در این نوشتار به نقد انیمیشن Raya And The Last Dragon 2021 به کارگردانی الیزابت روم می‌پردازیم. در ادامه با بررسی و نقد فیلم رایا و آخرین اژدها در سایت تکراتو همراه ما باشید.
انیمیشن رایا و آخرین اژدها (Raya And The Last Dragon) از جدیدترین فیلم‌های اکران شده توسط کمپانی دیزنی است. رایا یک پرنسس است که به دنبال آخرین اژدهای موجود در جهان می‌گردد تا سرزمینش را از حمله دیوهای افسانه‌ای نجات داده و شاید مردم را که دچار بی‌اعتمادی و کینه شده‌اند با هم متحد کند.
مردمی که روزگاری با هم یک کشور یکپارچه به نام کوماندرا را تشکیل داده بودند ولی بر اثر اختلافات حالا به پنج سرزمین تقسیم شده‌اند که هر کدام ادعای مالکیت بر تنها یادگار به جا مانده از اژدهای گم شده یعنی گوهر جادویی را دارند.
نقد انیمیشن Raya And The Last Dragon
الهام‌ها و اقتباسهای فرهنگی
فهرست مطالبی که در ادامه نقد انیمیشن رایا و آخرین اژدها میخوانیم به شرح زیر است:
- الهام ها و اقتباسهای فرهنگی
- تم محتوایی
- اشتراکات
- اساطیر
- صداپیشگی
- تلفیق فرهنگها
- وامداری از فرهنگ سینمای خاور دور
این انیمیشن از پس زیبایی‌های بصری و طراحی صحنه به خوبی برآمده اما موردی که خیلی زود نظر هر مخاطبی را جلب می‌کند، الهام‌ها و اقتباسهای فرهنگی از آسیای جنوب شرقی است که از طراحی ساختمان‌ها گرفته تا طراحی لباس، غذاها، جغرافیای طبیعی و حتی چهره‌های کاراکترها کاملا ملموس است. در واقع رایا اولین پرنسس دیزنی است که اهل آسیای جنوب شرقی است؛ اما دقیقا اهل کدام کشور؟
نویسندگان رایا و آخرین اژدها کِوی گوِن (Qui Nguyen) و اَدل لیم (Adele Lim) هستند که به ترتیب ملیت ویتنامی – آمریکایی و مالزیایی – آمریکایی دارند.
کارگردانی هنری فیلم هم به عهده Fawn Veerasunthorn هنرمند تایلندی – آمریکایی بوده است. فیلم در مجموع تحت تاثیر فرهنگ کشورهای لائوس، اندونزی، تایلند، ویتنام، فیلیپین، کامبوج، مالزی، سنگاپور، برمه و برونئی ساخته شده است.
قبل از شروع پاندمی کرونا اعضای تیم تولید به جز چهار مورد آخر به تمامی این کشورها سفر کرده‌اند تا از نزدیک با فرهنگ مردم این منطقه آشنا شده و حتی برخی از هنرهای رزمی رایج را بیاموزند.
به علاوه در روند ساخت فیلم، یک گروه از مشاوران اهل این کشورها شامل زبان‌شناس، مردم‌شناس، کارشناس نساجی، موسیقی‌دان، معمار، اساتید هنرهای رزمی و متخصصین فرهنگی به کمک تیم تولید آمدند تا از درستی کوچک‌ترین جزئیات انیمیشن اطمینان حاصل کنند.
به این ترتیب تمامی اسامی کاراکترها واقعی هستند. هنرهای رزمی به کار رفته هم از کشورهای مختلفی دست‌چین شده‌اند: پِنکاک سیلات از اندونزی و مالزی، موآی تای از تایلند، آرنیس از فیلیپین و کُشتی سنتی اندونزیایی همه به طور هنرمندانه و موزونی در صحنه‌های اکشن فیلم دیده می‌شوند. همه این ها رایا و آخرین اژدها را به یکی از مهمترین و بهترین انیمیشن های 2021 بدل کرده است. در ادامه با نقد انیمیشن رایا و آخرین اژدها ما را همراهی کنید.
تم محتوایی : نقد انیمیشن Raya And The Last Dragon
تم محتوایی انیمیشن هم شرقی و به طور خاص نزدیک به اساطیر جنوب شرقی آسیاست. مهمترین اقتباس از اساطیر این منطقه همان آخرین اژدها یا سیسو است که از موجودی به نام ناگا گرفته شده و در داستان‌های هندو و بودایی هم دیده می‌شود.
ناگا محافظ قلمروی آب است و خانه‌اش رودخانه مکانگ بوده که در کشورهای لائوس، تایلند، کامبوج و ویتنام جریان دارد و در معابدی که به نوعی با آب سر و کار دارند نقش و نگارِ ناگا به عنوان محافظ دیده می‌شود.
