مرکز پژوهش‌های مجلس، الزامات حضور در متاورس را شرح و بیان کرد که برای پیشرفت در تکنولوژی می‌بایست این فناوری نوین در کشور قانونگذاری شود.
می‌دانیم که برای ورود به یک حوزه به خصوص حوزه تکنولوژی، باید یک سری پیش‌نیازها ایجاد شود. با تأکید بر این موضوع حالا مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی به دنبال حضور در متاورس است و برای این کار می‌بایست زیست‌بوم، سیسات‌گذاری‌ها و قانون‌گذاری‌های جدیدی اتخاذ شود.
به بیان دیگر، کشور ما اگر می‌خواهد در دنیای امروزی که پر از فناوری‌های نوین و چالشی شده است حضور داشته باشد، باید تدابیری اتخاذ کند که از قافیه عقب نماند. متاوس نیز که یکی از پیشرفته‌ترین تکنولوزی‌های روز جهان است، بهره‌مندی از آن از چند جهت حائزاهمینت خواهد بود. در ادامه مطلب نگاهی به بخش‌های موردنیاز پیشرفت در مناورس می‌اندازیم و برخی چالش‌ها و اقداماتی که نیازمند قانونگذاری در مجلس برای متاورس است را بیان می‌کنیم.
بیشتر بخوانید: تماشا کنید: اولین مصاحبه در متاورس با آواتارهای واقع گرایانه انجام شد
برنامه‌های مجلس برای حضور در متاورس چیست؟
به تازگی دفتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن مرکز پژوهش‌های مجلس گزارشی کامل و جامع از شرایط ورود به متاورس و برنامه مجلس برای حضور در متاورس و همچنین چالش‌های مختلف برای فعال شدن متاورس در ایران را شرح داده است.
متاورس مجموعه‌ای از دنیای مجازی است که می‌تواند ساعت‌ها شما را سرگرم کرده و چالش‌های جدیدی را در دنیای اسرارآمیز خود متوجه شما کند. گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نیز دقیقاً به همین موضوع تأکید دارد.
متاورس چیست؟
متاورس در حقیقت یک فرضیه از زندگی آینده است که توسط شرکت فناوری متا، به عنوان مادر فیس‌بوک بنا نهاده شده است. این تکنولوژی ترکیبی از اسم خود شرکت ب معنی فراتر و universe به معنی جهان است که می‌تواند محیط‌های آنلاین سه‌بعدی غیرمتمرکز و پایدار را بوجود آورد. اما حضور در این دنیای اسرارآمیز به خودی خود صورت نمی‌گیرد.
برای حضور در متاورس می‌بایست از عینک‌های واقعیت واقعیت مجازی (VR) و عینک‌های واقعیت افزوده استفاده کرد و بوسیله گوشی‌های هوشمند، کامپیوتر و لپ‌تاپ‌ها و همچنین کنسول‌های بازی در آن فعالیت کرد. متاورس در حقیقت ترکیبی از واقعیت مجازی، بازی‌های آنلاین چندنفره و وب‌گردی است.
اما فعالیت در متاورس به شکل آواتارهای سه‌بعدی است که کاربران می‌توانند در آن به تولید محتوا پرداخته و آن را از طریق شبکه متاورس به گوشه و کنار جهان منتقل کنند. این مسئله می‌تواند همکاری بین سکوهای جهانی را گسترش دهد و ارتباط بهتر و نزدیک‌تری بوجود آورد.
