بر اساس قوانین موجود در کشور، ملاک اخذ عوارض از خودروهای وارداتی، ظرفیت پیشرانه مورد استفاده اعلام شده است که از لحاظ منطقی امری کاملا نادرست و غیر علمی است. در این نوشته، با چند مثال ساده به دلایل نامربوط بودن وضع تعرفه بر اساس حجم موتور خواهیم پرداخت.
پس از چند ماه درگیری در رده‌های مختلف حکومتی، سرانجام تعرفه واردات خودرو اعلام شد و این رده بندی مانند گذشته براساس حجم موتور بود. درصد‌های عوارض نیز نسبت به گذشته شاهد رشد بود و این امر موجب شد که حباب قیمت ایجاد شده در بازار و مهندسی سازمان یافته، منجر به افزایش دوباره قیمت و فشار بیشتر به خریداران گردد.
آیا وضع تعرفه بر اساس حجم موتور خودروها ملاک درستی است؟
در جوامع مدرن و متمدن، تنها ملاک اخذ مالیت و عوارض، میزان مصرف سوخت و آلایندگی بوده و مدل‌های مختلف خودرو در بازارهای جهانی وجود داشته که با استفاده از تکنولوژی‌های جدید و به‌روز، حتی با وجود استفاده از ۸ سیلندر و حجم موتور بالاتر از ۵.۰۰۰ سی‌سی، مصرفی به مراتب از خودروهای تولید داخل دارند. اما مشابه با تمامی قوانین تخصصی مربوط به صنعت خودرو، این امر در ایران گونه‌ای دیگر داشته و خودروها بر اساس حجم موتور مجبور به پرداخت عوارض بوده و شاخص دولت بر اساس تعرفه بر اساس حجم موتور است.
مقایسه موتورهای حجیم بازارهای جهانی با نمونه‌های موجود در ایران
از مثال‌های نقض کننده این قانون می‌توان به موارد زیر اشاره کرد که با وجود عبور از معیارهای نادرست کشور و برخورداری از موتورهای با حجم بالا، مصرف سوختی به مراتب پایین‌تر از نمونه‌های موجود در ایران دارند. برای مقایسه خودروی پژو پارس در نظر گرفته شده که با استفاده از موتور ۴ سیلندر ۱.۵۸۷ سی‌سی خود، نیرویی در حدود ۱۰۵ اسب بخار را تولید کرده و بنا بر ادعای ایران خودرو (که شاید در بهترین شرایط و بهترین کیفیت سوخت ممکن حاصل گردد) مصرف میانگینی در حدود ۸.۵ لیتر دارد و این رقم به دلیل تردد در شهر تا 11 لیتر هم افزایش می‌یابد. البته به دلیل مستثنی بدون این دو شرکت صاحب قدرت که حتی به قوه مقننه نیز پاسخگو نیستند و عدم نیاز به اعلام مشخصات کامل، رقمی در خصوص میزان آلایندگی و تولید CO2 نیز منتشر نشده است.
اما با توجه به فرمول‌های موجود این رقم در صورت استفاده از سوخت با کیفیت استاندارد رقمی در حدود ۲۰۰ گرم در هر ۱۰۰ کیلومتر بوده که با توجه به وجود انواع و اقسام مکمل‌ها و اضافات موجود در بنزین موجود در ایران و عدم استفاده از کاتالیزورهای مناسب قطعا رقمی فراتر از این خواهد بود . نسبت قدرت به مصرف سوخت پارس نیز رقمی برابر با ۱۲.۳۵ اسب بخار به ازای هر لیتر سوخت مصرفی است. نسبت قدرت به حجم موتور نیز عددی در حدود ۶۶.۵ اسب بخار به ازای هر لیتر خواهد بود.
