از زمان آغاز اعتراضات سراسری در چین، سانسور و سرکوب به شکل گسترده‌ای در حال اعمال است. اما از سیستم نظارتی گسترده دولت چین چقدر می‌دانیم؟
در چین هم مدتی است که اعتراضاتی گسترده علیه نظام حاکم فراگیر شده است. اعتراضاتی که جرقه آن با اعتراض به سیاست‌های ضدکرونایی دولت کمونیست زده شد. اما در ادامه معترضان با شعار دادن علیه حزب و سیاست‌های ضدمردمی‌اش خواستار کناره‌گیری شی جین پینگ شدند.
در سراسر دوران اعتراضات در چین، سرکوب و سانسور گسترده با جدیدترین ابزارهای تکنولوژی در جریان بوده و کار حتی به چک کردن گوشی مردم در اماکن عمومی و حذف خودکار ویدیوهای اعتراضات از گالری گوشی‌های هواوی هم رسید! این روند همچنان با بهره‌گیری از سیستم نظارتی گسترده دولت چین ادامه دارد.
بیشتر بخوانید: تحریم شرکت تیاندی تکنولوژی به دلیل همکاری با ایران ؛ تکنولوژی تشخیص چهره دقیق چینی‌ها در ایران چه می‌کند؟
سیستم نظارتی گسترده دولت چین
اخیرا وب‌سایت spytalk در یک گزارش جامع به بررسی نحوه استفاده دولت چین از ابزارهای تکنولوژی علیه معترضان پرداخته است. بر همین مبنا در این مطلب به طور گذرا به این گزارش می‌پردازیم.
سواستفاده دولت چین از شرکت‌های بزرگ فناوری چون هواوی برای رصد گوشی معترضان و گام‌های بزرگ کمونیست‌ها در سواستفاده از فناوری تشخیص چهره مدتی است که شدت گرفته و به بدترین شکل خود درآمده است.
یک گزارش موثق از یک ماه پیش می‌گوید افسران پلیس در Luoyang در استان هنان، از نوعی عینک هوشمند مجهز به فناوری تشخیص چهره برای شناسایی معترضان فراری استفاده می‌کرده‌اند. اما این تمام ماجرا نیست ودستگاه‌های مذکور تنها بخشی از ابزارهای نظارتی پیشرفته دولت چین هستند که توسط قوای سرکوب استفاده می‌شوند.
یک ابرسیستم نظارتی در اختیار پلیس چین!
گرچه تظاهرات اخیر در چین با وجود گستردگی‌اش هرگز به پای اعتراضات میدان تیان‌آن‌من در آپریل 1989 نمی‌رسد، اما ارتباطات و شبکه‌های اجتماعی نقشی اساسی در شکل‌گیری همین تظاهرات محدود داشتند. همین بهانه خوبی برای استفاده از سیستم نظارتی گسترده دولت چین در شناسایی و دستگیری معترضان شده است.
واکنش دولت چین مطابق انتظار خشن و قاطع بود، شکل سرکوب در سراسر چین یکپارچگی مشخصی داشت و بسیاری از معترضان بازداشتی به امضای تعهدنامه‌ها و اعترافات اجباری ملزم شدند.
شناسایی و دستگیری معترضان فراری اما یکی از اقدامات خاص دولت چین در جریان اعتراضات اخیر بوده که توجهات بسیاری به خود جلب کرده است. در یک گزارش موردی، یکی از معترضان می‌گوید که حتی با وجود استفاده از کلاه و ماسک و تعویض لباس نتوانسته از شر نیروی سرکوب راحت شود و به سادگی توسط پلیس شناسایی شده است. او از اینکه چطور پلیس به سادگی او را در یک جمیت بزرگ شناسایی کرده متعجب است.
این مورد و موارد مشابه دیگر فرضیه استفاده از نوعی تکنولوژی پیشرفته تشخیص چهره را تقویت می‌کند که تا امروز توسط مقامات رسمی دولت چین تایید یا تکذیب نشده است. البته که در این بین سواستفاده از داده‌های تلفن‌همراه و سیستم‌های گسترده نظارت شهری را نباید فراموش کرد.