متاورس دارای دو بُعد اصلی است شامل فناوری‌های پایه و زیست‌بوم است که نیازمند توجه خواهند بود. از این رو و از لحاظ کارشناسان، متاورس آینده اینترنت خواهد بود و شبکه‌ای واحد و پیچیده و متشکل از میلیون‌ها مقصد، صدها نمایه و ده‌ها مرورگر است. شرکت ادوبی نیز چندی پیش ویدئویی مفهومی از چشم‌انداز بسیار هیجان‌انگیزی از آینده زندگی بشر را در دنیای متاورس به تصویر کشیده است:
اما عناصر اصلی و ضروری زیست‌بوم متاورس از لحاظ مرکز پرزوهش‌های مجلس که در این گزارش به آن اشاره شده است، شامل موارد زیر می‌شود:
- امنیت و حریم خصوصی
- قابلت اعتماد و مسئولیت‌پذیری
- اقتصاد مجازی
- مقبولیت اجتماعی
- تولید محتوا
- مسائل و فضای همزادهای دیحیتال
بخش‌های ضروری که نیازمند توجه، سیسات‌گذاری و قانون‌گذای در متاورس است
به نقل از مهر؛ دفتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن مرکز پژوهش‌های مجلس بخش‌های زیر نیازمند حضور فعال ایران در دنیای متاورس می‌داند:
- الزامات توسعه محیط‌های موازی مجازی – فیزیکی
- فرهنگ بهره‌مندی از متاورس: برای استفاده از متاورس باید فرهگ حضور در محیط‌های مجازی ایجاد شود. ازآنجا که نحوه پیاده‌سازی محیط توسط تولیدکنندگان (هم تولیدکنندگان نرم‌افزار و هم تولیدکنندگان محتوا) نقش مهمی در فرهنگ حضور در آن دارد و پس از آن فرهنگ حضور در متاورس می‌تواند حتی در فرهنگ دنیای حقیقی نیز تأثیر داشته باشد، ایجاد یک زیست‌بوم امن و پایدار نیازمند فرهنگ‌سازی و در عین حال تنظیم‌گری و قانونگذاری است.
- رشد پایدار: رشد پایدار محیط‌های موازی مجازی – فیزیکی نیاز به ایجاد مداوم اشیای جدید و سرزمین‌های جدید دارد. لذا فرهنگ زیستن در این محیط، حفظ امنیت و منافع شهروندان در عین تضمین سرمایه‌گذاری توسعه‌دهندگان عناصر کلیدی بقا و رشد این محیط هستند.
- روحیه همکاری: با توجه به ماهیت فناوری‌های سازنده محیط متاورس و همچنین نزدیکی در عین تفاوت نظامات حاکم بر حکمرانی این زیست‌بوم نسبت به دنیای فیزیکی، ایجاد روحیه همکاری در توسعه این سامانه بسیار مهم است. این همکاری در عین حال خود باعث ایجاد رقابت مثبت مبتنی بر هم‌افزایی نیز خواهد شد.
- تسهیل‌گری در توسعه اقتصاد دیجیتال: از آنجا که یکی از جذابیت‌های محیط متاورس توسعه کسب‌وکارهای دیجیتالی است، تسهیلگری‌ها در توسعه اقتصاد دیجیتال، انگیزه مناسب برای توسعه محیط متاورس و کسب درآمد را فراهم می‌سازد. لذا قوانین و مقررات اقتصاد دیجیتال در محیط فیزیکی می‌تواند تأثیر مستقیمی بر محیط متاورس که ترکیب دنیاهای مجازی – فیزیکی است، داشته باشد.
- تکلیف دستگاه‌ها به ایجاد زیرساخت‌های لازم
۱ – حفاظت داده‌ها: نشت‌های اطلاعاتی و اطلاعات از دست رفته، به خصوص در حملات سایبری مشکلات زیادی را برای توسعه‌دهندگان ایجاد کرده است که باید در سه حوزه مورد توجه قرار گیرد:
- تعیین روال‌های رمزنگاری مناسب (توسط مقررات‌گذار)
- تعیین جریمه‌ها و سهم مسئولیت آسیب‌های وارد شده به کاربر (توسط قانونگذار)
- تعیین روال‌های مراقبت از اطلاعات در مقابل حذف (توسط مقررات‌گذار)
۲ – ایجاد ظرفیت محاسباتی: استفاده از الگوریتم‌های هوشمند به خصوص الگوریتم‌های هوشمند مولد یکی از مهمترین بخش‌های فناوری متاورس است که معمولاً نیاز به حجم محاسبات زیادی دارد. پردازش‌های بینایی ماشین و نظارت هوشمند بر محیط واقعی برای انتقال اطلاعات به محیط مجازی نیز نیازمند ظرفیت محاسباتی زیادی هستند. (با مدیریت مقررات‌گذار)
۳ – شبکه: ایجاد، توسعه و حفظ امنیت شبکه معمولاً فعالیتی است که بین بخش خصوصی و با نظارت دولت انجام می‌شود که نیاز به سیاستگذاری و قانونگذاری دارد.
