مزایا و معایب نتورک مارکتینگ ؛ هرآنچه باید بدانیم!

احتمالا طی سالهای اخیر نام شرکت های نتورک مارکتینگ را زیاد شنیده اید. این جستار به مزایا و معایب نتورک مارکتینگ اختصاص دارد. با ما باشید.

سالها پیش بود که اولین و آخرین تجربه خود از نتورک مارکتینگ یا به اصطلاح فارسی بازاریابی شبکه ای در یکی از معروف ترین و فعال ترین شرکت های فعال در این حوزه پشت سر گذاشتم و تصمیم گرفتم هیچگاه به این حوزه باز نگردم. البته این به این معنا نبود که به بازاریابی شبکه ای یا نتورک مارکتینگ نگاه منفی دارم یا از اساس با آن مخالفم.

نه در واقع در یکسالی که من تجربه فعالیت در این شرکت را داشتم با خود به این نتیجه رسیدم که در حال حاضر نه موقعیت موقعیت فعالیت در این حوزه است و نه من آن فردی هستم که ویژگی های اساسی برای چنین فعالیتی را داشته باشم. این شد که به سادگی هرچه تمام تر و بعد از یکسال فعالیت که اگر ضرری نداشت، سودی هم برایم نداشت، از این حوزه خارج شدم.

اما این روزها و در وضعیت اقتصادی معاشی زیبایِ ملک و مملکت ایران، که دلار سر به فلک کشیده و بورس بعد از یک دوره هیجانی با شدت به زمین کوبیده شده؛ بار دیگر بحث شرکت های نتورک مارکتینگ و بازاریابی شبکه ای داغ شده است. براین اساس در جستار پیش رو تصمیم گرفتیم تا به بحث بازاریابی شبکه ای و مزایا و مایب نتورک مارکتینگ بپردازیم. ضمن این بحث بدون شک به برخی شرکت های معتبر این حوزه و نقد شرکت های نتورک مارکتینگ نیز خواهیم پرداخت. با ما باشید.

مزایا و معایت نتورک مارکتینگ ؛ هرآنچه باید بدانیم!

کار خود را با تعریف ساده نتورک مارکتینگ آغاز خواهیم کرد. بازاریابی شبکه ای (Network Marketing) یا بازاریابی چند سطحی (Multi-level Marketing) نوعی شیوه فروش است که در آن شرکت ها، محصولات خود را بدون واسطه هایی چون خرده فروش و عمده فروش و حتی بدون نیاز به تبلیغات به فروش می رسانند. مشتریان کالاها در این حالت، پس از خرید محصولات می توانند در صورت رضایت از محصولات، آن ها را بازاریابی کرده و به فروش برسانند و سود بگیرند.

در این سیستم هم در ازای فروش مستقیم کالا به دیگران و هم از طریق تشکیل زیرمجموعه ها میتوان سود و درآمد کسب کرد. در این سیستم بازاریابان از طریق تبلیغات کلامی یا تلیغات چهره به چهره اقدام به فروش محصولات کمپانی می کنند.

اولین بار، یک شرکت دوچرخه‌سازی در روسیه از این ایده استفاده کرد و برنامه‌ای ترتیب داد که مشتریان با پرداخت ۱۰ روبل به جای ۵۰ روبل صاحب دوچرخه شوند، به شرطی که چهار مشتری دیگر نیز معرفی کنند. در روسیه به آن «شرکت بَهمنی» و در فرانسه به آن «گلوله برفی» لقب دادند و صد در صد تقلب و کلاهبرداری تلقی شد. از آن پس، سیاستمداران، اقتصاددانان و جامعه شناسان زیادی به دنبال پیدا کردن راهی بودند که از این ایده به نفع همه استفاده کنند.

اولین کمپانی که به‌طور رسمی فعالیت بازاریابی چند سطحی را در سال ۱۹۳۰ آغاز کرد، کمپانی ویتامین کالیفرنیا بود که نام خود را در سال ۱۹۳۹ به نوترالایت تغییر داد و امروزه محصولات خود را از طریق کمپانی ام‌وی به فروش می‌رساند.

در حال حاضر کشورهای آمریکای شمالی، چین، کشورهای اروپایی و به خصوص ایتالیا و ژاپن در بحث بازاریابی شبکه ای از سردمداران به حساب می آیند. بدون شک استفاده از این شیوه برای فروش محصولات در چنین کشورهای پیشرفته ای خود از امتیازات و مزایای نتورک مارکتینگ محسوب می شود.