کرایسلر ۲۰۰
- تعداد سیلندر: ۶ خورجینی
- حجم موتور: ۳.۶۰۵ سی‌سی
- قدرت تولیدی: ۲۹۵ اسب بخار
- مصرف سوخت میانگین: ۱۰.۷ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر
- تولید آلاینده CO2 به صورت میانگین در هر کیلومتر: ۲۵۰ گرم
- نسبت قدرت به مصرف: ۲۷.۵۷
- نسبت قدرت به حجم موتور: ۸۲ اسب بخار به ازای هر لیتر
- قیمت پایه: ۱۵۰ میلیون تومان
ب ام و ۳۴۰i
- تعداد سیلندر: ۶ خطی
- حجم موتور: ۲.۹۹۸ سی سی
- قدرت تولیدی: ۳۲۰ اسب بخار
- مصرف سوخت میانگین: ۱۰.۲ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر
- تولید آلاینده CO2 به صورت میانگین در هر کیلومتر: ۲۴۲ گرم
- نسبت قدرت به مصرف: ۳۱.۳۷
- نسبت قدرت به حجم موتور: ۱۰۶ اسب بخار به ازای هر لیتر
- قیمت پایه: ۲۳۵ میلیون تومان
نیسان ۳۷۰Z
- تعداد سیلندر: ۶ خورجینی
- حجم موتور: ۳.۶۹۶ سی سی
- قدرت تولیدی: ۳۳۲ اسب بخار
- مصرف سوخت میانگین: ۱۱ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر
- تولید آلاینده CO2 به صورت میانگین در هر کیلومتر: ۲۶۰ گرم
- نسبت قدرت به حجم موتور: ۸۴ اسب بخار به ازای هر لیتر
- نسبت قدرت به مصرف: ۳۰.۱۸
- قیمت پایه: ۲۰۰ میلیون تومان
آئودی A۶
- تعداد سیلندر: ۶ خورجینی
- حجم موتور: ۲.۹۹۵ سی سی
- قدرت تولیدی: ۳۴۰ اسب بخار
- مصرف سوخت میانگین: ۱۱.۲ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر
- تولید آلاینده CO2 به صورت میانگین در هر کیلومتر: ۲۶۵ گرم
- نسبت قدرت به حجم موتور: ۱۱۳ اسب بخار به ازای هر لیتر
- نسبت قدرت به مصرف: ۳۰.۳۵
- قیمت پایه: ۲۸۰ میلیون تومان
تویوتا آوالون (Toyota Avalon)
- تعداد سیلندر: ۶ خورجینی
- حجم موتور: ۳.۴۹۶ سی سی
- قدرت تولیدی: ۲۶۸ اسب بخار
- مصرف سوخت میانگین: ۹.۸ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر
- تولید آلاینده CO2 به صورت میانگین در هر کیلومتر: ۲۳۰ گرم
- نسبت قدرت به حجم موتور: ۷۶.۵ اسب بخار به ازای هر لیتر
- نسبت قدرت به مصرف: ۲۷.۳۴
- قیمت پایه: ۱۶۰ میلیون تومان
جیپ چروکی
- تعداد سیلندر: ۶ خورجینی
- حجم موتور: ۳.۲۳۹ سی سی
- قدرت تولیدی: ۲۷۱
- مصرف سوخت میانگین: ۱۰.۲ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر
- تولید آلاینده CO2 به صورت میانگین در هر کیلومتر: ۲۴۲ گرم
- نسبت قدرت به حجم موتور: ۸۴ اسب بخار به ازای هر لیتر
- نسبت قدرت به مصرف: ۲۶.۵۷
- قیمت پایه: ۱۵۵ میلیون تومان
شورولت کلرادو
- تعداد سیلندر: ۶ خورجینی
- حجم موتور: ۳.۶۴۹ سی سی
- قدرت تولیدی: ۳۰۸ اسب بخار
- مصرف سوخت میانگین: ۱۲.۴ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر
- تولید آلاینده CO2 به صورت میانگین در هر کیلومتر: ۲۹۰ گرم
- نسبت قدرت به حجم موتور: ۸۴ اسب بخار به ازای هر لیتر
- نسبت قدرت به مصرف: ۲۴.۸۴
- قیمت پایه: ۱۰۰ میلیون تومان
فورد F-150
- تعداد سیلندر: ۸ خورجینی
- حجم موتور: ۵.۰۳۸ سی سی
- قدرت تولیدی: ۳۹۵ اسب بخار
- مصرف سوخت میانگین: ۱۳ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر
- تولید آلاینده CO2 به صورت میانگین در هر کیلومتر: ۳۰۸ گرم
- نسبت قدرت به حجم موتور: ۷۹ اسب بخار به ازای هر لیتر
- نسبت قدرت به مصرف: ۳۰.۳۸
- قیمت پایه: ۲۰۰ میلیون تومان
هرچند این نسبت‌ها دقت کافی نداشته و وزن و حجم موتور و همچنین تکنولوژی ساخت کلی نیز در این بخش دخیل هستند، اما با یک مقایسه ساده می‌توان دریافت که میزان بازدهی موتور نمونه‌های تولیدی شرکت‌های داخلی در چه حد پایین بوده و تاثیر حجم موتور در میزان مصرف سوخت و آلایندگی سوخت بسیار ناچیز خواهد بود و دریافت تعرفه بر اساس حجم موتور خودروهای وارداتی، عملی ابداعی و غیرمنطقی و غیر کارشناسی است.
