چندی پیش اخباری در مورد ممنوعیت واردات تجهیزات مخابراتی منتشر شد. این مسئله توانست به یکی از موضوعات داغ حوزه فناوری اطلاعات تبدیل شود.
در تیر ماه سال جاری بود که معاون وزیر ارتباطات این خبر را اعلام کرد. برات قنبری اعلام نمود که واردات حدود ۲۱ قلم کالا از تجهیزات مخابراتی ممنوع یا محدود خواهد شد.
برات قنبری علت این اقدام را استفاده از توان داخلی برای تولید اعلام نمود و تاکید کرد که لازم است تا مصرف‌کنندگان که در واقع همان اپراتورها هستند، به خرید محصولات داخلی بپردازند.
ولی اکنون دلیل خبر ساز شدن این موضوع چیست؟
دلیل ممنوعیت واردات تجهیزات مخابراتی
هفته گذشته وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات محمد جواد آذری جهرمی، چند توییت را درباره این موضوع منتشر کرد. بعد از توییت کردن این اخبار توسط جهرمی، موافقان و مخالفان واکنش نشان دادند.
آذری جهرمی در ابتدا، ممنوعیت واردات تجهیزات مخابراتی را به تعداد 21 قلم اعلام نمود. عده‌ی زیادی از کارشناسان این حوزه، در ادامه به ارائه توضیح و بسط موضوع پرداختند.
بعد از انتشار خبر ممنوعیت واردات تجهیزات مخابراتی ، آذری جهرمی در نمایشگاه مطبوعات و در جمع خبرنگاران از نام‌بردن این 21 قلم کالای ممنوعه خودداری کرد و علت آن را گران‌شدن این محصولات در بازار بیان نمود.
بیشتر بخوانید: ممنوعیت واردات ۲۱ قلم کالای فاوا به دلیل وجود تکنولوژی در بازار داخلی
در واقع علت ممنوعیت واردات تجهیزات مخابراتی تولید آن در داخل است و به گفته مسئولین، این موضوع در آخر به نفع مصرف‌کنندگان خواهد بود. مسئولین اعتقاد دارند که اگر تکنولوژی لازم در بازار داخلی وجود نداشت، این ممنوعیت اعمال نمی‌شد.
با وجود تمام این صحبت‌ها مخالفان این طرح اعتقاد دارند که ممنوعیت واردات تجهیزات مخابراتی ، نه‌تنها در راستای منافع ملی نیست، بلکه این مسئله افت کیفیت محصولات داخلی و همچنین افت صنعت آی‌تی کشور را به همراه خواهد داشت.
بررسی ممنوعیت واردات تجهیزات مخابراتی
علی فتوت، نایب رئیس سندیکای صنعت مخابرات است که در ادامه نظر وی را در مورد صنعت مخابرات و تجهیزات وابسته به آن و همچنین ممنوعیت واردات تجهیزات مخابراتی بررسی می‌کنیم.
-
آیا ممنوعیت واردات تجهیزات مخابراتی کاری درست است؟
به گفته علی فتوت، مسئله ممنوع شدن واردات تجهیزات مخابراتی از زمان آقای غرضی و به دست ایشان مطرح و اجرا شده است. وی این موضوع را به نفع تولیدکنندگان داخلی دانست. زیرا با این کار برای تولیدکنندگان داخلی امکان رشد وجود دارد.
وی ادامه داد که در کشور امکان تولید تمام تجهیزات لازم وجود دارد، اما این مسئله به معنای بی نیازی کشور از محصولات خارجی نیست. وی ادامه داد که هدف اصلی، ساخت بعضی قطعات در داخل است تا فضا برای پیشرفت صنعت داخل نیز وجود داشته باشد.
-
مشکلات اصلی که در واردات تجهیزات مخابراتی مشاهده می‌شود، چیست؟
به گفته فتوت در بسیاری موارد شرکت‌های خارجی سیستمی را که به داخل می‌فروشند، یک بسته کامل است و قیمت کل مجموعه را درخواست می‌کنند. یعنی در داخل آن بسته، قطعاتی وجود دارد که در داخل کشور هم تولید می‌شود، ولی چون باید تجهیزات لازم به صورت مجموعه وارد شود، کالایی که در داخل هم وجود دارد را با این کار از خارج کشور وارد کرده‌ایم.