بیشتر بخوانید: بهترین فیلم های ابرقهرمانی 2021
مردم این خطه حداقل به مدت دو هزار سال است که به درگاه ناگاها دعا کرده و طلب رزق و روزی و باران و آب فراوان می‌کنند. این موجودات به سه شکل قابل رویت هستند؛ کاملا به شکل خزندگان، کاملا به شکل انسان و نیمه مار – نیمه انسان.
ناگای مونث، ناگی و یا ناگینی خوانده می‌شود. شاید نام مار دست‌آموز “اسمش را نبر”، ناگینی را در سری کتاب‌ها و فیلم‌های هری پاتر به خاطر داشته باشید.
اشتراکات : نقد انیمیشن Raya And The Last Dragon
ادل لیم در رابطه با روند ساخت فیلم اظهار داشته:
تا جایی که هر کدام از پنج سرزمین را به یکی از کشورهای آسیای جنوب شرقی نسبت می‌دادیم کار راحتی بود؛ مثلا این یکی اندونزی است و آن یکی مالزی… ولی ماجرا از آنجا وجهه زشتی به خود گرفت که باید تصمیم می‌گرفتیم این کشور بد است، آن یکی خوب است و قهرمان قصه اهل فلان کشور است.
در نتیجه الهاماتی که از تمام کشورها گرفته بودیم را با هم ترکیب کردیم. در مورد جنبه‌های بصری کار از مواردی استفاده کردیم که در بین تمام کشورها مشترک بود.
او در این باره یک غذای محلی از کشور خودش یعنی مالزی را مثال زده که تحت تاثیر تمام کشورهای همسایه است و ترکیبی از چند فرهنگ به شمار می‌آید.
از خوراکی‌های مشهور خاور دور که در فیلم استفاده شده می‌توان به میوه‌ها و گیاهان استوایی مانند جک‌فروت، انبه، دراگون‌فروت، علف لیمو (lemon grass) و دوریان و از غذاهای سنتی به خمیر میگو، شکر نخل و باین تِت – کیک برنج ویتنامی که در سال نو صرف می‌شود – اشاره کرد. البته اصلیت سوپی که رایا با پدرش میل می‌کند مشخص نیست اما بسیار مشابه توم یوم (tom yum) تایلندی یا لاکسا (laksa)ی لائوسی است. پس شاید بتوان ادعا کرد که یک سوپ کوماندرایی بوده!
بیشتر بخوانید: بهترین فیلم های علمی تخیلی 2021
این تاثیرات فرهنگی در سطوح مختلف فیلم قابل مشاهده است. مثلا رایا و ناماری قبل از ورود به تالار گوهر اژدها کفش‌های خود را درمی‌آورند که گویا علاوه بر ایران و خاورمیانه، در مردم خاور دور هم دیده می‌شود.
در بسیاری از این کشورها قبل از ورود به خانه، مدرسه و یا مکان‌های مقدس مانند معابد یا کلیسا کفش خود را از پا درمی‌آورند. طراحی هندسی، منتظم و خط‌کشی شده‌ی به کار رفته در طراحی شهر و ساختمان اصلی سرزمین ناماری یعنی فنگ، تحت تاثیر نمای هواییِ ویرانه‌های معبد انگکور وات در کامبوج است.
اساطیر : نقد انیمیشن Raya And The Last Dragon
گوِن در خصوص دنیای تلفیقی رایا می‌گوید که نمونه‌های غربی در اساطیر اروپایی وجود دارد که می‌توان به اکس‌کلیبر (Excalibur) یا شمشیر شاه آرتور اشاره کرد که از قدیمی‌ترین افسانه‌ها از زمان پیدایش بریتانیای کبیر بوده و داستان‌های معروف شمشیر در سنگ و جادوگر مرلین را شامل می‌شود و به طور کلی ملغمه‌ای از فرهنگ‌های مختلف است.
اکس‌کلیبر در بین مردم بسیاری از مناطق اروپا شناخته شده است و نمونه‌های مشابهی در ایتالیا و بوسنی دارد. مثال دیگر گوِن از دنیای سینما و تلویزیون است.
بازی تاج و تخت یا همان Game Of Thrones به کشور مشخصی اشاره ندارد و تحت تاثیر فرهنگ و اساطیر اروپا ساخته شده و عناصر مختلفی از سراسر این قاره را در خود جای داده است.
نمونه غربی دیگر، سیاهچاله‌ها و اژدرها (Dungeons and Dragons ) است؛ یک بازی فکری بسیار موفق که اولین بار در سال 1974 به بازار عرضه شد و از آن موقع الهام‌بخش کتاب‌های ریز و درشتی بوده.