مورد مشابهی برای یکی از رهبران اعتراضات در شانگهای رخ داده است. کسی که احتمالا از اولین افرادی بود که جهت‌گیری اعتراضات را از نارضایتی در خصوص سیاست‌های محدودکننده کووید به شعار علیه دولت مستقر و مقامات حزب تغییر داد و به خیال خودش با تغییر چهره و پوشش قابل شناسایی نبوده، اما از زمان دستگیری ناپدید شده است و هیچ خبری از وضعیت او در دسترس نیست.
دامنه نظارت از طریق گوشی‌های تلفن همراه در چین به حدی گسترده است که حتی افرادی که اندکی با دنیای خارج ارتباط دارند، آگاهی بیشتری از وضعیت دارند و می‌کوشند با اقدامات احتیاطی، دامنه نظارت را در کمترین حد ممکن نگهدارند. یک نویسنده دوتابعیتی چینی امریکایی در این خصوص می‌گوید که در زمان صحبت با دیگران در منزل یا محل کار گوشی خود را در اتاق دیگری قرار می‌داده، سیمکارت را از گوشی خارج می‌کرده و از گوشی‌ها و شماره‌های مختلف برای تماس با افراد استفاده می‌کرده است.
یک محقق چینی دیگر که تابعیت ایالات متحده را نیز دارد درباره تجربه تحت‌نظر بودن خودش در سال‌های 2012 و 2013 در پکن و مناطق تبتی سیچوان و چینگهای اظهاراتی در مصاحبه با برخی رسانه‌های امریکایی داشته است. در واقع او می‌گوید بعد از مصاحبه‌های نخستین، او و کسانی که با آن‌ها درباره مسائل سیاسی روز صحبت می‌کرده تماس‌هایی تهدید‌آمیز از نهادهای امنیتی دولت چین دریافت می‌کرده‌اند. ماموران این محقق را متهم می‌کرده‌اند که از اعضای دسته دالایی لاما است که در چین امروزی اتهامی سنگین با مجازات مشخص است.
به نظر می‌رسد حتی اقدامات پیشگیرانه مانند تغییر سیمکارت یا تغییر محل سکونت هم کاربردی نبوده چراکه زمانی که این محقق قصد خروج از چین را داشته توسط افسران دولتی در فرودگاه دستگیر شده و تفتیش اسناد و مدارک و دارایی‌های او آغاز شد. در آن زمان مشکل این فرد با مصادره اطلاعات و تحقیقاتش و اخراجش از چین به پایان رسید. اما این محقق می‌گوید:
«الان شرایط، مشکل‌تر است، زیرا مقامات، در همه‌جا دوربین‌های متعددی دارند. البته بدون تلفن همراه، واقعا نمی‌توانید به جایی بروید یا کاری انجام دهید.»
عصر جدید نظارت در چین اما متفاوت‌تر از همیشه و تا حدی زیادی متکی بر قابلیت‌های هوش مصنوعی، یادگیری ماشینی و جاه‌طلبی‌های شرکت‌های آمریکایی مانند اینتل، آی‌بی‌ام، سیگیت، سیسکو و سان است.
حضور این شرکت‌ها در چین و دسترسی حزب کمونیست به فناوری روز دنیا، کمیته مرکزی حزب کمونیست را قادر ساخته تا سیستم‌های نظارتی پیشرفته‌ای بسازد که متکی است بر حجم عظیمی از داده‌ها در کنار تکنولوژی پیشرفته تشخیص چهره!
سیستم جدید چین می‌تواند اطلاعاتی از حرکات، فعالیت بدنی، اولویت‌ها و مخاطبان و آشنایان هر فردی را ذخیره کند تا در موقعیت‌های خاص از آن‌ها استفاده شود. در واقع در چین امروزی، هر فردی که یک گوشی هوشمند دارد، یک پرونده کامل هم دارد و حتی اگر این پرونده تا امروز یکبار هم جلوی مقامات قرار نگرفته باشد، ممکن است روزی قرار بگیرد. این طبیعتا روند رسیدگی به سرنوشت معترضان را سریعتر می‌کند!