۴ – ذخیره‌سازی: ذخیره‌سازی معمولاً به صورت ابری و در بخش خصوصی انجام می‌شود و ازآنجاکه اطلاعات بسیار ارزشمند هستند و طول عمر بسیار زیادی نیز دارند، بنابراین باید سیاستگذاری لازم برای پیشبینی زیرساخت‌های لازم به منظور بیمه کردن اطلاعات و تأمین حداقل هزینه‌ها برای حفظ طولانی مدت اطلاعات انجام شود.
۵ – ابزارهای واسط: ابزارهای ارتباطی جهت غوطه‌وری کاربران در محیط متاورس بسیار مهم است. این ابزارها بر دو نوع هستند:
- ابزارهایی که اطلاعات کامپیوتر را به کاربر انتقال می‌دهند که البته صرفاً به دید سه‌بعدی در حس بینایی و صدای سه‌بعدی در حس شنوایی ختم نمی‌شود و انواع حس‌های دیگر حتی چشایی و بویایی را نیز دربرمی گیرد.
- ابزارهایی که اراده کاربر را به محیط مجازی منتقل می‌کنند که شامل انواع دستکش، لباس و حسگرهای محیطی است.
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در این گزارش ضمن بررسی چالش‌ها و الزامات توسعه و به‌کارگیری متاورس یا فراجهان پیشنهاد راهکار تقنینی، نظارتی یا سیاستی را نیز ارائه کرده است.
باوجود اینکه رقابت شدیدی بین شرکت‌ها و دولت‌ها، برای توسعه و دستیابی به بخش‌های دیگر فضای مجازی وجود دارد، متاورس ادامه دنیای واقعی مجازی در ابعاد مختلف است و می‌تواند به راحتی در آن حکمرانی کند.
محیط متاورس می‌تواند نقش بسیاری مهمی در توسعه اقتصاد به خصوص اقتصاد دیجیتال ایجاد کند؛ اما نباید از ویژگی‌های آن سوءاستفاده کرد. در این محیط اطلاعات با سرعت بسیار بالایی رد و بدل می‌شود و امکان معاملات اتوماتیک توسط ماشین‌ها وجود دارد. همچنین با متاورس می‌شود به طور همزمان در چند محیط حضور داشت.
به نظر می‌رسد که محیط مجازی متاورس نیازمند تنظیم‌گری و قانونگذاری برای حفظ پایداری و حرکت سریع و درست است.
برخی آسیب‌ها در دنیای مجازی و واقعی مشترک است. لذا برای اسنفاده درست این تکنولوژی می‌بایست شرایط خطرساز هرکدام بررسی و مقرراتی برای آن تنظیم شود.
برای عدم بروز این مشکلات و آسیب‌های متاورس باید تعریف درست از امکانات، چرخه‌ها و پروتکل‌ها ایجاد شود که همین موضوع باعث رشد متاورس خواهد شد.
رشد سریع دنیای مجازی متا در وهله اول می‌تواند کاربران آن را افزایش دهد و اقدامات فعالانه دولت‌ها و تنظیم‌گری‌های درست نه تنها باعث توسعه آن می‌شود بلکه ننحوه استفاده درست از آن نیز مطرح است.
