در شرایطی ساعاتی پیش خبر از تعطیلی روزهای چهارشنبه و پنجشنبه با هدف حفظ سلامت مردم رسیده که شائبه‌هایی در خصوص دلیل تعطیلی کشور توسط برخی رسانه‌ها و کاربران فضای مجازی در حال شکل‌گیری است. به واقع، تعطیلی کشور به دلیل گرمای هوا یا کمبود برق است؟
صبح امروز علی بهادری جهرمی به عنوان سخنگوی دولت سیزدهم در توییتی در پلتفرم ممنوعه توییتر نوشت:
با توجه به گرمای بی‌سابقه هوا در روزهای جاری، به‌منظور حفظ سلامت شهروندان، هیئت دولت با پیشنهاد وزارت بهداشت مبنی بر تعطیلی روزهای چهارشنبه و پنجشنبه در سراسر کشور موافقت کرد.
در درجه اول به نظر می‌رسید این موضوع، یعنی تعطیلی کشور در دو روز منتهی به آخر هفته که عملا به سه روز تعطیل می‌انجامد به پیشنهاد روز گذشته بهرام عین‌اللهی وزیر بهداشت مربوط باشد که اعلام کرده بود به دلیل گرمای بی‌سابقه هوا و برای حفظ سلامت مردم بهتر است شهرهایی با دمای بالای 40 درجه سانتی‌گراد تعطیل شوند.
بیشتر بخوانید: گرم ترین شهرهای ایران و جهان ؛ شهرهایی که هر سال رکورد گرما را جابه‌جا می‌کنند!
تعطیلی کشور به دلیل گرمای هوا یا کمبود برق
از همان ابتدای طرح موضوع تعطیلی کشور و ادارات مهم به دلیل گرمای هوا، شائبه‌هایی در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی شکل گرفته که بر این مبنا استوار است که تعطیلی مذکور به احتمال زیاد نه به دلیل دغدغه مسئولین برای سلامتی مردم و گرمای هوا، که بیشتر به دلیل معضل کمبود برق و ناتوانی صنعت برق در تامین انرژی مصرفی مربوط است.
درواقع اگر قرار بر نگرانی برای سلامت شهروندان بود و اگر واقعا در نگاه مسئولین، کارگران صنایع، پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌های جنوب کشور هم انسان و برخوردار از حقوق شهروندی بودند، طبعا مستحق‌ترین مورد برای تعطیلی، همین اقشار بودند.
وضعیت در جنوب کشور این روزها به حدی اسفبار است که رویداد 24، در تیر ماه خبر از فوت دو کارگر «شرکت سکاف پالایشگاه آبادان» و یک کارگر به نام حمزه عبیداوی در پالایشگاه جفیر در نتیجه گرمازدگی داده بود. علاوه بر این همین سایت در گزارش خود در این ماجرا ویدیوی زیر را منتشر کرده و از وخامت حال روزانه صدها کارگر مشاغل سخت در نتیجه گرمای هوا خبر داده است.
به گفته رویداد 24، این کارگران با کمترین شرایط و امکانات و در طاقت‌فرساترین وضعیت روزانه به جای 8 ساعت (که قانون کار است) بیش از 12 ساعت کار می‌کنند.
این مهم در حالی است که خبرگزاری فارس در گزارشی به نقل از سید منوچهر سید جلالی، مدیرکل کار و امور اجتماعی خوزستان نوشته بود:
بر اساس ماده 7 قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا، در مواقعی که شرایط هوا بحرانی میشود، معاونت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دانشگاه جندی شاپور اهواز باید شرایط تعطیلی را به مقامات عالی استان گزارش دهد. وی افزود: در این ماده به صراحت بیان شده که در مواقع اضطراری که به دلیل کیفیت خاص جوی، آلودگی هوای شهر‌ها به حدی برسد که به تشخیص وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی سلامت انسان و محیط زیست را شدیدا به مخاطره بیاندازد، سازمان حفاظت محیط زیست با همکاری وزارت کشور (شهرداری‌ها و نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران) ممنوعیت‌ها یا محدودیت‌های موقت زمانی، مکانی و نوعی را برای منابع آلوده کننده برقرار نموده و بلافاصله مراتب را از طریق رسانه‌های همگانی به اطلاع عموم خواهد رسانید. سید جلالی ادامه داد: با برطرف شدن وضعیت اضطراری و کاهش آلودگی هوا، سازمان نسبت به حل ممنوعیت و محدودیت برقرار شده اقدام و مراتب را به نحو مقتضی به اطلاع عموم خواهد رسانید. وی درباره دلیل اعلام نکردن تعطیلی در شهرهایی که دمای آن‌ها به بالای 50 درجه می‌رسد، گفت: دمای بالای 50 درجه در شهرهای استان خوزستان، قطعا جز شرایطی است که طبق این قانون منجر به اعلام تعطیلی میشود اما به دلیل اینکه دمای هوا معمولا در ساعات بین 15تا 17 به 50 درجه می‌رسد، همه ادارات در این ساعات تعطیل هستند. این در حالی است که دبیر کمیته بحران استان پیش از این بر نداشتن ماده قانونی برای اعلام تعطیلی خبر داده بود و گفت: قانونی در زمینه اعلام تعطیلی در دمای بالای 50 درجه نیافتیم و سازمان بازرسی کل کشور برای اعلام تعطیلی بدون داشتن ماده قانونی اشکال وارد می‌کند.