بیشتر بخوانید: قحطی اینترنت آزاد: محدودیت‌های اینترنتی به قطعی وی‌پی‌ان‌های پریمیوم هم رسید!
همکاری شرکت‌های بزرگ فناوری با پکن
شواهد زیادی از نقش آگاهانه و فعالانه شرکت‌های فناوری آمریکایی در کمک به دولت چین در تکمیل دستوپیا (سیستم رتبه‌بندی و امتیازدهی شهروندان چین، در مقابل اتوپیا یا آرمان‌شهر)، موجود است که می‌توان آن را در کتاب‌هایی مانند Surveillance State و مقاله‌‌ای از Dahlia Peterson در China’s Quest for Foreign Technology دنبال کرد.
نهم نوامبر سال 2022 و دو سال پیش از شروع اعتراضات ضدقرنظینه در چین، اپل با محدودسازی استفاده از قابلیت Airdrop محصولات خود یک گام رو‌به‌جلوی بزرگ به سوی پکن برداشت. این قابلیت به کاربران دستگاه‌های اپل که از قضا در چین بسیار پرفروش هم هستند کمک می‌کرد که اطلاعات، ویدیوها و جزئیاتی از اعتراضات را به طور ناشناس با دیگر افراد به اشتراک بگذارند.
نظارت بر مردم، یک سنت تاریخی در چین!
برخی از مصاحبه‌شوندگان در این پژوهش حداقل در خصوص افزایش آگاهی عموم افراد در جامعه چین خوشبین هستند، این در قیاس با تسلیم بی‌قید و شرط آمریکایی‌ها در برابر غول‌های نظارتی سیلیکون‌ولی ستودنی است. (نباید گمان برد که فقط چین بر مردمش چنین نظارت سنگینی دارد!) سکوت در برابر شرایط اجتناب‌ناپذیر شاید یک ویژگی انسانی باشد و احتمالا ممکن است در چین هم بسیاری به این نتیجه برسند که چیزی برای پنهان کردن ندارند و راحتی خود را بر ایمنی ترجیح دهند و با شرایط منطبق شوند.
دکتر توماس فینگار از دانشگاه استنفورد، که به عنوان معاون اول مدیر اطلاعات ملی خدمت کرده، می‌گوید: جامعه چین در دوران مدرن همیشه شلوغ بوده، با جمعیتی که هیچ‌وقت دور از چشم حکومت نبوده است. از بسیاری جهات، ردیابی با فناوری پیشرفته تنها نوعی از تداوم شرایط قدیمی است. این شرایط طولانی‌مدت، شامل سیستم کنترل امپراتوری پیشین با نام بائوجیا بود که صدها سال قبل از پیروزی حزب کمونیست چین در سال 1949 وجود داشت. پس از آن، بائوجیا لغو شد و کمیته‌های محله‌‌ای شامل مخبران که توسط حزب و پلیس کنترل می‌شدند، جایگزین شد.»
اما شاید یک سوال اساسی در اینجا این باشد که در شرایطی که به نظر عموم شهروندان چینی ناراضی هستند، آیا این امر منجر به مخالفت گسترده‌تر با شی جین پینگ و حزب کمونیست چین می‌شود؟ این چیزی است که آینده مشخص می‌کند!
بیشتر بخوانید:
- آغاز فیلترینگ طبقاتی در ایران ؛ تبعیض در فیلترینگ به سبک ایرانسل!
- خرید و فروش فیلترشکن در اطراف حرم امام رضا ؛ دردسرهای زائران خارجی با فیلترینگ!
- ایران پیشرفته ترین سامانه فیلترینگ جهان ؛ روسیه و چین به گرد پای ایران هم نمی‌رسند!
دیدگاه شما در خصوص سیستم نظارتی گسترده دولت چین چیست؟ نظرات خود را در بخش کامنت‌ها با تکراتو در میان گذاشته و اخبار تکنولوژی را با ما دنبال کنید.
منبع: spytalk