با ایحاد زیرساخت‌های فناورانه مورد نیاز برای توسعه متاورس، عناصر ضروری در زیست‌بوم این تکنولوژی شامل مقبولیت اجتماعی و اعتماد به متاورس با تمرکز بر مسئولیت‌پذیری کاربر و سکوی ارائه‌دهنده خدمت، امنیت و حریم خصوصی، اقتصاد مجازی، تولید محتوا و حوزه مسائل و فضای همزادهای دیجیتال (آواتارها) هستند که در جدول زیر چالش‌های مرتبط با هریک از این عناصر و الزامات قانونی، تنظیمی یا ترویجی آن به اختصار آمده است.
پیشنهادهای راهکار تقنینی، نظارتی یا سیاستی مرکز پژوهش‌های مجلس
- مالکیت معنوی و قوانین آن در مورد مالکیت بر اشیای مجازی یا همزادهای دیجیتال
- حیطه وظایف و مسئولیت کاربران و توسعه‌دهندگان و سهم هرکدام از آنها در پاسخگویی و جبران
- زیرساخت‌های قانونی حفاظت از حریم خصوصی
- زیرساخت‌های قانونی امنیت داده و فضای سایبری
- زیرساخت‌های قانونی مواجهه با نشت اطلاعات و تعیین حدود و تکالیف و شیوه مقابله
- تعیین تکلیف امکان ثبت مالکیت اشیای مجازی در فناوری دفترکل توزیع شده و NFT
- سازوکار اعمال عوامل محدودکننده یا تنظیم‌کننده همچون تعیین موارد و حذف محتوای غیرقانونی و خشن، کلاهبرداری، جرائم امنیتی و تبلیغات نابه جا و جرم‌انگاری‌های مربوط به آن
- روال‌های نظارتی لازم برای ایجاد رقابت عادلانه
- روال‌های حفاظت از اقشار آسیب پذیر از جمله کودکان و نوجوانان
- انواع سازوکارهای همکاری بین دولت، کاربران و توسعه‌دهندگان
اما جدای از بحث اهمیت پرژوه آینده‌نگرانه متا، چندی پیش متا، گزارش مالی خود را منتشر کرد که در آن به ضرر 3.7 میلیارد دلاری متاورس اشاره شده بود که همین موضوع باعث شد تا همه به این فکر بیفتند که تکنولوژی متاورس به یک شکست بزرگ و سنگین برای متا و مارک زاکربرگ تبدیل می‌شود و عملاً دنیای مجازی متاورس قبل از نبوغ کامل و بهره‌مندی همه سکوهای احتماعی از آن، شکست خورده است.
اما از طرف دیگر با ورود اپل به دنیای واقعیت ترکیبی و معرفی هدست متا کوئست توسط خود شرکت متا، امیدها به خانواده متا بازگشت و حالا رویه وارونه شده و امکان پیشرفت پروژه متاورس افزایش یافته است. با این وجود و با حضور مجلس در متاورس و امکان بهره‌مندی کاربران ایرانی از این تکنولوژی پیشرفته، می‌توان گفت که در آینده‌ای نزدیک اتفاقات خوبی در دنیای مجازی خواهد افتاد.
بیشتر بخوانید:
- کارشناس امنیتی متا علیه زاکربرگ شهادت می‌دهد: امنیت نوجوانان در اینستاگرام برای او مهم نیست
- شرکت متا، اظهارنظر درباره جنگ اسرائیل و غزه را محدود می‌کند
- خروج بی‌سروصدای متاورس از اولویت‌های متا ؛ پایان رویای میلیارد دلاری زاکربرگ!
- ممنوعیت حضور کودکان در متاورس ؛ ورود به متاورس مشروط می‌شود!
دیدگاه شما در خصوص برنامه‌های مجلس برای حضور در متاورس چیست؟ آیا در آینده می‌توانیم از ویژگی‌های جذاب متاورس بهره ببریم؟ نظرات خود را در بخش کامنت‌ها با ما به اشتراک بگذارید و اخبار تکنولوژی را با تکراتو دنبال کنید.