ملاک وضع تعرفه‌های گمرکی چیست؟
با توجه به عدم آگاهی کافی تصمیم گیرندگان از نحوه عملکرد پیشرانه خودرو که مطابق اظهارات هیئت رییسه انجمن واردکنندگان خودرو، شروع فعالیت موتور الکتریکی را پس از عبور سرعت خودرو از ۷۰ کیلومتر در ساعت می‌دانند، هنوز هم این باور غلط وجود دارد که هرچه موتور بزرگ‌تر و تعداد سیلندر بیشتر باشد، مصرف خودرو بالاتر بوده و به دلیل قرار گرفتن در رده نمونه‌های لوکس ﴿؟!﴾ لازم است که از خریداران متمول این نمونه‌ها مالیات بیشتر دریافت گردد! به این ترتیب و با این نگرش، ایراد بر وضع تعرفه بر اساس حجم موتور امری بیهوده به نظر می‌رسد.
بیتشر بخوانید: معرفی و بررسی بهترین خودروهای لوکس سال 2018 میلادی
درصورتیکه اطلاق عنوان لوکس یا لاکچری به یک خودرو، شرایط خاص و ویژه‌ای داشته و تعداد بسیار کمی از شرکت‌های خودروسازی مانند رولزرویس، بنتلی و ب ام و و مرسدس بنز و آئودی در مدل‌های پرچمدار خود اینگونه اتومبیل‌ها را تولید نموده و با تجهیز به جدیدترین و مدرن‌ترین امکانات تکنولوژی روز، بالاترین سطح رفاه و آسایش را برای سرنشینان ردیف دوم رقم می‌زنند.
لوکس یا ارزان‌قیمت؟
اما در حال حاضر تعداد بسیاری از خودروهای اقتصادی و ارزان‌قیمت موجود در بازار که در نوشته‌های پیشین به آنها اشاره شد، با دلایل مختلف با بیشترین رقم ممکن به فروش رسیده و به عنوان خودروهای لوکس در اختیار مشتریان قرار می‌گیرند. از نمونه این خودروها می‌توان به تویوتا کمری ۲۴.۰۰۰ دلاری با قیمت ۳۰۰ میلیون تومان، کیا اپتیما ۲۳.۰۰۰ دلاری با قیمت ۲۷۰ میلیون تومان و تویوتا C-HR با قیمت پایه ۲۳.۰۰۰ دلاری با مبلغ ۲۸۰ میلیون تومان و هیوندای توسان ۲۳.۰۰۰ دلاری با قیمت ۲۶۵ میلیون تومان اشاره کرد.
بیشتر بخوانید: بهترین خودروهای ارزان‌قیمت 2018 با قیمت کمتر از 120 میلیون تومان در بازارهای جهانی
در نهایت وضعیت خودروی ایران بسیار بدتر از آنچه به نظر می‌رسد بوده و مراکب مرگ داخلی مانند خاندان پراید و دودمان سمند متعلق به قرن گذشته، هرساله موفق به کسب بالاترین استانداردهای ایمنی در جهان شده و خودروهای بی کیفیت و از رده خارجی مانند هیوندای i۱۰ به دلیل پاس نکردن این ملزومات در فهرست خودروهای غیر مجاز قرار می‌گیرند.