از طرف دیگر اما تحقیقات نهادهای نظارت بر مصرف کننده به ما می گوید که حداقل بین 70 تا 75 درصد افراد شرکت کننده در بازاریابی شبکه ای به درآمدهای بالا نمی رسند و این بدون شک فارغ از اینکه بسیار ناامیدکننده است، میتواند از معایب نتورک مارکتینگ باشد. اما به واقع درباره نتورک مارکتینگ چگونه و با چه معیارهایی باید قضاوت کرد؟ با ما در مزایا و معایب شرکت های هرمی همراه باشید.

مزایای نتورک مارکتینگ

در بخش اول این مطلب قصد دارم تا مزایای نتورک مارکتینگ را با تکیه به برخی منابع فعال در این حوزه و البته برخی تجارب شخصی و گفتگو با فعالان این عرصه با شما به اشتراک بگذارم. بخش دوم که در ادامه خواهد آمد به معایب نتورک مارکتینگ و نقد شرکت های نتورک مارکتینگ اختصاص دارد.

مزایای نتورک مارکتینگ : ریسک پایین

با توجه به سرمایه اولیه محدودی که فعالیت در این حوزه برای شما در بر دارد، به نسبت سایر کسب و کارهای موجود باید گفت که ریسک پایین از مهمترین مزایای بازاریابی شبکه ای محسوب میشود. درواقع سرمایه اولیه شما چیزی بیش از خرید برخی احتیاجات و نیازهای شخصی اولیه نیست که به نسبت سایر مشاغل بسیار ناچیز به نظر می رسد.

مزایای نتورک مارکتینگ : پتانسیل درآمد نامحدود

شاید با این عبارت مخالف باشید، اما باید پذیرفت که به لحاظ تئوریک، هیچ گونه محدودیتی برای درآمدی که هر فرد میتواند در بازاریابی شبکه ای کسب کند وجود ندارد. اصل اساسی حساب و کتاب های بازاریابی شبکه ای به فرمول تصاعد بازمیگردد که در ریاضیات اصلی پذیرفته شده است و توسط فیثاغورس و اقلیدس معرفی شده است.

هر کارمند دولتی یا خصوصی میزان مشخصی حقوق و درآمد ثابت دارد که در مورد هر سال ممکن است با کمی افزایش و کاهش مواجه شود. برای مثال ما در تکراتو به عیدی و افزایش حقوق در سال 1400 و حداقل حقوق در سال 1400 پرداختیم، چراکه قوانین و مصوبه های هر سال با سال گذشته کمی متفاوت است و این حقوق ثابت و تغییرات آن تا حد زیادی وابسته به وضعیت کشور و البته مصوبات مجلس و ایده های دولت در بودجه سالانه است.

اما شما با تکیه بر تئوری و مدل تجاری بازاریابی شبکه ای میتوانید بر اساس میزان تلاش، مهارت و اهمیتی که برای اهداف خود قائل هستید، به سطوح عالی درآمدی برسید و این بالطبع از مزایای بازاریابی شبکه ای است.

مزایای نتورک مارکتینگ : سود باقیمانده

از مهمترین مزایای بازاریابی شبکه ای میتوان به فراهم آوردن سود باقیمانده اشاره کرد. انواع خاصی از خدمات وجود دارد که عموما سود باقیمانده را برای شرکت ها به وجود می آورند زیرا ماهیت این خدمات، تداوم در پیشرفت است، بدین معنا که پس از اتمام تلاش اولیه برای جذب مشتری، بازاریابان شبکه شاهد مشتریان جدیدی هستند که برای تجارت بیشتر در حال ارتباط برقرار کردن هستند.

مزایای نتورک مارکتینگ : لذت کارمند نبودن!

در مدل تجاری بازاریابی شبکه ای، اگرچه برخی سطح بندی ها مانند سرشاخه یا زیرشاخه ها وجود دارد، ولی فضا فضایی برابر و دوستانه است. همکاری ها همه در راستای موفقیت صورت میگیرد و نه کسی از کسی دستور میگیرد و نه در بند اجبار کسی است.