گرچه به نظر می‌رسد فارس مستقیما به مسئله لزوم تعطیلی کشور در هوای گرم برای حفظ سلامت شهروندان نپرداخته، اما آنچه از متن این گفتگو می‌توان استنباط کرد این است که عملا دمای بالای 50 درجه در مناطق جنوبی باید جزو شرایط بحرانی قلمداد شده و در نتیجه، کار برای حفظ سلامت کارگران تعطیل شود. اما همانطور که می‌دانیم چنین اتفاقی رخ نداده است و همچنان با وجود گرمای شدید هوا، کارگران بدون کوچکترین بهبودی در شرایطشان مشغول کار هستند. اما چه شد که ناگهان سلامتی شهروندان دغدغه دولت شد؟
اگر این بی‌توجهی نسبت به شرایط سخت کاری کارگران جنوب کشور را کنار اظهارات سخنگوی صنعت برق در اواخر تیرماه بگذاریم می‌توان به نتایج جالب‌تری هم رسید.
برای مثال اواخر تیر ماه و دقیقا در اوج همین موج گرمایی که به وخامت حال کارگران پالایشگاه‌ها منجر شده بود، سخنگوی صنعت برق در گفتگویی با ایسنا با اشاره به رکوردشکنی‌های مصرف برق در کشور، در خصوص لزوم تعطیلی ادارات برای کنترل مصرف برق گفته بود:
گرمترین هفته سال جاری را که در ۱۱ سال اخیر بی سابقه بوده پشت سرگذاشتیم. ممکن است بر اساس پیش‌بینی سازمان هواشناسی و تداوم و ماندگاری جریان گرما در کشور و افزایش مصرف برق در هفته‌های پیش‌رو این درخواست را داشته باشیم اما در حال حاضر مشکلی در تامین برق هموطنان وجود ندارد و نیازی به تعطیلی ادارات نداریم.
نکته جالب‌تر ماجرا را باید در یک گزارش قدیمی از روزنامه جهان صنعت پیگیری کرد که شاید تاریخ آن به کار وضعیت فعلی نیاید، اما می‌تواند سرنخی از رویکرد کلی سیاستگذاری در حوزه انرژی و در نگاه کلی‌تر، تعطیلی این آخر هفته خاص را بدهد.
روزنامه جهان صنعت در گزارشی مربوط به آبان 1401 به برنامه وزارت نیرو برای صادرات 20 هزار مگاوات برق ایران (که البته منابع رسمی 10 هزار اعلام کردند) پرداخته بود و این اقدام را فشار مضاعف بر شبکه ضعیف برق ایران قلمداد کرده بود.
به گفته جهان صنعت طبیعتا افزوده شدن چنین حجمی از درخواست برق از سوی ترکیه در کنار صادرات 800 مگاواتی برق ایران به افغانستان، عراق و پاکستان، مشکلات بنیادینی در شبکه برق کشور بروز می‌کند اما دولت در عزم خود برای صادرات برق جدی است. به نوشته جهان صنعت:
مدیرعامل توانیر البته تاکید کرده که درحال حاضر وضعیت صادرات برق مطلوب است. او به ایسنا گفته مبادلات برق اهمیت زیادی دارد و با توجه به اینکه ایران کشوری انرژی‌خیز است می‌توانیم از منابع و ظرفیت‌های موجود در این بخش استفاده کنیم، تنها سه ماه در سال دچار محدودیت هستیم، لذا باید سیاست‌های صادراتی را حفظ کنیم و این به نفع کشور است.