تعرفه واردات خودرو
بر اساس اخبار منتشر شده، تعرفه خودروهای وارداتی در حال حاضر به شرح زیر است:
- خودروهای با حجم موتور ۱.۰۰۰ سی سی تا ۱.۵۰۰ سی سی با ۱۵٪ افزایش : ۵۵ درصد
- خودروهای با حجم موتور ۱.۵۰۰ سی سی تا ۲.۰۰۰ سی سی با ۲۰٪ افزایش: ۷۵ درصد
- خودروهای با حجم موتور ۲.۰۰۰ سی سی تا ۲.۵۰۰ سی سی با ۴۰٪ افزایش: ۹۵ درصد
- خودروهای با حجم موتور ۲.۵۰۰ سی سی تا ۳.۰۰۰ سی سی: ۱۳۰ درصد
بیشتر بخوانید: افزایش قیمت خودروهای وارداتی پرفروش تا ۹۰ میلیون تومان!
توربو: نمونه‌‌ی جایگزین
برخی از خودروهای موجود در بازار، در کنار موتورهای پایه ۴ سیلندر ۲.۰ لیتری، قابلیت استفاده از پیشرانه‌های کم مصرف با حجم پایین‌تر و مجهز به سیستم توربوشارژر را داشته که با قرار گرفتن در سطح اول رده بندی تعرفه بر اساس حجم موتور ، شاهد کاهش قیمت خواهند بود. یکی از این خودروها، هیوندای النترا بوده که در حال حاضر با قیمتی در حدود ۲۰۰ میلیون تومان ﴿در حدود ۴۲.۵۰۰ دلار﴾ به فروش می‌رسد.
بیشتر بخوانید: توربوشارژر (Turbocharger) چیست و چه تاثیری در عملکرد خودرو دارد؟
موتور استاندارد موجود در ایران
موتور پایه این خودرو، یک نمونه ۴ سیلندر ۲.۰ لیتری بوده که توانایی تولید نیرویی در حدود ۱۴۷ اسب بخار، حداکثر گشتاور تولیدی ۱۷۹ نیوتون متر، شتاب اولیه‌ای در حدود ۸.۳ ثانیه و حداکثر سرعت ۱۹۶ کیلومتر در ساعت دارد. مصرف سوخت این موتور نیز در حدود ۸.۱ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر مسیر به صورت میانگین است. این خودرو با قیمت پایه‌ای در حدود ۲۰.۰۰۰ دلار در بازارهای جهانی به فروش رسیده که با توجه به فرمول‌های اعلام شده، باید با قیمتی در حدود ۱۷۰ میلیون تومان به دست مصرف کنندگان برسد.
موتور کوچک اکو
این خودرو توانایی استفاده از یک موتور کوچک ۴ سیلندر ۱.۴ لیتری را نیز داشته که با استفاده از سیستم توربوشارژر، نیرویی در حدود ۱۲۸ اسب بخار و حداکثر گشتاور ۲۱۲ نیوتون متر را تولید می‌کند. عملکرد النترا با استفاده از این پیشرانه بسیار مناسب‌تر از نمونه موجود در ایران بوده و برای رسیدن به سرعت ۱۰۰ کیلومتر در ساعت از حالت سکون به زمانی در حدود ۷.۸ ثانیه نیاز داشته و توانایی دستیابی به سرعتی نزدیک به ۱۹۳ کیلومتر در ساعت را دارد. اما مصرف سوخت به دلیل استفاده از سیستم کمکی توربو کاهش یافته و به ۶.۷ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر خواهد رسید.
هیوندای النترا اکو ﴿Eco﴾ با قیمت پایه‌ای در حدود ۲۱.۵۰۰ دلار در بازارهای جهانی به فروش رسیده و قیمت تمام شده آن در بازار ایران با توجه به قرار گرفتن در رده اول تعرفه و لحاظ کردن تمامی عوارض قانونی مصوب، رقمی در حدود ۱۶۵ میلیون تومان خواهد بود. علاوه بر قیمت پایین‌تر و بیشتر شدن طیف خریداران، مصرف سوخت و آلایندگی کمتر این خودرو نیز بسیار مناسب‌تر از نمونه موجود در ایران بوده و سازگاری بیشتری با استاندارهای محیط زیستی دارد.