هر بازاریاب، به تناسب تشخیص خود، محصولاتی را که گمان میکند بازار فروش خوبی دارند تهیه و به فروش می رساند. در نتیجه در این فرایند هیچکس کارمند نیست. درواقع هرکس در این کار آقای خودش است و این نیز از مزایای بازاریابی شبکه ای است.

مزایای نتورک مارکتینگ : استقلال

بالطبع مهمترین انگیزه هر فردی از داشتن تجارتی شخصی و کار خصوصی خودش، کسب استقلال مالی است. در کارهای ثابت و رایج شما معمولا در حال فروش وقت، انرژی یا توان خود برای کسب پول هستید در حالی که بازاریابی شبکه ای فارغ از الگوی درآمدی جذابش، امکان کسب پول بدون نیاز به حضور ثابت را نیز دارد که به واقع از مهمترین مزایای بازاریابی شبکه ای است.

درواقع کسب درآمد از طریق زیرمجموعه میتواند مهمترین فاکتور درآمدزایی در این مدل تجاری باشد. شما با راه انداختن برخی زیرمجموعه ها نیازی به کار و تلاش مستمر یا تلاش برای فروش محصولات ندارید. در بازاریابی شبکه ای (Network Marketing)، شما می توانید صدها زیرمجموعه داشته باشید که برای شما درآمد ایجاد کنند.

شما میتوانید یک ماه تمام را به سفر و گشت و گذار بگذرانید و در نهایت شاهد سود و درآمد بالای خود باشید. علاوه بر آزادی در مورد زمان کار، شما در مورد شیوه کار، محل کار و حتی شیوه توسعه کار خود نیز مختار هستید.

مزایای نتورک مارکتینگ :  انعطاف پذیر و راحت

انعطاف پذیری شیوه کار، زمان کار و محل کار باعث شده تا کار در فضای بازاریابی شبکه ای خود از مهمترین مزایای بازاریابی شبکه ای در نظر عموم افراد و نتورکرها باشد.

مزایای نتورک مارکتینگ : برندسازی شخصی

در بدترین حالت ممکن، شاید یکی از مهمترین مزایای بازاریابی شبکه ای برای هرفردی، بهره مندی از مجموعه کاملی از آموزش های حوزه بازاریابی باشد. در واقع شما پس از گذراندن این آموزش ها و مدتی کار خواهید دانست که حالا توان پرزنت کردن و بازاریابی برای هر محصول و خدماتی را دارید و این در جامعه ما یک مهارت کارآمد و ضروری است.

شما با تکیه بر همین یادگیری و تمرینی که در فضای نتورک مارکتینگ دارید میتوانید بر ایجاد، توسعه و بازاریابی شخصی، یا به قولی برندسازی شخصی تمرکز کنید. زمانی که تبدیل به یک بازاریاب حرفه ای شده باشید، بدون شک فروش محصولات و تولیدات خودتان برایتان ساده تر خواهد بود. اما با ما باشید تا به معایب نتورک مارکتینگ بپردازیم.

معایب نتورک مارکتینگ

خب بدون شک افراد زیادی به این شیوه و مدل تجاری اعتماد ندارند و از معایب بازاریابی شبکه ای میگویند. عده زیادی که تجارب خوبی در کار در این فضا نداشته اند بدون شک همواره با دیده تردید به این فضا مینگرند و منتقد فعالیت در بازاریابی شبکه ای هستند. ماهم منکر این موضوع نیستیم که فضای بازاریابی شبکه ای و تئوری آن بدون ایراد و نقص نیست. در نتیجه مطابق با وعده در این بخش به ایرادها و معایت نتورک مارکتینگ خواهیم پرداخت.

معایب نتورک مارکتینگ : مشتری اصلی خود شما هستید!

کارمند نبودن و فلسفه کاری بازاریابی شبکه ای سبب شده تا شما همواره برای شرکت در قامت یک مشتری بمانید. در واقع شما ابتدا یک مصرف کننده بوده اید که از کیفیت محصولات راضی بوده اید و در نهایت اقدام به بازاریابی این محصولات با کیفیت کرده اید.