پس در اینجا هدف اصلی این است که کالایی را که زیرمجموعه بسته پیشنهادی طرف خارجی است و در کشور هم تولید می‌شود، از خارج کشور وارد نگردد و از توانایی‌های داخل استفاده شود.
-
آیا شرکت خارجی عرضه کننده پکیج، از کیفیت کالاهای زیرمجموعه اطمینان دارد؟
به گفته فتوت اقلام و تجهیزات مخابراتی ویژگی‌های فنی مشخصی دارند. کشور خارجی که پکیجی را عرضه می‌کند، برای کالاهای زیرمجموعه پکیج خود مشخصات لازم را اعلام می‌کند. در نتیجه شرکت داخلی نمی‌تواند کالای بی‌کیفیت عرضه کند، بلکه باید کالای ارائه شده وی با مشخصات فنی برابری کند. پس با این کار صنعت تولید داخلی کشور هم در حال فعالیت خواهد بود.
-
با این شرایط نحوه قیمت گذاری به چه صورت خواهد بود؟
فتوت اعلام نمود که وقتی شرکت خارجی یک بسته کامل را قیمت‌گذاری می‌کند، قیمت کالاهای ساخت داخل را هم جزو قیمت کل در نظر می‌گیرد و شرکت خارجی این قسمت‌ها را از هزینه کم نمی‌کند.
پس لازم است تا کسی که مناقصه را مدیریت می‌کند، هزینه قسمت‌های تولیدشده در داخل را نیز از قیمت کل کم نماید. البته این را هم باید در نظر داشت که معمولا نگهداری و تعمیر تجهیزات ساخت داخل، سریع‌تر، راحت‌تر و ارزان‌تر است و در نهایت کاملا به نفع مصرف‌کننده خواهد بود.
-
آیا با ممنوعیت واردات تجهیزات مخابراتی ، رقابت بین تولید کنندگان کمرنگ نمی‌شود؟
به گفته فتوت، برای هر کالا، چند تولید کننده در داخل وجود دارد و هیچ کشوری در دنیا وجود ندارد که به بهانه ایجاد رقابت، از این روش استفاده نکند. وی ادامه داد که تمام کشورهای دنیا و حتی آمریکا نیز وقتی می‌بینند که جنسی از چین وارد می‌شود و زمینه کار برای تولید در آمریکا از بین می‌رود، در حد توان از ورود آن به داخل کشور جلوگیری می‌کنند.
به عنوان مثال آمریکا شرکت هواوی را به دلایل امنیتی از بعضی مناقصات حذف کرد، چون می‌دانند چینی‌ها با قیمت‌های نازل وارد بازار می‌شوند و بازار آنها را می‌گیرند.
- آیا تولیدکنندگان داخل، توانایی لازم برای عرضه کالای باکیفیت را دارند؟
فتوت در پاسخ به این سوال تاکید نمود که تولیدکنندگان داخلی این توانایی را دارند. وی ادامه داد که بیش از 110 شرکت عضو سندیکای مخابرات کشور هستند که از ابزار و راک و جعبه فلزی گرفته تا منابع تغذیه و تجهیزات سوئیچ‌های VoIP و تجهیزات انتقال نوری تولید می‌کنند.
وی تاکید نمود که این شرکت‌ها در زمینه الکترونیک و مخابرات به بلوغ قابل قبولی رسیده‌اند، بنابراین در این زمینه نگرانی وجود نخواهد داشت. به گفته وی در بسیاری موارد کالاهایی که از خارج از کشور وارد می‌شوند با محصولات داخلی تفاوتی ندارند و تولیدکنندگان ما توانایی بالا دارند که برخی تجهیزات را در داخل تولید و عرضه کنند.