حال گذشته از میزان تفاوت قیمت بر اساس فرمول‌های ارائه شده و قیمت رسمی، مشخص نیست که چرا از اینگونه پیشرانه در یکی از خودروهای محبوب و مورد توجه بازار کشور که موجب کاهش تعرفه بر اساس حجم موتور شده استفاده نمی‌شود و آیا اصولا در صورت واردات، این مابه تفاوت در برچسب قیمت نیز اعمال می‌گردد؟
بیشتر بخوانید: بررسی و مشخصات فنی هیوندای النترا ۲۰۱۸ ؛ کوچک، کم مصرف، با قیمت مناسب
مافیای خودرو
توجه بر اساس اظهارات چند تن از اهالی مجلس، با توجه به رانت اطلاعاتی، افزایش قیمت دلار و دپوی خودروهای ترخیص نشده، چند نفر از دست اندرکاران خودرو، رقمی در حدود ۱۰۲۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰ تومان ﴿صد و دو هزار میلیارد تومان﴾ به حساب خود واریز نموده‌اند. هرچند این رقم با توجه به میزان خودروهای وارداتی به کشور و نمونه‌های متوقف در گمرک اندکی مبالغه آمیز به نظر می‌رسد، اما حتی با حذف ۲ صفر از این مبلغ نیز می‌توان بودجه لازم برای اختلاس‌های قریب الوقوع را تامین نمود و حداقل ۱۰ خانواده را به مهاجرت اجباری به کشورهای فقیر، عقب مانده و بد آب و هوای آمریکای شمالی مانند کانادا فرستاد و اندکی جمعیت این کشور دور افتاده را افزایش داد.
بیشتر بخوانید: آیا واردات خودرو با ثبت سفارش های جعلی واقعیت دارد؟
لغو افزایش تعرفه بر اساس حجم موتور خودروهای وارداتی توسط دیوان عدالت
چند روز گذشته خبری مبنی بر لغو افزایش تعرفه در پی شکایت یک شخص حقیقی منتشر شد. بر اساس اظهارات محسن قایمی نسب، مدیر کل حوزه ریاست دیوان عدالت اداری، این حکم، “یک دستور موقت بوده به منزله تصمیم نهایی دیوان نیست.”
بیشتر بخوانید: لغو مصوبه افزایش تعرفه خودروهای وارداتی ؛ پرداخت مابه التفاوت به مشتریان
هرچند هنوز مسئولینی مانند شریعتمداری، وزیر صنعت و معدن از این حکم اظهار بی اطلاعی می‌کنند، اما این تصمیم کورسوی امیدی را برای این صنعت ایجاد نموده و به منزله یک تلنگر به دولت برای جبران کمبودهای بودجه خود از جیب مردم و منابع عمومی و بیت المال خواهد بود.
بیشتر بخوانید: انتشار قیمت پرفروش ترین خودروهای وارداتی در بازار تهران
سخن آخر
در انتها لازم است که اشاره کنیم به دلیل آلودگی بیش از حد شهرهای بزرگ و تعطیلی‌های پی در پی، به جای طبقه بندی کردن خودروها بر اساس حجم موتور و عناوینی مانند لوکس، بهتر است که اندکی به میزان بازدهی پیشرانه‌ها دقت کنیم و به جای فروش انواع اتومبیل‌های بی‌کیفیت ساخت دو گروه اصلی خودروساز داخلی، با حذف تعرفه خودروهای هیبریدی و الکتریکی و نمونه‌هایی مانند هیوندای آیونیک (Hyundai Ioniq) با مصرف میانگین 4.4 لیتر در هر 100 کیلومتر، اندکی به فکر آیندگان و سلامت مردمی باشیم که هر روز بیشتر از دیروز امید به زندگی را از دست داده و با کمترین درآمد ممکن (400 دلار بنا بر اعلام دولت) هنوز هم بدون هیچ اعتراضی به زندگی خود ادامه می‌دهند.