اما این به این معنا نیست که شرکت حاضر باشد سرمایه خود را به رایگان در اختیار شما قرار دهد تا شما کالاها را به فروش برسانید و در نهایت پس از فروش سود حاصله را با شما تقسیم کند. خیر شما باید به میزانی که سفارش دارید، کالا بخرید و آنها را به فروش برسانید. در نتیجه شما همواره در قامت یک مشتری خواهید بود. شاید این را نتوان از معایب بازاریابی شبکه ای دانست. چراکه هرکس که قصد ورود به این فضا را داشته باشد، باید از این موضوع مطلع باشد که سفارش دادن کالا، تهیه آن، فروش و کسب سود از صفر تا صد با خود فرد است. درواقع مسئول همه چیز شما هستید و انتظاری از شرکت نباید داشت.

معایب نتورک مارکتینگ : برخی محصولات بی کیفیت و گران قیمت

همانطور که پیش از این در بهترین شرکت های نتورک مارکتینگ در ایران برای شما گفته بودیم، یکی از نقدهای اساسی به این فعالیت و البته از معایب بازاریابی شبکه ای در ایران به محصولات بعضا بی کیفیتی باز میگردد که نمونه های مشابه خوبی دارند. در طرف دیگر برخی محصولات واقعا باکیفیتی که توسط این شرکت ها ارائه می شود، بعضا با قیمت های محصولات مشابه همخوانی ندارد و این موضوع همواره کار بازاریابان شبکه ای در بازاریابی و فروش محصولات را با دشواری روبرو کرده است.

عموم کالاهای مصرفی این شرکت ها مانند دستمال کاغذی، ادکلن، چای و انواع مواد غذایی با نمونه های داخلی و خارجی پرشماری در بازار مقایسه می شوند. در عموم مواقع، بازاریابان از اقناع افراد به خرید اجناسی با قیمتی بالاتر از حد معمول آن هم در شرایطی که نمونه مشابه با کیفیت و قیمتی بهتر در دسترس است کار بسیار دشواری است.

معایب نتورک مارکتینگ : نتورک مارکتینگ  کار مولد!

در نتورک مارکتینگ، هیچ کالا یا ارزش افزوده‌ ای تولید نمی‌شود. فقط یک کالا دست به دست می‌شود. شما هم این وسط نقش دلال را دارید و فقط به ترویج مصرف‌ گرایی کمک می ‌کنید و این بدون شک از معایب بازاریابی شبکه ای است. این وسط تنها کسانی که بیشترین سود را خواهند داشت، آن سرشاخه های اصلی و مالکان مهم هستند که از دست به دست شدن کالا لذت می برند.

معایب نتورک مارکتینگ : استحاله معنا

مارکتینگ یا بازاریابی یک معنای مشخص دارد و به عملیات بازاریابی کالا، پیش از فروش آن اطلاق می شود. نتورک مارکتینگ اما کاری عملیاتی است و برخلاف واژه مارکتینگ در این بخش خبری از مارکتینگ یا بازاریابی نیست و باید آنرا در حوزه فروش حا داد. در واقع شما با تیم سازی سعی در فروش عملیاتی کالاهایی دارید که ناگزیر به فروش آنها برای کسب سود هستید. مروری بر تعریف بازاریابی از دید فیلیپ کاتلر بی مناسبت نیست:

«بازاریابی فرآیند خلق و ارائه ارزش با هدف تأمین نیازهای بازار هدف و همزمان کسب سود است.»

معایب نتورک مارکتینگ : تصور یک شبه میلیونر شدن!

شاید یک نقد مهم به فرایند جذب افراد جدید با به قول نتورکرها پرزنت کردن افراد جدید، مانور زیاد روی پتانسیل درآمدی این مدل تجاری باشد. البته همانطور که در بخش قبل گفتیم، این بدون شک یک تئوری صحیح و مزیت مهم است. اما مانور زیادی روی آن و تلاش برای ایجاد انگیزه با تکیه به آن شاید درست نباشد. در واقع از معایب بازاریابی شبکه ای شاید همین باشد که تحقق الگوی تجاری آن وابستگی تام و تمامی به وضعیت و شرایط بازاریاب دارد.

عموم افرادی که جلب این فعالیت می شوند، به امید رسیدن به درآمد های خوب در کوتاه مدت، به کار در این شرکت ها اقدام میکنند. این افراد معمولا افرادی ساده، بدون مهارت و بدون شغل هستند که با تصور پولدار شدن ناگهانی وارد این فعالیت میشوند. برای افراد تازه کار و نااشنا تا بتوانند اصل اساسی نتورک مارکتینگ را درک کنند و در این فرایند راه بیفتند، مشکلات زیادی بر سر راه وجود دارد و این بسیار نگران کننده است که آنها را بسیار امیدوار کنید. پس این یکی از معایب نتورک مارکتینگ است.