بیشتر بخوانید: گرمایش جهانی چیست و چطور می‌توان با آن مقابله کرد؟
بحران برق یا سلامت شهروندان؟
برگردیم به ماجرای سلامتی شهروندان. وزیر بهداشت روز گذشته پیشنهاد داده بود شهرهایی با دمای بالای 40 درجه تعطیل شوند، این در حالی است که همین الان که این مطلب در حال تهیه است، کارگرانی در جنوب کشور و در مشاغلی طاقت‌فرسا در پالایشگاه‌ها و معادن مشغول کار در دمای بالای 50 درجه هستند و کسی به فکر سلامتی‌شان نیست. یکی از همین کارگران در گفتگویی با رویداد 24 می‌گوید:
موضوع گرمازدگی کارگران صنعت نفت در خوزستان در سال‌های گذشته نیز رخ داده است. اکثر گرمازدگی‌ها مربوط به کارگران پروژه فاز ۲ پالایشگاه آبادان است اکثر کارگران پروژه ۱۲ ساعت و در شرایط گرما و آفتاب کار می‌کنند. در واقع شرایط بسیار بدی را تحمل می‌کنند.
او می‌گوید: گفته شده که به لحاظ موارد بهداشتی باید در دمای هوای بالای ۵۰ درجه باید کار‌های یدی تعطیل بشوند، گرما تا اندازه خاصی قابل تحمل است، اما بیش از این مقدار افراد دچار گرمازدگی می‌شوند حالا درباره کارگران این مساله مصداق بیشتری دارد. کار‌هایی مانند جوشکاری، نصب قطعات، کنده‌کاری و… مشاغلی هستند که انجام آن‌ها در شرایط گرمای شدید می‌تواند بر سلامت کارگران تاثیری منفی بگذارد.
به گفته این کارگر در پروژه‌ها ساعات کاری بیش از ۸ ساعت در حالیکه بر اساس قانون کار، کارگر موظف است روزانه ۸ ساعت کار کند. در شرایط بدی آب و هوا حداقل کاری که می‌توان انجام داد کاهش ساعات کاری است یا اینکه ساعات کارشان در شرایط بهتری باشد مثلا بعد از فروکش کردن آفتاب کار کنند، اما کارفرما و پیمانکاران به این مساله توجه نمی‌کنند. در حال حاضر سیستم پرداخت حقوق برای کارگران پروژه‌ا‌ی به این صورت است که معمولا ۲۰ تا ۲۳ روز در ماه را به صورت مداوم کار می‌کنند و باقی ماه را استراحت می‌کنند. اما در روزهای کاری ساعات کاری آن‌ها بسیار زیاد است. حقیقت آن است که با نوشیدن آب یخ و شربت آبلیمو این مساله حل نمی‌شود.
این فرد آگاه می‌گوید: در ماه‌های گرم زمانی‌که گرمای هوا غیرقابل تحمل میشود استانداری خوزستان و فرمانداری شهرستان‌ها معمولا ادارات را به دلیل گرمای زیاد تعطیل می‌کنند، اما در این شرایط هم اکثر پروژه‌ها و اکثر مراکز صنعتی مانند شهرک‌های صنعتی تعطیل نمی‌کنند و کارگران مجبورند در شرایط طاقت‌فرسا به کار خود ادامه بدهند و کسی به سلامت آن‌ها اهمیت نمی‌دهد بلکه تنها هدف مهم است که انجام کار است.
من حیث‌المجموع و با درنظرگرفتن تمام این موارد، این شائبه که شاید تعطیلی این سه روز آخر هفته هم بیش از سلامتی شهروندان به مسئله کمبود برق و درآمد ارزی حاصل از صادرات آن مربوط باشد به مرور در حال قدرت گرفتن در شبکه‌های اجتماعی است. به علاوه برخی تحلیل‌های دیگر از ماجرا هم ارائه شده که در ادامه به برخی از مهمترین واکنش‌ها می‌پردازیم.