بیشتر بخوانید: بهترین فیلم های اکشن 2021
فیلم سینمایی D&D در سال 2000 با حضور جرمی آیِن ساخته شد و نسخه جدیدتر آن طی دو – سه سال آینده اکران خواهد شد. بنابراین ساخت جهان‌های تلفیقی تحت تاثیر چندین فرهنگ مشابه، کار جدیدی نیست.
صداپیشگی : نقد انیمیشن Raya And The Last Dragon
کِلی مری ترن، صداپیشه رایا در این باره گفته که در کودکی هیچ‌گاه نتوانسته خود را در قالب کاراکترهای سینما و تلویزیون ببیند. ترن یک بازیگر ویتنامی-آمریکایی است که در سال 2017 در فیلم جنگ ستارگان: آخرین جِدای ایفای نقش کرده بود و به صرف آسیایی بودن، با نظرات منفی طرفداران جنگ ستارگان در اینستاگرام روبرو شده بود.
حال وی از سمت جامعه مهاجران آسیای جنوب شرقی مورد مذمت قرار گرفته چرا که از بین صداپیشگان این پروژه تنها او اصلیت آسیای جنوب شرقی داشته و سایرشان کره‌ای-آمریکایی، چینی-آمریکایی و چینی-بریتانیایی هستند. همین موضوع باعث سرزنش دیزنی شده است چرا که باید از صداپیشگانی با ملیت‌های نزدیک به بستر فرهنگی فیلم دعوت به همکاری می‌شد.
بیشتر بخوانید: ترسناک ترین فیلم های 2021
ترن گفته فشاری که به او وارد می‌شده در ابتدا به او این حس را می‌داده که این اتفاق – یک پرنسس دیزنی از آسیای جنوب شرقی – دیگر تکرار نخواهد شد و باید قدردان باشد اما در نهایت از اینکه در این انیمیشن صداپیشه نقش اول بوده احساس خوشحالی کرده و از همکاری با تیم تولید لذت برده است.
تلفیق فرهنگها : نقد انیمیشن Raya And The Last Dragon
تلفیق این فرهنگها باعث شده میلیون‌ها کودک و نوجوان نماینده خود را در دنیای انیمیشن بیابند و هویت خود را به عنوان یک آسیایی جنوب شرقی بپذیرند، بخصوص در جوامع مهاجر در غرب؛ کاراکتر رایا جوانه امید تازه‌ای در دل‌های بسیاری سبز کرده، چرا که سهم مردم خاور دور در سینما و تلویزیون و به طور مشخص در هالیوود همواره بسیار کوچک بوده است.
با وجود تمام این مزایا، فیلم رایا و آخرین اژدها اعتراضات زیادی را به دنبال داشته است. منتقدان این انیمیشن معتقدند رایا و آخرین اژدها با ده‌ها فرهنگ مختلف مانند یک بوفه رفتار کرده و از هر کدام یک تکه برداشته و در یک مخلوط‌کن بزرگ ریخته است.
این منطقه از فرهنگ‌های متعددی تشکیل شده و با اینکه تک تک آن‌ها از فرهنگ کشورهای همسایه تاثیر پذیرفته‌اند و در مواردی شباهت‌های بسیاری دارند، تلفیق تمامی آن‌ها در واقع تقلیل دادن است. اینکه هیچ‌کدام از سرزمین‌ها و یا کاراکترها رنگ و بوی مشخصی ندارند کلی‌گویی است و حق مطلب را ادا نمی‌کند .ظاهراً استراتژی نویسندگان این انیمیشن برای جلوگیری از خدشه‌دار شدن احساسات عمومی به طور کامل موفقیت‌آمیز نبوده است.
بیشتر بخوانید: بهترین فیلم های عاشقانه 2021
در مورد انتخاب صداپیشگان، یکی از دو کارگردانِ فیلم، کارلوس لوپز استرادا (Carlos Lopez Estrada) گفته که تعداد بازیگرانی با اصلیت آسیای جنوب شرقی که مناسب نقش‌های این فیلم باشند بسیار کم است و از تصمیم خود برای انتخاب تیم فعلی دفاع کرده است.
بینگ چن، رئیس و هم‌بنیان‌گذار گُلد هاوس (یک موسسه غیرانتفاعی که با هدف متحد کردن جزایر آسیایی و اقیانوسیه و ارائه تصویر درستی از مردم این کشورها فعالیت می‌کند) است که از قضا جزو گروه مشاوران پروژه بوده است.
چن معتقد است این انیمیشن در جذب مخاطب کودک و نوجوان موفق عمل کرده و کودکان به فیلم‌های این چنینی برای پیدا کردن جایگاه فعلی خود در جهان نیاز دارند؛ اما بیشتر تصاویری که از این مناطق ارائه می‌شود رویکردی تقلیل‌گرایانه دارد حال آن که هر کدام از این کشورها داستان خود را برای گفتن دارند.