درواقع بخش های رویایی کار در بازاریابی شبکه ای، یعنی میلیونر شدن و خیال راخت از آینده، خود نیاز به صرف زمان زیادی دارد و از همان ابتدا میسر نیست. شما باید در ابتدا بتوانید افراد زیادی را به کار خود قانع و جلب کنید تا زیرمجموعه شما شوند و همزمان تا میتوانید کالا بفروشید. تمام این ها بسیار وقت گیر و خسته کننده و بعضا حتی پیچیده است. در نتیجه نباید انتظار داشت بعد از ثبت نام اولیه و اولین خرید از شرکت، همه چیز تمام شده است.

فراتر از این هرکاری نیاز به دانش، مهارت و توانایی های خاص دارد. شاید در فرایند کار در نتورک مارکتینگ، یک بخش مهم کار توانایی سخنوری و اقناع افراد باشد. بدون شک برای موفقیت در هرکاری باید وقت زیادی بگذارید و با اصول آن کار آشنا باشید. در نتورک مارکتینگ، بخش مهمی از فروش و یا جذب زیرمجموعه به توان سخنوری و قوه استدلالی و اقناعی شما بازمیگردد. در نتیجه اگر به فکر فعالیت در آن هستید بد نیست به تقویت این توانایی بپردازید.

معایب نتورک مارکتینگ : تشابه با مدل کار شرکت های هرمی

البته خون نتورکرها به جوش خواهد آمد، اما در معایب نتورک مارکتینگ باید به این شباهت نیز اشاره کرد. البته که در شرکت های هرمی، کالایی وجود ندارد و در نتورک کالا هست. اما شیوه کار در هر دو مورد یکسان است و شما با گرفتن زیرمجموعه به سود می رسید نه با خلق ارزش.

یک نکته مهم را هم درباره قانونی بودن نتورک مارکتینگ فراموش نکنید. قانونی بودن این شرکت ها و مجوز کسب وزارت صمت، تنها و در بخش مهمی از آن منو به پرداخت مالیات توسط این شرکت هاست. شرکت های هرمی هم که غیرقانونی هستند و بودند تنها مشکلشان همین عدم پرداخت مالیات بود. در نتیجه با این حرف که کار نتورک قانونی است، همه چیز را فراموش نکنید.

در پایان برای آشنایی با برخی از حوزه های سرمایه گذاری و بهترین سرمایه گذاری 1400 توصیه می کنیم حتما نگاهی به بهترین مشاغل سال 1400، پیش بینی قیمت یورو در سال 1400، پیش بینی قیمت سکه در سال 1400، عرضه اولیه های 1400، پیش بینی قیمت مسکن در سال 1400، آینده ایران در سال 1400، پیش بینی قیمت گوشی 1400 و سود بانکی در سال 1400 داشته باشید.

همچنین بدون شک میدانید که طی مدت اخیر، ارزهای دیجیتال به حوزه جالب توجهی برای سرمایه گذاری بدل شده اند. بر این اساس و در راستای آشنایی با بهترین آلت کوین ها برای سرمایه گذاری در سال 2021 و بهترین ارزهای دیجیتال در سال 2021 توصیه می کنیم سلسله مقالات تکراتو در حوزه ارزهای دیجیتال یعنی پیش بینی قیمت بیت کوین از سال 2022 تا 2030، پیش بینی قیمت ریپل در سال 2021، پیش بینی قیمت چین لینک در سال 2021 ، پیش بینی قیمت تتر در سال 2021، پیش بینی قیمت پولکادات در سال 2021، پیش بینی قیمت دوج کوین در سال 2021، پیش بینی قیمت کاردانو در سال 2021 و پیش بینی قیمت ترون در سال 2021 را حتما ببینید.

بیشتر بخوانید:

• میزان یارانه در سال 1400
• برگزاری کنکور نظام قدیم در سال 1400
• بهترین منابع کنکور 1400
• بهترین منابع کنکور 1401
• وام ازدواج 1400

نظر شما در خصوص مزایا و معایب نتورک مارکتینگ در ایران چیست؟ نظرات خود را در بخش کامنت ها با تکراتو در میان بگذارید.