ها عموما بر روی تیم‌ها (بازیکنان، نیمکت و …) فوکوس می‌کنند.
نحوه تصمیم گیری کمک داور ویدیویی چگونه است؟
سیستم کمک داور ویدیویی در چهار موقعیت سرنوشت‌ساز در بازی‌ها می‌تواند برای اتخاذ تصمیم بهتر به کمک داور وسط بازی بیاید:
- گل‌ها و موقعیت‌های منجر به گل
- تصمیمات مربوط به پنالتی و موقعیت‌های منجر به آن
- صحنه‌های منجر به کارت قرمز مستقیم
- عدم شناسایی صحیح بازیکن خاطی
بیشتر بخوانید : تکنولوژی کمک داور ویدیویی چیست؟ همه آنچه باید از تکنولوژی VAR بدانید
در طول یک بازی تیم کمک داور ویدیویی به طور مداوم خطاهای واضح مرتبط با این چهار موقعیت را رصد می‌کنند. تیم VAR تنها با داور وسط در ارتباط است و اشتباهات آشکار و یا صحنه‌های جدی از دست او در رفته را گزارش می‌کند. برای جام جهانی 2018 روسیه، داوران دستورالعمل‌های مشخصی دریافت کرده‌اند که چه زمانی اطلاعات ارسالی توسط تیم وی ای آر را بپذیرند و چه زمانی برای مشاهده صحنه‌ها به جایگاه بازبینی داور (RRA) مراجعه کنند. این دستور‌العمل‌ها به شرح زیر است:
بازبینی درون زمین
گل:
- انجام خطا توسط بازیکن مهاجم
- موقعیت آفساید
پنالتی:
- خطاهای منجر به پنالتی
- خطا توسط بازیکن مهاجم
تمامی موقعیت‌های منجر به کارت قرمز مستقیم
پیشنهاد‌های کمک داور ویدیویی
گل:
- موقعیت‌های آفساید منجر به گل
- توپ‌های خارج از جریان بازی منجر به گل
پنالتی:
- ارتکاب خطا درون یا بیرون از محوطه جریمه
- توپ‌های خارج از جریان بازی منجر به پنالتی
- موقعیت‌های آفساید منجر به پنالتی
تمام موارد تشخیص نادرست بازیکنان
عملکرد کمک داور ویدیویی در جام جهانی 2018 روسیه {به روزرسانی می‌شود}
تا به این جای کار (روز سوم دور 1/8 نهایی جام)، جام جهانی روسیه جنجالی‌ترین روزهای VAR را رقم زده است. در مرحله گروهی رقابت‌ها در چندین صحنه قابل توجه، شاهد جنجال در عملکرد کمک داور ویدیویی بوده‌ایم. نخستین استفاده از کمک داور ویدیویی در جام جهانی به تاریخ 16 ژوئن و در جریان بازی فرانسه و استرالیا در مرحله گروهی بازمی‌گردد؛ جایی که داور بازی آندرس کونها (Andres Cunha) پس از مشورت با VAR یک پنالتی به سود فرانسه اعلام کرد.
بیشتر بخوانید : استفاده از تکنولوژی کمک داور ویدیویی برای اولین بار در جام جهانی فوتبال ۲۰۱۸
در مجموع در مرحله گروهی، 335 صحنه توسط وی ای آر مورد بررسی قرار گرفته است، یعنی حدودا 7 مرتبه در هر بازی. در مجموع در مرحله گروهی، 14 مرتبه کمک داور ویدیویی به داوران وسط مشورت داده است که برخی رد و برخی منجر به تغییر تصمیم ایشان شده است. بر اساس اعلام فیفا عملکرد کمک داور ویدیویی با نرخ 99.3 درصد موفقیت در تصمیم درست، از نرخ 95 درصدی تصمیمات درست اتخاذ شده توسط داوران، بالاتر بوده است.
- جنجال نخست به نیمه دوم بازی ایران و پرتغال باز می‌گردد. جایی که داور بازی، انریکه کاسرس، پس از مشاهده بازبینی صحنه درگیری کریستیانو رونالدو و مدافع ایران، به دلیل استفاده ستاره پرتغالی از آرنج در درگیری با بازیکن ایران به او کارت زرد نشان داد. هرچند بسیاری اعتقاد داشتند داور در این صحنه می‌بایست از کارت قرمز مستقیم استفاده می‌کرد.
بیشتر بخوانید : بازتاب بازی ایران و پرتغال در شبکه‌های اجتماعی ؛ فقط چند سانتی‌متر تا صعود!
- در دور سوم بازی‌های گروهی و در مصاف آرژانتین و نیجریه، عملکرد کمک داور ویدیویی جنجالی شد. در حالی که داور بازی تا پیش از مشورت با VAR خطای هند بازیکن آرژانتین و پنالتی برای نیجریه‌ای ها را اعلام کرده بود. او متوجه خطای برخورد توپ با دست شده بود، اما تصمیم او پس از مشورت با VAR تغییر کرد و جنجال به پا شد.
- در وقت‌های اضافی نخستین بازی دور 1/8 نهایی در جدال بین اسپانیا و روسیه که در نهایت به حذف ماتادورها از جام منجر شد، داور بازی با استفاده از کمک داور ویدیویی طی یک تصمیم جنجالی از اعلام خطای پنالتی بر روی جرارد پیکه درون محوطه جریمه منصرف شد.
بیشتر بخوانید :
- مراسم افتتاحیه جام جهانی ۲۰۱۸ و تماشای پخش زنده آن؛ آغاز جام جهانی فوتبال به سبک روسی
- تکنولوژی توپ فوتبال جام جهانی ۲۰۱۸ ؛ از ماهواره‌ها تا ریزتراشه‌های تل‌استار ۱۸
- تکنولوژی اسپانیا را نجات داد ؛ کمک داور ویدیویی گل ایران را مردود اعلام کرد
- ترین های جام جهانی ؛ جامع ترین معرفی “ترین های جام جهانی فوتبال” به زبان فارسی
.
منبع : FIFA