-
آیا تجهیزات داخلی کیفیت مشابه خارجی و قیمت ارزان‌تری دارند؟
وی تاکید نمود که بسیاری از کالاهای داخلی توانایی رقابت با تجهیزات خارجی را دارند و با قیمت ارزان تری نیز عرضه می‌شوند. به گفته وی در بسیاری موارد اگر در قیمت اولیه هزینه‌های تعمیر و نگهداری و قطع سرویس به‌واسطه خرابی و کارکرد درازمدت را در نظر بگیریم، اقلامی که در داخل تولید می‌شوند کم هزینه‌تر هستند.
-
چرا وقتی کالای داخلی کیفیت بالاتر و قیمت ارزا‌تر دارد، مصرف کنندگان تمایل به تهیه محصولات خارجی دارند؟
به گفته وی نوعی خارجی پرستی در کشور رواج پیدا کرده است و این مسئله گرینبانگیر اپراتورها نیز شده است، اپراتورهایی که مدت 15 سال است در داخل کشور فعالیت می‌کنند.
شاید خرید خارجی، منافعی هم برای خریداران داشته باشد. یک اپراتور جنس خارجی می‌خرد و حتی نصب و راه‌اندازی آن را نیز به یک خارجی واگذار می‌کند. شرکت خارجی هم پولش را می‌گیرد و ادعایی هم ندارد.
-
آیا تولیدکنندگان داخلی از مشتریان خود پول نمی‌گیرند؟
در پرداخت پول شرکت‌های ایرانی ممکن است چند سالی تاخیر اتفاق افتد. بعضی شرکت‌های مخابراتی و اپراتورها با تولیدکنندگان داخلی رفتاری دارند که با تولیدکنندگان خارجی ندارند.
آنها پول تولیدکنندگان خارجی را فورا و بدون تاخیر پرداخت می‌کنند ولی پول تولیدکنندگان داخلی را گاهی با سال‌ها تاخیر می‌پردازند. در نتیجه تولیدکننده داخلی به سود مورد نظر نمی‌رسد. پس ممنوعیت واردات تجهیزات مخابراتی به کشور لازم است.
-
چه چیزی باعث شده تا صنعت مخابرات با مشکل مواجه شود و آنگونه که باید رشد نکند؟
به گفته وی با وجود منابع مالی قابل‌ملاحظه در مخابرات، رشد صنعت به قوانین بازار، مانند صنایع سنتی یا کم‌تکنولوژی واگذار شده است. وزارت ارتباطات فقط مصرف تکنولوژی را نقش خود می‌داند و مسوولیتی در زمینه تولید تکنولوژی برای خود قائل نشده است.
به‌جز در سال‌های ابتدای انقلاب، دولت در توسعه تکنولوژی‌های پیشرفته و کاهش ریسک‌های شرکت‌های داخلی کمکی نکرده‌اند. به گفته وی، صندوق‌هایی داریم که فقط مقادیر محدودی وام می‌دهند، ولی توسعه تکنولوژی در همه کشور‌ها حتی ژاپن و آمریکا با ریسک همراه است و به همکاری دولت نیاز دارد.
در کشورهای پیشرفته دولت برای پیشرفت تکنولوژی، عنصر ریسک را در حد توان از معادله خارج می‌کند. در کشورهای دیگر نیز مانند ژاپن و چین دولت‌ها همه‌چیز را به بازار آزاد واگذار نمی‌کنند. شاید این مشکلات ریشه‌ای‌ترین مساله باشد که باعث شده تا فرق بین صنایع کم‌تکنولوژی، متوسط و تکنولوژی پیشرفته مشخص نباشد.
-
صنایع لوتک و های‌تک به چه صورت دسته‌بندی می‌شوند؟
به گفته فتوت، دسته‌بندی صنایع کلا به این صورت است؛ دسته اول، صنایع با تکنولوژی پایین مثل نساجی و صنایع غذایی که صنایع سنتی هستند، دسته دوم صنایع تکنولوژی متوسط مانند خودرو و دسته دیگر صنایع تکنولوژی پیشرفته مانند کامپیوتر و الکترونیک و مخابرات.
