پیام رسان تلگرام برنامه‌ای برای برقراری ارتباط است که براساس گفته‌های مدیرعامل آن، حدود ۴۰ میلیون کاربر ایرانی دارد. این برنامه بدلیل مسدود نکردن برخی کانال‌های تلگرامی، از طرف دولت مورد انتقاد قرار گرفت و به سرعت فیلتر شد.
با شروع آشوب‌ها و اغتشاشات در ایران، پاول دورف مدیرعامل تلگرام از بستن کانال‌هایی که ادعا می‌شد مردم را دعوت به خشونت و اغتشاش در کشور می‌کردند، سر باز زد و همین مسئله باعث شد تا پیام رسان تلگرام در ایران فیلتر شود. اینکه این پیام رسان چگونه شکل گرفته است و هویت واقعی آن چیست، در ادامه بررسی می‌شود. با تکراتو همراه باشید!
بررسی هویت پیام رسان تلگرام
تلگرام دقیقا زمانی فراگیر شد که براساس اسناد ادوارد اسنودن اغلب شبکه های اجتماعی از جمله فیسبوک و واتساپ، سرورها و اطلاعات کاربران خود را به صورت کامل در اختیار آژانس امنیت ملی آمریکا قرار داده بودند. براساس این اسناد در پروژه‌ای به نام خبرچین بی‌کران، بیشترین مقدار اطلاعات شامل ارتباطات الکترونیک، داده‌های تماس‌های تلفنی و تبادل اطلاعات از جمهوری اسلامی ایران جمع‌آوری شده بود.
تعداد این گزارشات تنها در ماه مارس 2013 به 14 میلیارد گزارش رسید. در این زمان خیلی از افراد با این تصور که تلگرام یک نرم افزار امن ضد جاسوسی است، به سراغ آن رفتند. به خصوص شایع شده بود که تلگرام متعلق به کشور روسیه است و دست سرویس‌های جاسوسی آمریکایی و صهیونیستی به آن نمی‌رسد.
دلیل این امر نیز سازنده و مدیر تلگرام بود، یعنی پاول دورف. پاول دورف که اهل روسیه است، پیش از تاسیس تلگرام، مدیرعامل یک پیام رسان روسی به نام وی-کُنتاکته (به روسی: ВКонтакте) با نام اختصاری VK بود.
نرم افزاری که توانست تا به سرعت محبوب شود و 350 میلیون کاربر داشته باشد. اما در عین حال به محلی برای فعالیت اعضای اپوزیسیون روسیه و سازماندهی و جمع شدن هواداران آنها بود. اما وی-کنتاکته تنها یک یک شبکه اجتماعی ساده نبود بلکه یک ابزار رسانه‌ای در دست مخالفین پوتین و دولت روسیه بود.
سال 2011 بود که دولت روسیه از پاول دورف درخواست کرد تا حساب کاربری مخالفان دولت را مسدود کند و اطلاعات آنها را در اختیار سازمان‌های امنیتی قرار دهد، اما وی با درخواست دولت مخالفت کرد.
مدتی از این ماجرا گذشت تا اینکه در اول آوریل سال 2014 پاول دورف استعفای خود را تحویل هیات مدیره داد. البته پاول ادعا نمود که این استعفا فقط شوخی یا دروغ ماه آوریل بوده است، اما دقیقا دو هفته بعد یعنی در 16 آوریل وی به طور رسمی از دادن اطلاعات معترضان اوکراینی به ماموران امنیتی روسیه سرباز می‌زند و از دستور بستن صفحه الکسینا والنی از فعالان شورای هماهنگی اپوزیسیون روسیه سرپیچی می‌کند و معلوم می‌شود که آن استعفا مربوط به بحران اوکراین بوده است. بحرانی که در فوریه همان سال شروع شده بود.
در پی این حوادث پاول دورف از سمت مدیریت شرکت وی‌کی برکنار می‌شود و البته اعضای هیات مدیره اعلام می‌کنند که فقط به نامه‌ی استعفای وی پاسخ داده‌اند. روز بعد ماموران امنیتی روسیه وارد دفتر کار پاول شده تا وی را بازداشت کنند، اما پاول آنجا نبوده است.
موسس و مدیر عامل شرکت وی-کنتاکته چند روز قبل از طریق فرودگاه پالکو روسیه را به مقصد نیویورک ترک کرده بود. او یک نسخه از بکاپ اطلاعات کاربران VK و تعدادی از کارمندان و مهندسین وفادارش در شرکت وی-کنتاکته را به همراه داشت.
آغاز کار بر روی پیام رسان تلگرام
براساس اطلاعات سایت بیزنس اینسایدر پاول حدودا از یک سال قبل یعنی آگوست 2013 به طور مخفیانه شرکتی را با نام بوفالوی نیویورک ثبت کرده بود که پس از خروج از روسیه معلوم شد شرکت روی یک پیام رسان رمزگزاری شده کار می‌کرده است.
برخلاف تصور بسیاری از افراد تلگرام نه یک نرم افزار روسی است و چون دفتری در برلین ندارد، یک نرم افزار آلمانی نیز به حساب نمی‌آید. شرکت تلگرام در دو ایالت متحده آمریکا و انگلستان به ثبت رسیده است و سرورهای آن نیز در ساختمان‌های دولتی این دو کشور قرار گرفته است.
مهمترین انتقاد وارده به تلگرام چیست؟
اما مهمترین انتقادی که به تلگرام شده است، اثبات استفاده داعش از تلگرام است. برنارد کازنو وزیر کشور فرانسه تلگرام را پیام رسان محبوب داعش معرفی می‌کند و به اسنادی اشاره می‌کند که نشان می‌دهد داعش در عملیات تروریستی خودش از جمله عملیات‌های تروریستی پاریس از تلگرام استفاده کرده است.
بعد از انفجارهای پاریس که 130 کشته برجای گذاشت براساس فشار رسانه‌ها و افکار عمومی، تلگرام تنها 78 کانال عمومی مربوط به داعش را مسدود کرد. اما پاول دورف که باز هم از ارائه اطلاعات تروریست‌ها به دولت‌ها خودداری می‌کند در مصاحبه با CNN چنین گفت:
من فکر می‌کنم در نهایت امنیت اطلاعات و حق کاربران برای داشتن این امنیت مهم‌تر از این است که بخواهیم در مورد مسائل دیگری مانند استفاده‌های تروریستی فکر کنیم.
در هر صورت فیلتر شدن این پیام رسان محبوب باعث ضررهای مالی و معنوی بسیاری شده است. ضرر مالی فیلترینگ تلگرام باید بیش از این مورد بررسی قرار گیرد. پیش از این نیز گفته شد که رئیس جمهور، حسن روحانی دستور رفع فیلتر تلگرام را داده است، اما هنوز هیچ تغییری دیده نمی‌شود!
بیشتر بخوانید :
- اپلیکیشن های جایگزین تلگرام ؛ انتخاب بهترین پیام رسان
- آیا فیلترینگ اپلیکیشن تلگرام پایان می‌یابد؟ چه کسانی در این مورد تصمیم می‌گیرند؟
- فیلتر تلگرام به ضرر انقلاب است! نامه سرگشاده فعالان فضای مجازی به شورای عالی فضای مجازی
.