واکنش کاربران شبکه‌های اجتماعی به تعطیلی روزهای چهارشنبه و پنجشنبه
برخی کاربران شناخته شده در فضای توییتری، دقیقا زیر توییت علی بهادری جهرمی به ماجرای تعطیلی روزهای پایانی هفته واکنش نشان دادند. برای مثال محمدرضا مهاجر نوشته:
البته بهتر بود برای حفظ سلامت شهروندان با استعفای دسته جمعی دولت را تعطیل می‌کردید.
پدرام سلطانی نایب‌رئیس اتاق بازرگانی ایران هم با لحنی مشابه خطاب به آقای جهرمی گفته:
برای حفظ سلامت و کرامت شهروندان بهترین تصمیم این است که هیئت دولت را برای دو سال تعطیل کنید.
کاربر دیگری اما در اشاره به مسئله احتمال کمبود برق و ارتباط آن با تعطیلی آخر هفته می‌گوید:
برق داریم آقا. پول برق نداریم، در حدود ۴۰ درصد صورت وضعیت نیروگاههای کشور پرداخت نشده. البته شما بهتر در جریانید…. معوقات پیمانکارها و‌تامین کننده ها و کابل ابهر بماند
کاربر دیگری به نام سینا میرزایی اینطور نوشته:
مشتاقم بدونم این نظام راهکاری بجز تعطیلی برای مواجه با تمامی موراد طبیعی داره یا نه؟ آلودگی میشه تعطیل میکنین هوا گرم میشه تعطیل میکنین همه‌ی صنعت و محرک کشورو نابود کردین ! امارات و کل همسایه های منطقه دارن با دمای خیلی بیشتر از این کار میکنن بعد شما کل کشورو تعطیل میکنین؟!!
کوروش هم نوشته:
توانایی تامین برق کشور ندارید
خوب راستشو بگویید
دیگه ربطش به حفظ سلامت مردم ندهید
شما کجا و مردم کجا
شما اگر نگران مردم بودید یارانه کالاهای اساسی حذف نمیکردید
که الان شاهد تورم ۲۰۰ درصدی باشیم
و ۲۰ میلون مردم به زیر خط فقر و فلاکت بکشانید
الهام نداف هم نوشته:
از این روزها گرم‌تر رو که پشت سر گذروندیم و آب از آب تکون نخورده، فقط خواستم تعطیلی (به هر بهانه‌ای) برای شما دولتی‌هاست چون ما در هر شرایطی باید جون بکنیم و پول دربیاریم!
مصطفی تقی‌پور هم اینطور به ماجرا واکنش نشان داده است:
کارخانه ۲ روز #برق آب و تلفن ندارند.
۲ روز تعطیلات آخر هفته است.
۲ روز بخاطر گرمای هوا تعطیل میشود.
اگر تعطیلات رسمی هم به این روزها بخورد که دیگر هیچ.
بعد در #برنامه_هفتم_توسعه دنبال رشد اقتصادی سالانه ۸ درصد هستند!!!برای کشور داری نیازمند افراد درست و حسابی هستید
دیگری نوشته:
توی اهواز فقط سه ماه در سال زیر ۴۰ درجه ست. یعنی بقیه ش تعطیله؟ شما حتا نمیدونید توی کدوم کشور زندگی میکنید!
کاربر دیگری به نام سعید کاکاوند هم اینطور واکنش نشان داده است:
شما و نگرانی سلامت مردم ؟ مزاح نفرمایید.
مشکل کمبود برق به مرحله فوق بحران رسیده است.
بزودی زمستان
بخاطر سرمای بی سابقه به منظور حفظ سلامت …..
گاز نخواهید داشت.
چاره کار تعطیلی کشور نیست #استعفا ی دولت است
کاربر دیگری هم با کنایه به وضعیت دسترسی کاربران به پلتفرم‌های خارجی نوشته:
سخنگوی دولت در یک پلتفرم خارجی فیلتر شده به شهروندان خبر تعطیلی میدهد،جالب نیست؟
بیشتر بخوانید:
- رکوردشکنی شیوع تب دنگی در جهان به دلیل روند گرمایش جهانی ؛ جهان در آستانه یک پاندمی جدید!
- با رنگ کردن دو درصد زمین می‌توان گرمایش جهانی را کاهش داد!
- فرایند گرمایش جهانی ارتباط مستقیمی با افزایش بیماری مالاریا دارد
تعطیلی کشور به دلیل گرمای هوا یا کمبود برق ! شما چه می‌اندیشید؟ نظرات خود را در بخش کامنت‌ها با تکراتو در میان بگذارید.