وقتی در کشور درباره صنعت صحبت می‌شود، همه به صنعت خودرو فکر می‌کنند و کسی از صنایع های‌تک خبر ندارد. نه پروژه‌های درستی در دانشگاه‌ها وجود دارد که مناسب تحقیقات باشد و نه صندوق‌های فعال درست داریم که برای توسعه تکنولوژی کمک بلاعوض داشته باشند.
برای کارهای تولیدی صندوق صحا وجود دارد، که البته امکانات آن نیز محدود است. تنها راه سرمایه‌گذاری در بخش آموزش دانشگاه‌ها است.
باید گفت که صنعت مخابرات، صنعتی های‌تک است. در مورد صنایع های‌تک در دنیا، عرصه رقابتی سنگینی وجود دارد. البته کشور ما نیز از نظر سرمایه‌گذاری در این بخش، توجه خود را در بخش نیروی انسانی گذاشته است.
-
در زمینه توجه به آموزش نیروی انسانی، چه مشکلاتی وجود دارد؟
به گفته علی فتوت، تمام نیروی انسانی تربیت‌شده در کشور به راحتی صادر می‌شوند. در دانشگاه‌ها هزینه می‌شود تا مهندسان برق و کامپیوتر به تعداد بالا تربیت گردد، اما برای ایجاد امکانات شغلی در داخل کشور سرمایه‌گذاری صورت نمی‌گیرد.
به گفته وی بیشتر به نظر می‌رسد که کشور در حال تربیت نیرو برای کشورهای اروپایی و آمریکا است و به‌طور نسبی هیچ سودی هم برای کشور به دست نمی‌آید.
-
دولت در این مورد چه نقشی می‌تواند داشته باشد؟
فتوت ادامه داد که به طور کلی لازم است تا سیاست‌های صنعتی کشور به گونه‌ای باشد که کشور قدرت تولید داخلی را از دست ندهد. اگر این اتفاق بیفتد، مشاهده می‌شود که تولیدکنندگان خارجی، قیمت محصولات خود را چند برابر بازارهای کشورهای دیگر افزایش می‌دهند.
دولت در این زمینه وظیفه‌ای مهم برعهده دارد. یکی از مهم‌ترین وظایف دولت در این میان حفظ امنیت است. باید گفت که اگر سیستم مخابراتی خارجی، به کشور وارد شود، تمام اطلاعات کشور، در دست خارجی‌ها خواهد و این مورد اصلا منطقی نیست.
همچنین اگر در داخل کشور امکان تولید کالایی وجود نداشته باشد، تهیه آن از طرف یک شرکت خارجی گران تمام می‌شود. چون آنها می‌دانند که کشور خود توانایی تولید آن را ندارد. پس کالا را ۱۰ برابر قیمت واقعی می‌فروشند. بنابراین ممنوعیت واردات تجهیزات مخابراتی در اینجا کارساز خواهد بود.
-
در کل مهم‌ترین مولفه‌های پیشرفت صنعت مخابرات کدامند؟
از جمله مولفه‌هایی که دولت با آنها سر و کار دارد، ترکیب قیمت، کیفیت و توان تولید و وابسته نبودن در این بخش و همچنین امنیت کشور است. در تمام کشورهای پیشرفته، حتی آمریکا که موعظه‌گر تجارت آزاد جهان است، محدودیت واردات وجود دارد.
-
چه دلیلی دارد که وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، اسامی 21 قلم کالای ممنوعه را اعلام نمی‌کند؟
به گفته فتوت، وزارت ارتباطات محتاطانه عمل می‌کند. به گفته وی، لیست این 21 کالای ممنوعه در سایت سندیکا وجود دارد. البته در این لیست کالای خاصی با شماره قطعه مشخص نشده است، بلکه خانواده محصول ذکر گردیده است.
وی ادامه داد که قرار است، کمیته‌ای متشکل از متخصصان وزارت صنایع، سندیکا و متخصصان مخابرات کشور تشکیل شود و در مورد ممنوعیت واردات تجهیزات مخابراتی تعیین تکلیف کنند.
بیشتر بخوانید:
.
منبع: donya-e-eqtesad