وقتی از او در مورد نمونه موفق از فیلم‌های غیر انگلیسی پرسیده شد؛ او فیلم میناری Minari را از کارگردان کره‌ای، لی ایزاک چانگ را مثال می‌زند که به گفته او نه تنها به خوبی از پس ارائه تصویر کاملی از یک خانواده کره‌ای برآمده بلکه به طور مشخص داستان یک خانواده از مهاجران را روایت می‌کند.
وامداری از فرهنگ سینمای خاور دور : نقد انیمیشن Raya And The Last Dragon
موضوع دیگری که در مورد رایا و آخرین اژدها توجه بسیاری از مخاطبان را جلب کرده، شباهت‌های این فیلم به سریال کارتونی آواتار:آخرین بادافزار و دنباله آن یعنی افسانه کورا (The Legend Of Korra) است.
از ظاهر رایا، لباسش و مدل موهایش در نوجوانی تا وجود موجودات افسانه‌ای ترکیبی؛ توکتوک که در حکم وسیله نقلیه رایا زیر پاهایش می‌چرخد؛ تاکید بر اهمیت عناصر چندگانه از جمله آب تا وجود چند سرزمین مجزا که نیاز به اتحاد دارند همه و همه برای طرفداران این سریال آشنا هستند. حتی رابطه، تنش و کشش بین رایا و ناماری یادآور رابطه آنگ (Aang) و زوکو (Zuko) گزارش شده است.
همچنین عبور از رودخانه و گشتن به دنبال تکه‌هایی از یک جواهر گم شده یادآور سریال کارتونی دزدان دریایی آب‌های تاریک (The Pirates of Dark Water) هستند.
بیشتر بخوانید: بهترین فیلم های کمدی 2021
رابطه رایا و سیسو، اژدهای گم شده قصه برای برخی یادآور شهر اشباح استودیو جیبلی از استاد میازاکی است. بنابراین پربیراه نیست اگر بگوییم رایا از فرهنگ سینمایی خاور دور هم بهره گرفته است.
در هر صورت دیزنی در اقتباس عناصر فرهنگی و حتی سینمایی آسیای جنوب شرقی موفق عمل کرده و داستانی در مورد اتحاد، اعتماد و هم‌دلی را روایت می‌کند که ساختاری یکپارچه داشته، سرگرم‌کننده و چشم‌نواز است و در مجموع نمره قابل قبولی می‌گیرد و بدون شک راهگشای ساخت انیمیشنها و حتی فیلم‌های بسیاری از این منطقه خواهد بود.
عوامل فیلم : نقد انیمیشن Raya And The Last Dragon
- کارگردان: پاول بریگز و دین ولینز
- تهیه‌کننده: اوسنات شورور و پیتر دل وچو
- فیلمنامه‌نویس: کو نگوین، ادل لیم
- داستان: پل بریگز، دون هال، آدل لیم، کارلوس لوپز استرادا و کیل موری
- بازیگران: کسی استیل و آکوافینا
- موسیقی: جیمز نیوتن هاوارد
- فیلم‌بردار: آدولف لوسینسکی
- شرکت تولید: والت دیزنی پیکچرز و استودیو انیمیشن والت دیزنی
- توزیع‌کننده: استودیو سینمایی والت دیزنی
- کشور: ایالات متحده آمریکا
- زبان: انگلیسی
- هزینهٔ فیلم: ۱۰۰ میلیون دلار
بیشتر بخوانید:
- نقد فیلم Deadly Illusions 2021 ؛ یک اروتیک کلیشه‌ای
- نقد فیلم گودزیلا علیه کونگ 2021
- نقد فیلم لیگ عدالت زک اسنایدر 2021
- نقد فیلم In the Earth 2021 : شیوع ویروسی ترسناک
- نقد فیلم Nobody 2021 ؛ اکشنی فانتزی
- نقد فیلم یهودا و مسح سیاه 2021
- نقد فیلم بورات 2 (2020)
- نقد فیلم مالکوم و ماری 2021
- نقد فیلم خیلی مراقبم (I Care a Lot 2020)
- نقد فیلم تام و جری 2021
- نقد فیلم حفاری 2021
- نقد فیلم پدر 2021 ؛ هاپکینز بعد از سکوت بره ها
.
نظر شما در خصوص نقد انیمیشن Raya And The Last Dragon چیست؟ نظرات خود را درباره نقد انیمیشن رایا و آخرین اژدها با تکراتو در قسمت کامنت‌ها به اشتراک بگذارید.
خیلی عالی بود ممنون